Hội chứng ruột kích thích là một hội chứng ruột chức năng, là bệnh lý thường gặp ở phòng khám tiêu hóa. Bệnh đặc trưng với những triệu chứng dai dẳng, gây bất tiện trong sinh hoạt, ăn uống, ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống của người bệnh. Người bệnh nên đi khám để được bác sĩ tư vấn cách điều trị hội chứng ruột kích thích phù hợp, giúp giảm tái phát và loại trừ các bệnh lý thực thể tại đường tiêu hóa.
Người mắc hội chứng ruột kích thích không nên tự ý điều trị tại nhà. Người bệnh nên đi thăm khám sớm khi xuất hiện triệu chứng bệnh để bác sĩ loại trừ các bệnh lý thực thể và kiểm soát bệnh tốt hơn, giúp bệnh nhân nhanh chóng thoát khỏi cảm giác khó chịu trong sinh hoạt hằng ngày.
Hội chứng ruột kích thích (IBS) là một trong các bệnh đường ruột thường gặp nhất. Tỷ lệ mắc bệnh 5 – 20% dân số. Mặc dù đây là hội chứng ruột chức năng, không gây nguy hiểm tới tính mạng nhưng có ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống của người bệnh. Hội chứng ruột kích thích được chẩn đoán phổ biến hơn ở nữ giới. Tỷ lệ chẩn đoán nữ/nam khoảng 1,25 – 2/1, độ tuổi chẩn đoán thường gặp là 20 – 50 tuổi. Bệnh đặc trưng với triệu chứng đau bụng tái phát, liên quan đến việc đi tiêu, thay đổi thói quen đi tiêu và thay đổi tính chất phân, cảm giác chướng, khó chịu ở vùng bụng. Khi đi khám, người bệnh được chỉ định thực hiện các xét nghiệm nhưng không tìm thấy những tổn thương thực thể ở ruột.
Dựa trên những triệu chứng của người bệnh, hội chứng ruột kích thích được chia thành bốn loại gồm: hội chứng ruột kích thích thể táo bón, hội chứng ruột kích thích thể tiêu chảy, hội chứng ruột kích thích thể hỗn hợp (gồn tiêu chảy và táo bón), hội chứng ruột kích thích không xác định. Các phương pháp điều trị cũng dựa trên mỗi loại mà thay đổi cho phù hợp.
Hiện chưa có bất kỳ nghiên cứu nào xác định được nguyên nhân cụ thể, trực tiếp gây ra hội chứng ruột kích thích. Tuy vậy, thức ăn là một trong những nguyên nhân gây kích thích cho hệ tiêu hóa, dẫn tới các cơn co thắt, đau bụng và khó chịu. Ngoài ra, các nghiên cứu y khoa cũng chỉ ra sự liên quan giữa triệu chứng hội chứng ruột kích thích và sự mất cân bằng hệ vi khuẩn đường ruột. Do đó, chất lượng và an toàn vệ sinh của thức ăn có thể gây ảnh hưởng lớn tới bệnh.
Điều trị hội chứng ruột kích thích chủ yếu tập trung vào chế độ dinh dưỡng, thay đổi lối sống khoa học và kết hợp uống thuốc điều trị triệu chứng nổi bật để phục hồi, cải thiện chức năng của đại tràng.
Phác đồ điều trị IBS tập trung vào những triệu chứng cụ thể ở mỗi người bệnh. Bác sĩ sẽ chỉ định những loại thuốc dựa trên triệu chứng bệnh, đồng thời hướng dẫn người bệnh về chế độ dinh dưỡng, những chất cần bổ sung và các loại thực phẩm, những chất cần tránh có thể gây dị ứng (nếu có).(1)
Những thực phẩm cung cấp đủ dưỡng chất, giúp nhuận tràng được khuyến khích bổ sung vào thực đơn mỗi ngày của người bệnh như:
Để ngăn ngừa và giúp thuyên giảm những triệu chứng bệnh, các biện pháp giảm lo âu, căng thẳng rất quan trọng. Người bệnh có thể áp dụng một số biện pháp như:
Nếu xuất hiện các triệu chứng nghiêm trọng, bác sĩ có thể chỉ định người bệnh sử dụng những loại thuốc điều trị triệu chứng như:(2)
Hội chứng ruột kích thích có thể điều trị triệu chứng và hạn chế tái phát bệnh. Tuy nhiên, điều trị dứt điểm bệnh là rất khó bởi những lý do sau:
Khi bị táo bón, người bệnh cần bổ sung các thực phẩm giàu chất xơ, uống nhiều nước. Bác sĩ thường khuyến cáo dùng chất xơ hòa tan khoảng 10 – 25g/bữa. Bạn nên bổ sung các loại thực phẩm giàu chất xơ hòa tan từ những loại rau củ non, mềm như: rau lang, rau mồng tơi, khoai lang, khoai tây, chuối, đu đủ, bơ, cám gạo, gạo lứt, yến mạch, cà rốt, yến mạch, đậu Hà Lan, táo; những loại hoa quả thuộc họ cam quýt…
Khi ăn, bạn cần ăn chậm và nhai kỹ để hạn chế nuốt khí vào. Thói quen này sẽ giúp giảm cảm giác đầy hơi, chướng bụng, giảm sự căng giãn đột ngột của ống tiêu hóa.(3)
Người bệnh có thể tham khảo chế độ ăn FODMAP thấp. FODMAP viết tắt từ Fermentable, Oligosaccharides, Disaccharides, Monosaccharides, Polyols. Đây là những loại thực phẩm lên men, sinh hơi, các loại saccharide và cồn. Đây là chế độ ăn hạn chế các thực phẩm giàu carbohydrates, gồm một số loại rau, trái cây, sữa, ngũ cốc.
Cách phòng ngừa hội chứng ruột kích thích tối ưu nhất hiện nay là bảo vệ sức khỏe hệ tiêu hóa, tránh tất cả những bệnh lý tiêu hóa. Cần duy trì hệ tiêu hóa ở tình trạng ổn định, hạn chế nguy cơ mắc những bệnh liên quan.
Điều quan trọng trong việc chủ động phòng ngừa hội chứng ruột kích thích và những bệnh lý tiêu hóa khác là chế độ dinh dưỡng và thói quen sống. Bạn cần lưu ý:
Trung tâm Nội soi và Phẫu thuật nội soi tiêu hóa (BVĐK Tâm Anh TP.HCM) và Khoa Tiêu hóa – Gan mật – Tụy (BVĐK Tâm Anh Hà Nội) là những trung tâm y tế chuyên khoa Tiêu hóa uy tín, cung cấp dịch vụ thăm khám và điều trị cao cấp, hiệu quả cho các bệnh nhân mắc các vấn đề liên quan đến đường tiêu hóa từ nhẹ đến nặng. Hệ thống BVĐK Tâm Anh quy tụ đội ngũ bác sĩ Nội khoa – Ngoại khoa – Nội soi tiêu hóa chuyên môn cao, giàu kinh nghiệm, bên cạnh đó là sự hỗ trợ của hệ thống thiết bị y tế hiện đại, nhập khẩu từ nước ngoài, phục vụ tối đa nhu cầu thăm khám và điều trị của khách hàng.
Để đặt lịch thăm khám và điều trị các bệnh lý đường tiêu hóa với các chuyên gia bác sĩ về Tiêu hóa của Hệ thống Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh, xin vui lòng liên hệ:
HỆ THỐNG BỆNH VIỆN ĐA KHOA TÂM ANH
Phương pháp điều trị hội chứng ruột kích thích chú trọng vào sự thay đổi thói quen ăn uống, sinh hoạt, từ đó giúp cải thiện triệu chứng, giảm đau đớn và khó chịu cho người bệnh. Chỉ khi triệu chứng bệnh nghiêm trọng, không thể điều trị bằng cách trên mới cần dùng đến thuốc. Những loại thuốc điều trị đều có thể gây một số tác dụng phụ không mong muốn, do đó không nên lạm dụng trong thời gian dài.
