Bàng quang tăng hoạt là tình trạng co bóp không đúng lúc của bàng quang, tạo cảm giác muốn đi tiểu thường xuyên, tiểu mất tự chủ và khó kiểm soát. Tình trạng này có thể điều trị bằng nhiều phương pháp, trong đó có kích thích thần kinh chày trong điều trị bàng quang tăng hoạt. Vậy phương pháp này kích thích bằng cách nào? Chỉ định và chống chỉ định như thế nào? Bài viết sau đây sẽ giải đáp cụ thể các vấn đề trên.
Kích thích dây thần kinh chày là một hình thức điều hòa thần kinh, với cơ chế thay đổi hoạt động của dây thần kinh chày thông qua các xung điện. Phương pháp này được ứng dụng trong điều trị rối loạn chức năng đường tiết niệu dưới, rối loạn chức năng đường ruột, rối loạn chức năng sinh dục… (1)
Các triệu chứng của bàng quang tăng hoạt xảy ra khi các tín hiệu thần kinh giữa não và bàng quang không chính xác. Do đó làm nước tiểu được giải phóng không đúng lúc, gây tiểu không tự chủ và/hoặc tiểu nhiều lần.
Dây thần kinh chày là một phần của bó dây thần kinh điều khiển bàng quang. Việc kích thích giúp điều chỉnh các tín hiệu thần kinh xuống bàng quang. Nhờ đó, bàng quang chỉ giải phóng nước tiểu khi cần.
Phương pháp kích thích thần kinh chày trong điều trị bàng quang tăng hoạt được thực hiện hàng tuần trong khoảng 3 tháng. Sau đó, tần suất điều trị giảm dần theo thời gian.
Kích thích thần kinh chày trong điều trị bàng quang tăng hoạt ngăn các triệu chứng bàng quang hoạt động quá mức. Việc kích thích nhắm vào đường tiết niệu dưới thông qua dây thần kinh chày sau. Đây là một nhánh của dây thần kinh tọa chạy từ xương chậu xuống chân. Trong quá trình kích thích thần kinh chày, 1 điện cực được đặt ở cẳng chân, gần mắt cá chân. Điện cực sẽ gửi các xung đến thần kinh chày trong quá trình điều trị.
Kích thích dây thần kinh chày được áp dụng để ngăn chặn các triệu chứng bàng quang hoạt động quá mức. Lúc này, các tín hiệu thần kinh giữa não và bàng quang của người bệnh không chính xác, gây các vấn đề tiểu không tự chủ, mất kiểm soát.
Các chỉ định và chống chỉ định của phương pháp kích thích thần kinh chày trong điều trị bàng quang tăng hoạt:
Kích thích dây thần kinh chày được chỉ định trong điều trị bàng quang tăng hoạt, khi các phương pháp điều trị khác như liệu pháp hành vi, thuốc và botox không có tác dụng hoặc người bệnh không thể chịu các tác dụng phụ của những phương pháp này.
Các triệu chứng tiềm ẩn khác của bàng quang hoạt động quá mức bao gồm:
Kích thích thần kinh chày trong điều trị bàng quang tăng hoạt chống chỉ định ở các đối tượng sau:
Kích thích thần kinh chày trong điều trị bàng quang tăng hoạt là phương pháp điều trị sử dụng tín hiệu điện kiểm soát các cơn co thắt bàng quang ở những người mắc hội chứng bàng quang hoạt động quá mức. Một số ưu và nhược điểm của phương pháp này:
Tóm lại, kích thích thần kinh chày là lựa chọn điều trị an toàn và hiệu quả trong điều trị bàng quang tăng hoạt, đặc biệt khi các phương pháp điều trị khác không mang lại kết quả khả quan.
Khi bàng quang đầy, các dây thần kinh sẽ gửi tín hiệu đến não và não sẽ phát cảm giác buồn tiểu. Sau đó, các cơ bàng quang sẽ co bóp để giải phóng nước tiểu. Các triệu chứng bàng quang tăng hoạt xảy ra khi có vấn đề ở khâu truyền tín hiệu thần kinh giữa não và bàng quang, khiến cơ bàng quang co thắt không đúng lúc.
Phương pháp kích thích thần kinh chày điều chỉnh lại tín hiệu giữa não và bàng quang. Dây thần kinh chày là một phần của bó dây thần kinh kiểm soát bàng quang. Việc kích thích dây thần kinh này bằng xung điện sẽ giúp kiểm soát tất cả các dây thần kinh hoạt động không chính xác, nhờ đó khôi phục hoạt động bình thường của cơ bàng quang. Hiện nay có 2 phương pháp kích thích thần kinh chày, cụ thể:
Kích thích dây thần kinh chày qua da bằng kim (PTNS): dây thần kinh chày sau được kích thích bằng cách chèn 1 cây kim 0.18 mm (4–5 cephalad) vào giữa 2 mắt cá. Khi dòng điện hoạt động, biểu hiện bằng sự uốn cong của ngón chân cái hoặc chuyển động của các ngón chân khác, cho thấy vị trí chính xác của điện cực kim.
Dòng điện dạng sóng vuông liên tục với thời lượng 200Us và tần số 200Hz. Cường độ của dòng điện được xác định bởi mức cao nhất mà người bệnh có thể dung nạp. Mỗi lần kích thích kéo dài 30 phút.
Kích thích dây thần kinh chày qua da (TTNS) được thực hiện thông qua 2 miếng đệm điện cực 50mm×50mm. Miếng đệm thứ nhất được đặt phía sau và cao hơn giữa 2 mắt cá và miếng đệm thứ 2 được đặt cao hơn 10cm so với miếng còn lại. Kích thích liên tục ở độ rộng xung 200Is và tần số 10Hz. Biên độ được thiết lập để tạo kích thích ở bàn chân cùng bên, ở cường độ chịu đựng được của người bệnh. Kích thích trong khoảng 30 phút.
Kích thích thần kinh chày trong điều trị bàng quang tăng hoạt không có tác dụng phụ nào quá nghiệm trọng. Tuy nhiên, trong và sau mỗi phiên kích thích thần kinh chày, có thể có một số biểu hiện sau:
Kết hợp kích thích dây thần kinh chày với antimuscarinics – thuốc thư giãn bàng quang để có hiệu quả tốt.
Kích thích thần kinh chày cần thực hiện tại bệnh viện. Mặc dù phương pháp này không xâm lấn hoặc ít xâm lấn nhưng người bệnh vẫn nên điều trị trong môi trường y tế để đảm bảo an toàn và kết quả tốt nhất.
Kích thích thần kinh chày không phải gây mê, gây tê vì cả 2 phương pháp kích thích dây thần kinh chày ở trên chỉ mang tính xâm lấn tối thiểu hoặc không xâm lấn.
Một số trường hợp, trẻ em được gây tê tại chỗ (lidocaine) để giúp giảm đau và sợ hãi liên quan đến chèn kim.
Một số cách chăm sóc sau kích thích dây thần kinh:
Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP.HCM là một trong những bệnh viện uy tín trong lĩnh vực chẩn đoán và điều trị, với đội ngũ bác sĩ chuyên môn cao, trang thiết bị hiện đại và dịch vụ chăm sóc tận tình. Bệnh viện luôn cập nhật những tiến bộ khoa học mới nhất để mang lại cho bệnh nhân những phương án điều trị tốt nhất.
Trung tâm Tiết niệu – Thận học – Nam khoa, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP.HCM được định hướng trở thành mũi nhọn của bệnh viện trong việc thăm khám, chẩn đoán và điều trị các bệnh lý đường tiết niệu ở cả nam giới và nữ giới. Trung tâm luôn tiếp cận và áp dụng những thành tựu y học hiện đại, trở thành đơn vị y tế giàu kinh nghiệm trong lĩnh vực điều trị bệnh đường tiết niệu.
HỆ THỐNG BỆNH VIỆN ĐA KHOA TÂM ANH
Kích thích thần kinh chày trong điều trị bàng quang tăng hoạt là một hình thức điều hòa thần kinh, giải quyết các tình trạng tiểu không tự chủ, tiểu mất kiểm soát. Hy vọng quý độc giả đã hiểu thêm về phương pháp này cũng như duy trì lối sống lành mạnh để bàng quang luôn khỏe mạnh.
