Lập kế hoạch chăm sóc người bệnh lao phổi tại nhà đúng cách góp phần nâng cao hiệu quả điều trị, ngăn ngừa nguy cơ lây nhiễm. Vậy nên chăm sóc người bệnh lao phổi tại nhà như thế nào? Người bệnh lao phổi cần lưu ý điều gì trong quá trình điều trị?
Trước khi tìm hiểu về cách lập kế hoạch chăm sóc người bệnh lao phổi, chúng ta cần nắm một số thông tin cơ bản, tổng quan về bệnh lao phổi. Lao phổi là bệnh lý nhiễm trùng nghiêm trọng do vi khuẩn Mycobacterium tuberculosis gây ra, có thể lây lan sang các cơ quan khác trong cơ thể. Bệnh lao là một bệnh truyền nhiễm, có thể lây cho bất kỳ đối tượng nào có tiếp xúc với vi khuẩn Mycobacterium tuberculosis. (1)
Một số vấn đề và tình trạng sức khỏe khiến cho hệ thống miễn dịch suy yếu, làm gia tăng nguy cơ mắc bệnh lao, gồm có: tiểu đường, bệnh HIV, sử dụng thuốc điều trị bệnh tự miễn, hóa trị ung thư… Người cao tuổi, trẻ em có hệ thống miễn dịch bị suy yếu cũng dễ đối mặt với nguy cơ mắc bệnh lao phổi cao hơn các đối tượng khác. Những dấu hiệu của bệnh lao phổi thường gặp bao gồm: khó thở hoặc thở khò khè, ho (thường có đờm, đôi lúc có máu), mệt mỏi, sốt, đau ngực, sụt cân…
Khi lập kế hoạch chăm sóc người bệnh lao phổi tại nhà, bạn nên tham vấn ý kiến bác sĩ, có thể tham khảo thêm những thông tin dưới đây để biết cách chăm sóc người bị lao phổi sao cho hiệu quả, an toàn:
Người bệnh nên cách ly và thường xuyên dùng khẩu trang. Người bệnh lao phổi nên hạn chế tiếp xúc với các thành viên trong gia đình, đặc biệt là trẻ em, người già, người bị suy thận, đái tháo đường, thai phụ. Khi hắt hơi hoặc ho, người bệnh cần che miệng, mũi lại (hãy quay mặt đi và dùng khuỷu tay che lại). Các loại bệnh phẩm như đờm cần được tiêu hủy một cách cẩn thận.
Người bệnh không nên dùng chung bát đũa, ly tách với người khác. Người bệnh cũng cần tránh dùng chung điếu thuốc, đồ ăn, bàn chải đánh răng, khăn tắm với người khác. Vật dùng của người bệnh nên được làm sạch 2 lần/ngày bằng dung dịch sát khuẩn chuyên dụng.
Người bệnh cần hạn chế tối đa việc di chuyển khi ho ra máu, tránh hoảng hoạn. Người bệnh nên nằm tại chỗ với tư thế cao đầu, nghiêng sang một bên. Mỗi khi ho, bệnh phẩm cần được chứa trong túi hay cốc để xác định lượng máu khi cần. Người bệnh tránh nuốt bệnh phẩm vào dạ dày. Khi chăm sóc bệnh nhân lao phổi thấy xảy ra tình trạng ho nhiều máu, người thân cần đưa người bệnh đến cơ sở y tế càng sớm càng tốt.
Khi lập kế hoạch chăm sóc người bệnh lao phổi, bạn cần chú ý đến việc xây dựng chế độ dinh dưỡng cân bằng, khoa học. Người bệnh lao phổi cần được tăng cường dung nạp các dưỡng chất qua thực phẩm, chẳng hạn như: protein (thịt, trứng…), kẽm (ngũ cốc, thịt bò, các loại hạt…), sắt (đậu nành, lòng đỏ trứng, mộc nhĩ, nấm hương…), các loại vitamin A, E, C (rau quả, gan, thịt, cá biển…), vitamin B6, K (rau xanh, thịt lợn, gan, khoai tây, đậu, súp lơ, chuối, ngũ cốc nguyên hạt…), tinh bột.
Nhu cầu năng lượng của người bệnh lao phổi thường cần tăng cao hơn. Nên tư vấn bác sĩ điều trị hoặc bác sĩ dinh dưỡng. Thông thường, để duy trì trọng lượng cơ thể, người bệnh cần nhận thêm 20 – 30% năng lượng từ khẩu phần ăn. Nhu cầu dung nạp đạm, vitamin, khoáng chất từ khẩu phần của người bệnh lao phổi cũng tăng từ 50 – 150% so với nhu cầu khuyến nghị hàng ngày của người bình thường. Người thân nên nhắc nhở người bệnh lao uống đủ nước.
Trong quá trình chữa trị lao phổi bằng thuốc, người bệnh thường cảm thấy chán ăn. Thế nên, áp dụng khẩu phần đa dạng, lựa chọn những món ăn mà người bệnh thích, chia nhỏ bữa ăn hàng ngày cũng là cách chăm sóc người bệnh lao phổi hữu ích. Khi lập kế hoạch chăm sóc bệnh nhân lao phổi giai đoạn đầu, bạn nên cho người bệnh dùng thực phẩm lỏng, dễ tiêu hóa, chẳng hạn như súp, cháo… Người bệnh lao phổi không nên dùng chất kích thích, rượu bia, hạn chế ăn món cay, nóng vì có thể gây ho.
Việc nghỉ ngơi đầy đủ rất quan trọng khi lập kế hoạch chăm sóc người bệnh lao phổi. Người bệnh cần được nghỉ ngơi ở nơi yên tĩnh, đảm bảo ngủ đủ giấc để giúp cơ thể bổ sung thêm năng lượng. Trung bình, người bệnh nên ngủ trưa khoảng 1 – 2 tiếng và ngủ khoảng 7 – 8 tiếng mỗi đêm.
Khi triệu chứng lao phổi thuyên giảm và các triệu chứng dần biến mất, người bệnh nên vận động, đi lại, tập thể dục một cách cẩn thận, nhẹ nhàng. Người bệnh có thể đọc sách nhưng cần tránh đến nơi đông người. Ở thời điểm này, người bệnh lao phổi có thể quay trở lại cuộc sống như bình thường.
Trong quy trình lập kế hoạch chăm sóc người bệnh lao phổi không thể thiếu việc hỗ trợ tinh thần và tâm lý cho người bệnh. Người bệnh cần được động viên tinh thần, nhận thêm lời khuyên về việc chữa trị theo hướng lạc quan để giúp người bệnh không bị lo lắng, hoang mang, an tâm hơn khi điều trị. Người thân nên khuyến khích người bệnh bày tỏ cảm xúc.
Người bệnh lao bị cách ly có thể dễ cảm thấy lo lắng, cô đơn, thậm chí trầm cảm, có cảm giác bị kỳ thị. Để giúp tâm trạng của người bệnh ổn định hơn khi cách ly, người nhà cần đảm bảo rằng người bệnh đã hiểu rõ về tầm quan trọng của việc cách ly. Người thân nên chuẩn bị một số vật dụng như sách báo, máy nghe nhạc, tivi… để thư giãn trong lúc cách ly giúp làm giảm sự nhàm chán.
>>>Tham khảo thêm: Người bị lao phổi sống được bao lâu?
Bài viết đã đề cập cách lập kế hoạch chăm sóc người bệnh lao phổi sao cho hiệu quả. Tiếp theo, cùng tìm hiểu về một số vấn đề cần lưu ý khi chữa bệnh lao phổi, gồm có:
Để đặt lịch thăm khám, điều trị bệnh tại Hệ thống Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh, Quý khách vui lòng liên hệ:
HỆ THỐNG BỆNH VIỆN ĐA KHOA TÂM ANH
Mong rằng thông qua bài viết này, người bệnh và gia đình đã biết cách lập kế hoạch chăm sóc người bệnh lao phổi sao cho hiệu quả. Nếu có băn khoăn khác khi áp dụng các cách chăm sóc bệnh nhân lao phổi, người bệnh nên trao đổi thêm với bác sĩ để được tư vấn đầy đủ, chính xác.
