Huyết áp không ổn định có thể làm tăng nguy cơ mắc các bệnh lý tim mạch. Vậy huyết áp không ổn định nên làm gì để kiểm soát hiệu quả? Việc theo dõi và có biện pháp kiểm soát huyết áp kịp thời là rất quan trọng để ngăn chặn những hậu quả mà tình trạng này gây ra.
Huyết áp không ổn định hay còn gọi là tăng huyết áp dao động, là tình trạng huyết áp thay đổi bất thường, dao động ngột ngột hoặc có thể thể kéo dài liên tục. Đây là tình trạng nguy hiểm, đặc biệt đối với người đã được chẩn đoán tăng huyết áp, nếu không quản lý chặt chẽ, có thể khiến tình trạng huyết áp không ổn định trở nên nghiêm trọng và khó kiểm soát hơn.
Huyết áp không ổn định khiến tim phải hoạt động quá sức trong thời gian dài, làm tăng nguy cơ đột quỵ, nhồi máu cơ tim và suy tim. Sự dao động bất thường của huyết áp cũng có thể gây tổn thương các mạch máu nhỏ ở não, mắt và thận, dẫn đến suy giảm chức năng của các cơ quan này.
Ngoài ra, huyết áp không ổn định còn làm giảm chất lượng cuộc sống người bệnh vì có thể gây ra các triệu chứng như đau đầu, chóng mặt, mệt mỏi, khó tập. (1)
>> Xem thêm:
Huyết áp không ổn định không phải là bệnh lý riêng biệt, mà thường là dấu hiệu của các tình trạng bệnh lý khác như tăng huyết áp, hạ huyết áp hoặc huyết áp dao động không đều. Vì vậy, để cải thiện tình trạng huyết áp không ổn định, người bệnh cần có kế hoạch điều trị toàn diện, lâu dài và cá nhân hóa.
Người bệnh nên sử dụng máy đo huyết áp tại nhà để theo dõi chỉ số huyết áp hằng ngày. Sau mỗi lần đo cần ghi chép lại chỉ số để bác sĩ dễ dàng đánh giá và điều chỉnh phác đồ nếu cần.
Cung cấp đủ nước cho cơ thể sẽ giúp điều hòa huyết áp một cách tự nhiên và hiệu quả. Người trưởng thành nên uống đủ 1,5-2 lít nước mỗi ngày để giúp duy trì thể tích máu ổn định và ngăn ngừa tình trạng cô đặc máu. Lưu ý nên uống nước đều đặn trong ngày thay vì uống lượng lớn trong một lần để hệ tuần hoàn hoạt động ổn định hơn.
Thừa cân và béo phì là yếu tố làm tăng nguy cơ huyết áp không ổn định và các biến chứng tim mạch khác. Do đó, mỗi người nên chú ý đến cân nặng của bản thân, duy trì ở mức phù hợp. Nếu thừa cân – béo phì, nên thực hiện giảm cân khoa học theo hướng dẫn của bác sĩ.
Hoạt động thể chất thường xuyên là một trong những phương pháp hiệu quả để kiểm soát huyết áp không ổn định. Hiệp hội Tim mạch Mỹ khuyến nghị nên duy trì tập luyện ít nhất 30 phút mỗi ngày, 5 ngày một tuần với các bài tập vừa phải như đi bộ nhanh, bơi lội hoặc đạp xe đạp.
Chế độ ăn uống đóng vai trò quyết định trong việc kiểm soát huyết áp, đặc biệt với người bị tăng huyết áp. Nên ưu tiên bổ sung các thực phẩm giàu kali, magie, canxi và chất xơ như rau xanh, trái cây, ngũ cốc nguyên hạt và các loại đậu. Đồng thời, hạn chế thực phẩm chế biến sẵn, đồ ăn nhanh và thực phẩm có hàm lượng đường, chất béo bão hòa cao để giúp ổn định huyết áp hiệu quả.
Bệnh nhân bị tăng huyết áp nên giảm lượng muối trong khẩu phần ăn hằng ngày để hỗ trợ hạ huyết áp. Tùy vào mức tăng huyết áp của từng bệnh nhân mà bác sĩ sẽ có hướng dẫn giảm bao nhiêu muối mỗi ngày. Hiệp hội tim mạch Mỹ khuyến nghị mỗi người nên duy trì lượng muối mỗi ngày là 2.300 miligam và đối với người được chẩn đoán mức bệnh tăng huyết áp chỉ nên dùng 1.500 miligam muối mỗi ngày.
Thêm vào đó, người bệnh có thể chủ động thay thế muối bằng các loại gia vị tự nhiên như gừng, tỏi, chanh hoặc các loại thảo mộc sẽ giúp món ăn vẫn đậm đà mà không làm tăng huyết áp.
Căng thẳng kéo dài có thể góp phần làm cho huyết áp dao động mạnh và khó kiểm soát hơn. Vì vậy, để cải thiện tình trạng này, người bệnh nên có sự cân bằng trong công việc và nghỉ ngơi hợp lý, thư giãn tinh thần bằng các biện pháp như: thiền, yoga, hít thở sâu, ngủ đủ giấc mỗi ngày. (2)
Rượu bia là tác nhân làm tăng huyết áp và gây ra nhiều biến động trong chỉ số huyết áp hàng ngày. Tiêu thụ rượu bia thường xuyên có thể làm giảm hiệu quả của thuốc điều trị huyết áp và tăng nguy cơ đột quỵ. Để kiểm soát tốt huyết áp, người bệnh nên hạn chế tối đa việc sử dụng đồ uống có cồn.
Nicotin có trong thuốc lá làm co thắt mạch máu, tăng nhịp tim và làm huyết áp tăng cao ngay lập tức sau khi hút. Người hút thuốc lá có nguy cơ mắc các bệnh lý tim mạch như xơ vữa động mạch, nhồi máu cơ tim, đột quỵ, bệnh mạch vành, loạn nhịp tim, tăng huyết áp, phình động mạch chủ… Vì vậy, các bác sĩ luôn khuyến cáo người bệnh ngừng hút lá và tránh cả thuốc lá thụ động để giúp bảo vệ sức khỏe tim mạch.
Người bị huyết áp không ổn định nên áp dụng chế độ ăn DASH (Dietary Approaches to Stop Hypertension) với nhiều rau xanh, trái cây, ngũ cốc nguyên hạt và protein nạc. Khi áp dụng chế độ ăn này, người bệnh cần hạn chế dùng muối, tăng cường kali, magie và canxi từ các nguồn thực phẩm tự nhiên như chuối, khoai lang, rau bina và các loại hạt. Nên tăng cường các loại cá giàu omega-3 như cá hồi, cá thu và các loại thực phẩm chứa flavonoid như việt quất, dâu tây, và trà xanh để bảo vệ mạch máu và ổn định huyết áp.
Điều trị tăng huyết áp phải kết hợp giữa điều chỉnh lối sống, chế độ ăn và thuốc. Bác sĩ sẽ hướng dẫn người bệnh thực hiện chế độ dinh dưỡng, vận động điều độ và nghỉ ngơi hợp lý để giúp ổn định huyết áp.
Tùy vào tình trạng cụ thể của từng bệnh nhân, bác sĩ sẽ kê đơn thuốc phù hợp và điều chỉnh liều lượng nhằm duy trì huyết áp ổn định mà không gây tác dụng phụ nghiêm trọng.
Người bị huyết áp không ổn định vẫn có thể tham gia các hoạt động thể thao nhưng cần lựa chọn bài tập phù hợp như đi bộ, bơi lội, đạp xe đạp, thiền, yoga… Nên tập đều đặn và tránh các bài tập cường độ cao, nâng tạ nặng hoặc các hoạt động đòi hỏi gắng sức vì có thể làm tăng huyết áp đột ngột.
Nếu thường xuyên gặp tình trạng huyết áp dao động bất thường, hoặc khi xuất hiện các triệu chứng như đau đầu dữ dội, chóng mặt, mờ mắt, đau ngực, người bệnh cần đến ngay cơ sở y tế, bệnh viện gần nhất để được kiểm tra và tư vấn kịp thời. Người bệnh nên chủ động thăm khám định kỳ 1-3 tháng/lần hoặc theo lịch hẹn của bác sĩ để theo dõi hiệu quả điều trị và điều chỉnh phác đồ nếu cần.
Để đặt lịch khám, tư vấn và điều trị trực tiếp với các bác sĩ tại Trung tâm Tim mạch, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh, Quý khách hàng có thể liên hệ theo thông tin sau:
HỆ THỐNG BỆNH VIỆN ĐA KHOA TÂM ANH
Như vậy huyết áp không ổn định nên làm gì đã được bác sĩ… giải đáp. Người bệnh cần lưu ý thực hiện điều chỉnh về lối sống, sinh hoạt và dùng thuốc đúng theo hướng dẫn của bác sĩ để giúp kiểm soát tốt huyết áp. Đồng thời, tái khám đúng lịch hẹn để bác sĩ theo dõi hiệu quả điều trị và có thể điều chỉnh thuốc nếu cần.
