Nhiễm trùng xoang gây ra nhiều triệu chứng khó chịu như nghẹt mũi, chảy mũi, đau đầu, áp lực vùng mặt, ảnh hưởng lớn đến chất lượng cuộc sống. Vậy phương pháp điều trị nhiễm trùng xoang là gì? BS.CKI Phạm Huỳnh Bích Trâm, Đơn vị Tai Mũi Họng, Trung tâm Khám chữa bệnh Tâm Anh Quận 7 sẽ chia sẻ thông qua bài viết dưới đây.
Xoang là các khoang rỗng chứa không khí nằm trong hệ thống xương sọ và mặt. Khi các khoang này bị tắc nghẽn, ứ đọng dịch hoặc mủ và gây viêm lớp niêm mạc lót bên trong, tình trạng đó được gọi là viêm xoang hay nhiễm trùng mũi xoang. Theo cập nhật từ EPOS 2020 (European Position Paper on Rhinosinusitis and Nasal Polyps), tình trạng nhiễm trùng xoang có thể được phân loại theo các mức độ sau:
Là tình trạng viêm khởi phát đột ngột, kéo dài dưới 12 tuần, có thể do virus hoặc vi khuẩn gây ra gồm:
Là dạng viêm kéo dài trên 12 tuần liên tục, có thể liên quan đến nhiều yếu tố như dị ứng, môi trường, bất thường cấu trúc mũi xoang, do nấm,… Triệu chứng không rầm rộ nhưng dai dẳng như nghẹt mũi, chảy mũi đặc hoặc đục, đau âm ỉ vùng mặt, giảm khứu giác, đôi khi gây mệt mỏi và ảnh hưởng đến sinh hoạt hằng ngày. Việc điều trị thường cần phối hợp giữa thuốc, chăm sóc tại nhà và có thể can thiệp ngoại khoa nếu cần.
Điều trị nhiễm trùng xoang (viêm xoang) thường bắt đầu bằng các loại thuốc giúp kiểm soát triệu chứng, kháng viêm và tiêu diệt vi khuẩn gây bệnh. Bác sĩ có thể chỉ định các phương pháp điều trị bằng thuốc, rửa mũi, xông khí dung, phẫu thuật tùy theo mức độ và tình trạng bệnh. (1)
Điều trị nhiễm trùng xoang cấp tính do virus hoặc cảm lạnh thông thường chủ yếu là chăm sóc tại nhà vì bệnh có thể tự khỏi mà không cần dùng kháng sinh. Người bệnh có thể sử dụng thuốc hạ sốt giảm đau như Paracetamol hoặc các thuốc kháng viêm không steroid (NSAIDs) để giảm triệu chứng đau nhức và sốt.
Rửa mũi bằng nước muối sinh lý cũng rất quan trọng vì giúp làm sạch dịch tiết, giảm tắc nghẽn và cải thiện hô hấp. Trong hầu hết các trường hợp, triệu chứng sẽ tự cải thiện sau 5-10 ngày. Kháng sinh không có tác dụng trong trường hợp này nên cần tránh sử dụng để giảm nguy cơ kháng thuốc.
Với nhiễm trùng xoang cấp sau virus, khi các triệu chứng cảm lạnh không cải thiện hoặc nặng hơn sau vài ngày đầu, người bệnh có thể cần điều trị hỗ trợ thêm. Thuốc xịt mũi chứa Corticoid có thể được chỉ định để làm giảm phù nề niêm mạc xoang, giúp cải thiện tình trạng nghẹt mũi.
Ngoài ra, thuốc xịt mũi co mạch cũng có thể được sử dụng trong thời gian ngắn dưới 10 ngày để thông mũi, nhưng không nên lạm dụng vì có nguy cơ gây lệ thuộc thuốc. Đây là giai đoạn cần theo dõi kỹ, nếu các triệu chứng kéo dài quá 10 ngày hoặc trở nặng, bác sĩ sẽ đánh giá khả năng chuyển sang nhiễm khuẩn.
Trường hợp nhiễm trùng xoang cấp do vi khuẩn (ABRS) cần được điều trị bằng kháng sinh vì có nguy cơ biến chứng nếu không kiểm soát kịp thời. Kháng sinh được ưu tiên là nhóm Beta-lactam, điển hình là Amoxicillin kết hợp Clavulanate.
Trường hợp người bệnh dị ứng với Penicillin (hoạt chất có trong Amoxicillin và Clavulanate), bác sĩ sẽ thay thế bằng nhóm kháng sinh Doxycycline hoặc Levofloxacin. Việc chỉ định dùng kháng sinh chỉ được cân nhắc khi người bệnh có ít nhất 3 dấu hiệu rõ rệt như sốt cao trên 38°C, đau nhức 1 bên mặt và các chỉ số viêm trong máu tăng (CRP).
Ngoài kháng sinh, corticoid xịt mũi vẫn được bác sĩ chỉ định dùng song song để kiểm soát viêm tại chỗ. Tuỳ vào tình trạng và mức độ nhiễm khuẩn, bác sĩ sẽ cân nhắc lựa chọn loại kháng sinh phù hợp, đồng thời điều chỉnh liều lượng và thời gian sử dụng sao cho hiệu quả nhất, nhằm tránh tình trạng lạm dụng gây lờn thuốc hoặc đề kháng kháng sinh về sau. (2)
Ở giai đoạn này, điều trị bằng corticoid dạng xịt mũi tại chỗ thường được lựa chọn vì có hiệu quả cao trong việc giảm viêm niêm mạc mà vẫn an toàn, kể cả với trẻ em. Bên cạnh đó, rửa mũi bằng nước muối sinh lý mỗi ngày giúp làm sạch xoang, hỗ trợ dẫn lưu dịch và giảm nghẹt mũi. Kháng sinh không phải lựa chọn điều trị nhiễm trùng xoang mạn tính chính vì hiệu quả kém, chỉ nên dùng nếu có bằng chứng rõ ràng của một đợt cấp nhiễm khuẩn.
Trong trường hợp điều trị nội khoa thất bại, bệnh tái phát nhiều lần hoặc có biến chứng như polyp mũi gây tắc nghẽn xoang, phẫu thuật nội soi mũi xoang (FESS) hoặc nạo VA phì đại (đối với trẻ nhỏ) có thể được chỉ định để loại bỏ nguyên nhân gây nhiễm trùng xoang mạn tính. Việc điều trị nhiễm trùng xoang mạn tính được xem là hiệu quả khi triệu chứng giảm, người bệnh sinh hoạt bình thường mà không cần can thiệp thêm. Ngược lại, nếu triệu chứng vẫn kéo dài dù đã tuân thủ điều trị, cần đánh giá lại để điều chỉnh phác đồ phù hợp hơn.
Khi các triệu chứng như nghẹt mũi, đau đầu, chảy dịch mũi kéo dài trên 10 ngày hoặc tái phát nhiều lần, chảy mũi hôi, bạn nên đi khám bác sĩ.
Có, hầu hết các trường hợp nhiễm trùng xoang có thể điều trị dứt điểm bằng thuốc hoặc can thiệp phẫu thuật.
Thông thường, nhiễm trùng xoang cấp tính kéo dài từ 7-10 ngày. Nếu kéo dài hơn 12 tuần, có thể là viêm xoang mạn tính và cần điều trị chuyên sâu.
Đơn vị Tai Mũi Họng, Trung tâm Khám chữa bệnh Tâm Anh Quận 7 và Trung Tâm Tai Mũi Họng, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP.HCM là một trong những chuyên khoa hàng đầu hiện nay trong lĩnh vực khám và điều trị nhiễm trùng xoang. Tại đây, người bệnh được thăm khám bởi đội ngũ bác sĩ chuyên khoa giàu kinh nghiệm, giỏi chuyên môn và luôn tận tâm trong từng ca bệnh.
Bên cạnh đó, hệ thống Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP. HCM sử dụng hệ thống nội soi Karl Storz (Đức) và máy bào mô Medtronic (Mỹ) mang lại hiệu quả cao trong phẫu thuật nội soi mũi xoang với độ chính xác cao, ít xâm lấn, ít chảy máu, giảm thời gian phẫu thuật và nguy cơ biến chứng. Công nghệ Coblator (Smith & Nephew – Mỹ) cũng được ứng dụng hiệu quả trong các phẫu thuật cấu trúc mũi xoang như chỉnh hình cuốn mũi, nạo VA giúp cầm máu tốt, mau hồi phục và hạn chế tái phát.
HỆ THỐNG BỆNH VIỆN ĐA KHOA TÂM ANH
Tùy theo mức độ và nguyên nhân gây bệnh, bác sĩ sẽ chỉ định phương pháp điều trị nhiễm trùng xoang phù hợp, từ dùng thuốc đến can thiệp phẫu thuật. Người bệnh nên thăm khám sớm tại các cơ sở y tế uy tín để được tư vấn, điều trị và kiểm soát bệnh hiệu quả.
