Gãy xương sườn sau sinh mổ là biến chứng ít gặp, có thể xảy ra do thao tác tạo áp lực mạnh lên tử cung trong quá trình lấy thai hoặc ở những sản phụ có nền xương yếu do loãng xương. Dù không phổ biến nhưng tình trạng này có thể gây đau vùng ngực, khó thở, ảnh hưởng đến quá trình hồi phục sau sinh. Bài viết sẽ phân tích nguyên nhân, biểu hiện và hướng xử trí gãy xương sườn sau mổ lấy thai.
Theo bác sĩ Dương Việt Bắc, gãy xương sườn là biến chứng hiếm gặp nhưng có thể xảy ra sau sinh mổ, đặc biệt là ở phụ nữ có yếu tố nguy cơ. Các nguyên nhân thường gặp bao gồm: (1)
Trong các ca sinh mổ, nhân viên y tế sẽ ấn đáy tử cung (Uterine fundal pressure) để đẩy thai nhi ra ngoài trong thao tác lấy thai. Do tử cung khi có thai to đến mũi ức và xương sườn, áp lực gây ra từ kỹ thuật này có thể truyền lên xương ức, khung xương sườn, nhất là các xương sườn số 4 đến số 10 khiến xương bị gãy. Đặc biệt, nguy cơ này sẽ càng tăng cao ở những sản phụ có yếu tố loãng xương hoặc đầu thai nhi ở tư thế không thuận lợi.
Ngoài sinh mổ, thao tác ấn đáy tử cung đôi khi cũng được áp dụng trong các ca sinh thường nhằm hỗ trợ quá trình sinh ở những trường hợp rặn yếu, sinh khó hoặc thai nhi bị ngạt, và có thể tạo áp lực lên xương sườn và lồng ngực.
Phụ nữ mang thai và sau sinh có thể bị loãng xương tạm thời do sự thay đổi hormone và lượng canxi giảm để hỗ trợ quá trình tạo sữa cho trẻ. Tình trạng loãng xương sau sinh khiến xương sườn trở nên giòn hơn và có nguy cơ bị gãy cao nếu chịu áp lực đột ngột từ thao tác y tế hoặc các hoạt động mạnh như ho, hắt hơi, nâng vật nặng.
Mặc dù hiếm gặp, nhưng biến chứng gãy xương sườn có thể xảy ra ở cả trường hợp sinh thường và sinh mổ, đặc biệt ở những sản phụ có yếu tố nguy cơ như loãng xương, thiếu canxi hoặc mắc các bệnh lý ảnh hưởng đến mật độ xương.
Gãy xương sườn có thể xảy ra dưới dạng “gãy kín”, tức là xương bị gãy tại chỗ mà không gây tổn thương các cơ quan lân cận. Trong những trường hợp này, người bệnh thường không có biểu hiện rõ ràng ngay từ đầu, khiến việc phát hiện trở nên khó khăn. Tuy nhiên, nếu sau sinh có biểu hiện đau âm ỉ vùng ngực, đau tăng khi ho hoặc hít sâu, người mẹ nên đến khám sớm để được chẩn đoán và điều trị phù hợp.
Ngoài các chấn thương đối với người mẹ trong quá trình thao tác lấy thai, một số chấn thương như gãy xương đùi, gãy xương đòn hay gãy xương sườn,… của trẻ sơ sinh cũng được ghi nhận trong tài liệu y văn.
Gãy xương sườn sau khi mổ lấy thai không phải là biến chứng nghiêm trọng, có thể điều trị được. Tuy nhiên, nếu không được chẩn đoán sớm, điều trị đúng phương pháp, biến chứng này có thể ảnh hưởng đến quá trình hô hấp và tiến trình hồi phục của phụ nữ sau sinh.
Ngoài ra, cơn đau liên tục tại vùng xương sườn khiến người mẹ khó thực hiện các thao tác chăm sóc em bé như cho con bú, bế trẻ, thay tã,… Từ đó ảnh hưởng đến tâm lý người mẹ, cũng như cản trở sự gắn kết giữa mẹ và con trong giai đoạn đầu sau sinh.
Gãy xương sườn sau sinh mổ là biến chứng hiếm gặp nhưng có thể gây một số ảnh hưởng đến người mẹ. Tình trạng này có thể ảnh hưởng đến sức khỏe thể chất của sản phụ, cản trở quá trình chăm sóc và nuôi con bằng sữa mẹ trong giai đoạn đầu đời. Cụ thể:
Sau mổ lấy thai, người mẹ thường bị đau ở vùng bụng hoặc ngực nếu có tổn thương kèm theo như gãy xương sườn. Cảm giác đau kéo dài sẽ ảnh hưởng đến tư thế bế trẻ, khiến việc cho con bú gặp khó khăn. Trong nhiều trường hợp, tình trạng trầm cảm sau sinh hoặc thiếu ngủ ở người mẹ cũng có thể tác động tiêu cực đến lượng sữa tiết ra trong những ngày đầu sau sinh.
Sinh mổ khiến người mẹ đau và hồi phục chậm hơn so với sinh thường. Khi xuất hiện thêm những biến chứng như gãy xương sườn, cơn đau sẽ tăng rõ rệt khi cử động, xoay người hoặc bế trẻ. Bên cạnh đó, cơn đau có thể khiến mẹ gặp khó khăn trong việc nâng bé, thay tã, cho bú và dỗ bé ngủ… người mẹ sẽ dễ bị áp lực tâm lý, phụ thuộc nhiều vào người thân trong việc chăm sóc trẻ sơ sinh, ảnh hưởng đến sự chủ động trong vai trò làm mẹ.
Biểu hiện của biến chứng gãy xương sườn sau sinh mổ thường không rõ ràng, dễ nhầm lẫn với cơn đau ngực, đặc biệt khó nhận biết khi tổn thương kín, chưa tác động đến cơ quan xung quanh. Dựa trên những trường hợp bệnh, bác sĩ Dương Việt Bắc cho biết gãy xương sườn sau mổ lấy thai được thể hiện qua những dấu hiệu sau:
Tìm hiểu thêm: Gãy xương sườn do ho có nguy hiểm không? Nguy cơ ra sao?
Để chẩn đoán chính xác tình trạng gãy xương sườn sau mổ lấy thai, bác sĩ thường chỉ định các phương pháp chẩn đoán sau:
Trong đa số trường hợp, gãy xương sườn sau sinh mổ là tổn thương không nghiêm trọng và có thể hồi phục hoàn toàn nếu được điều trị đúng phác đồ. Điều trị chủ yếu theo hướng bảo tồn, bao gồm kiểm soát đau, hỗ trợ hô hấp và hướng dẫn vận động phù hợp nhằm giảm nguy cơ biến chứng hô hấp. Tuy nhiên, cần thận trọng loại trừ các tổn thương nguy hiểm đi kèm như tràn khí màng phổi hoặc tổn thương cơ quan nội tạng.
Trường hợp gãy xương sườn đơn thuần, không di lệch thì không cần cố định bằng băng ép vì có thể làm giảm thông khí và tăng nguy cơ viêm phổi. Thay vào đó, bác sĩ sẽ ưu tiên các phương pháp giảm đau an toàn, kết hợp hướng dẫn tập thở sâu và vận động nhẹ nhàng theo từng giai đoạn hồi phục.
Một số phương pháp điều trị gãy xương sườn sau mổ lấy thai thường được bác sĩ chỉ định là:
HỆ THỐNG BỆNH VIỆN ĐA KHOA TÂM ANH
Từ những thông tin được chia sẻ trong bài, có thể thấy gãy xương sườn sau sinh bao gồm cả sinh mổ và sinh thường là biến chứng hiếm gặp, thường liên quan đến sinh khó, loãng xương hoặc chấn thương vùng ngực. Tuy không quá nghiêm trọng, tình trạng này có thể ảnh hưởng đến quá trình cho con bú và chăm sóc trẻ sơ sinh. Vì vậy, mẹ sau sinh cần bổ sung đầy đủ canxi, vitamin D trong thai kỳ và hậu sản, đồng thời nên thăm khám sức khỏe xương khớp định kỳ tại các cơ sở y tế uy tín như Hệ thống Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh để phòng ngừa hiệu quả.
