Triệu chứng đột quỵ méo miệng cần lưu ý và cách xử trí đúng

Đột quỵ méo miệng là tình trạng y tế khẩn cấp, cần được nhanh chóng cấp cứu. Kịp thời phát hiện méo miệng do đột quỵ giúp nâng cao hiệu quả điều trị. Vậy triệu chứng đột quỵ méo miệng là gì, gồm những gì, xử trí như thế nào?

Vì sao người bị đột quỵ thường méo miệng?

Đột quỵ hay tai biến mạch máu não là bệnh lý nguy hiểm đe dọa tính mạng của người bệnh nếu không được cấp cứu kịp thời. Đột quỵ được chia thành 2 dạng chính là đột quỵ thiếu máu cục bộ, xảy ra khi một mạch máu cung cấp máu cho não bị tắc nghẽn (thường là do cục máu đông) và đột quỵ xuất huyết não, xảy ra khi mạch máu trong não bị vỡ, gây chảy máu trong não.

Lúc này, chỉ trong thời gian ngắn não bộ có thể ngưng hoạt động (tế bào não bắt đầu chết đi) do không được nhận đủ lượng máu, dưỡng chất và oxy cần thiết. Tình trạng này ảnh hưởng nghiêm trọng đến chức năng của não bộ và hoạt động của các cơ quan do vùng não bị tổn thương chịu trách nhiệm điều khiển. Tùy thuộc vào từng vùng não bị tổn thương do đột quỵ, người bệnh có thể sẽ xuất hiện các dấu hiệu khác nhau, trong đó méo miệng là một trong những triệu chứng phổ biến.

Đột quỵ méo miệng xảy ra do tình trạng liệt dây thần kinh số VII (thuộc 12 đôi dây thần kinh sọ não). Dây thần kinh số VII chịu trách nhiệm chi phối khả năng vận động, biểu cảm của các cơ ở vùng mặt. Vì vậy, trong trường hợp dây thần kinh số VII bị tổn thương do đột quỵ có thể dẫn đến xệ một bên mặt, méo miệng.

Triệu chứng đột quỵ méo miệng

Tình trạng méo miệng do đột quỵ có thể được nhận biết sớm thông qua các biểu hiện đặc trưng như:

• Miệng bị méo, một bên miệng bị xệ, nhân trung lệch rõ rệt nhưng không gây đau đớn.
• Chảy nước miếng mất kiểm soát mỗi khi nói hoặc ăn uống.
• Một bên miệng không di chuyển, không thể khép chặt khi cười.
• Gặp khó khăn khi nói do một bên miệng không hoạt động bình thường.
• Người bệnh không thể uống nước hoặc súc miệng bình thường (nước trào ra một bên miệng).
• Mất cân đối hai bên mặt, không chủ động thực hiện được các động tác như chu môi, phồng má, cười…
• Trong một số trường hợp, méo miệng do đột quỵ có thể đi kèm tình trạng tê liệt, mất vị giác ở phần đầu lưỡi.

Ngoài dấu hiệu méo miệng trong đột quỵ còn triệu chứng nhận biết nào khác không?

Bên cạnh triệu chứng đột quỵ méo miệng, có thể nhận biết bệnh lý này thông qua các triệu chứng đặc trưng khác bằng quy tắc FAST, bao gồm:

• F (face) – Khuôn mặt: Xuất hiện nếp gấp bất thường ở mũi, một bên mặt có dấu hiệu xệ rõ rệt, khiến cho khuôn mặt bị mất cân đối. Lúc này, nụ cười thường bị méo mó, lệch hẳn sang một bên.
• A (arms) – Cánh tay: Cánh tay của người bệnh có thể bị yếu liệt, người bệnh không thể vận động cánh tay hoặc không thể giơ tay lên cao qua khỏi đầu một cách bình thường.
• S (speech) – Lời nói: Người bị đột quỵ có thể gặp phải khó khăn trong hoạt động ngôn ngữ, khó phát âm được rõ ràng. Khi đó, người bệnh không thể nói rõ ràng một câu thoại dù ngắn.
• T (time) – Thời gian: Trong trường hợp nhận thấy các dấu hiệu nghi ngờ bị đột quỵ, người bệnh cần được cấp cứu càng sớm càng tốt. Bởi chậm trễ trong cấp cứu đột quỵ có thể gây tổn thương nghiêm trọng đến não bộ, tiềm ẩn nhiều biến chứng nguy hiểm với nguy cơ tử vong cao.

Ngoài ra, đột quỵ có thể gây ra một số triệu chứng khác, điển hình như: (1)

• Đau đầu dữ dội, tình trạng này xuất hiện một cách đột ngột.
• Co giật, động kinh.
• Suy giảm hoặc mất ý thức.
• Suy giảm hoặc mất trí nhớ.
• Yếu liệt, gặp khó khăn trong vận động hàng ngày.
• Buồn nôn, nôn ói.
• Rối loạn thị lực, nhìn đôi, nhìn mờ.

Cách xử trí khi thấy người bị đột quỵ méo miệng

Đột quỵ thường có xu hướng diễn ra nhanh chóng, đột ngột, tiềm ẩn rủi ro sức khỏe đặc biệt nghiêm trọng. Ngay khi nhận thấy đột quỵ méo miệng hoặc một trong các dấu hiệu nghi ngờ mắc bệnh lý này, người bệnh cần được cấp cứu ngay lập tức. Một số điều cần lưu ý trong quá trình sơ cấp cứu người bệnh bị đột quỵ nói chung và đột quỵ méo miệng nói riêng gồm:

• Liên hệ cấp cứu càng sớm càng tốt.
• Đảm bảo người bệnh không bị té ngã.
• Theo dõi và ghi nhận các triệu chứng của đột quỵ như chóng mặt, co giật, nôn ói, loạn trí, mất trí nhớ, mất thăng bằng…
• Tuyệt đối không cho người bệnh ăn uống bất cứ loại thực phẩm, nước uống hoặc thuốc để tránh gây tắt đường thở.
• Không tự ý thực hiện các biện pháp dân gian khi chưa có ý kiến của bác sĩ, chẳng hạn như châm cứu, bấm huyệt, cạo gió…

Biến chứng méo miệng do đột quỵ có thể điều trị phục hồi không?

Mức độ tổn thương và thời điểm can thiệp cấp cứu là yếu tố quyết định khả năng hồi phục của tình trạng méo miệng trong đột quỵ. Điều này có nghĩa là tỷ lệ phục hồi ở người bệnh đột quỵ được cấp cứu kịp thời trong thời gian vàng (ví dụ 3 – 4,5 giờ từ khi xuất hiện dấu hiệu đầu tiên đối với đột quỵ nhồi máu não, một số trường hợp mở rộng lên đến 6 – 24 giờ) sẽ khả quan hơn.

Mặt khác, chậm trễ trong cấp cứu đột quỵ có thể làm giảm khả năng hồi phục của các cơ quan bị ảnh hưởng do bệnh, trong đó có tình trạng đột quỵ méo miệng.

Ngoài ra, tỷ lệ hồi phục ở người bị đột quỵ còn phụ thuộc vào các yếu tố như sức khỏe tổng thể, tuổi tác, ảnh hưởng của các bệnh lý nền khác (nếu có), chế độ dinh dưỡng, thói quen sinh hoạt. Người bệnh và gia đình cần trao đổi với bác sĩ về lộ trình tập luyện, chế độ dinh dưỡng và lối sống sau điều trị đột quỵ để có thể cải thiện hiệu quả các biến chứng của bệnh, đồng thời giúp người bệnh nâng cao sức khỏe tổng thể.

Cách phòng ngừa nguy cơ bị đột quỵ nói chung và đột quỵ méo miệng nói riêng

Đột quỵ là nguyên nhân gây tử vong hàng đầu, bệnh lý này có thể xảy ra ở mọi đối tượng do nhiều nguyên nhân khác nhau. Để phòng tránh đột quỵ, mỗi người cần:

• Xây dựng chế độ dinh dưỡng khoa học và cân bằng, ưu tiên thực phẩm có lợi cho sức khỏe (rau xanh, hoa quả tươi, đậu, các loại cá béo, thịt nạc, ngũ cốc nguyên hạt…), hạn chế dung nạp thực phẩm có hại (mỡ và nội tạng động vật, bia, rượu, bánh kẹo, nước ngọt, thịt hộp…)…
• Thường xuyên rèn luyện thể chất, duy trì thói quen tập thể dục từ 3 lần mỗi tuần (mỗi lần từ 30 phút) với các môn thể thao vừa sức như bơi lội, chạy bộ, tập yoga, gym, đạp xe…
• Tránh các thói quen xấu, tiềm ẩn nguy cơ gây khởi phát bệnh đột quỵ như tắm đêm, thức khuya, stress, căng thẳng kéo dài…
• Kiểm soát tốt các bệnh lý nền tiềm ẩn nguy cơ gây đột quỵ như tiểu đường, tăng huyết áp, trầm cảm, rối loạn mỡ máu, bệnh về tim mạch…
• Thăm khám sức khỏe tổng quát, tầm soát đột quỵ định kỳ từ 2 lần mỗi năm để sớm phát hiện các yếu tố gây đột quỵ tiềm ẩn trong cơ thể. Qua thăm khám, bác sĩ sẽ tư vấn, đưa ra các biện pháp xử trí kịp thời.

Hiện tại, người dân có thể chủ động tầm soát đột quỵ tại Hệ thống Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh để sớm phát hiện các yếu tố gây bệnh tiềm ẩn. Trung tâm Khoa học Thần kinh, Hệ thống Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh đang triển khai các gói tầm soát đột quỵ từ cơ bản, nâng cao đến chuyên sâu phù hợp với từng nhu cầu, độ tuổi của mỗi đối tượng.

Bệnh viện sở hữu hệ thống trang thiết bị y khoa hiện đại hỗ trợ nâng cao hiệu quả tầm soát đột quỵ như hệ thống chụp mạch máu số hóa xóa nền hiện đại DSA, hệ thống X-Quang kỹ thuật số treo trần cao cấp GXR-52SD Ceiling System, hệ thống các máy xét nghiệm, siêu âm cao cấp, kỹ thuật xét nghiệm di truyền tiên tiến…

Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh còn là đơn vị y tế đầu tiên tại Việt Nam cũng như Đông Nam Á sở hữu Hệ thống chụp CT 1975 lát cắt Revolution Apex Elite của tập đoàn GE Healthcare (Mỹ) ứng dụng trí tuệ nhân tạo AI và các máy MRI 3 Tesla giúp phát hiện sớm các bất thường ở não, mạch máu, tim… dự phòng đột quỵ từ sớm.

Tóm lại, đột quỵ méo miệng là tình trạng khẩn cấp cần được can thiệp y tế càng sớm càng tốt để có thể bảo toàn tối đa chức năng của não bộ, bảo vệ tính mạng của người bệnh. Người dân có thể liên hệ đến Hệ thống Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh để được bác sĩ chuyên khoa Thần kinh giàu kinh nghiệm tư vấn về triệu chứng đột quỵ méo miệng và các vấn đề dự phòng, điều trị bệnh lý nguy hiểm này.