Ông Phát, 61 tuổi, hẹp nặng cả ba mạch máu nuôi tim nhưng không phát hiện sớm, biến chứng suy tim dọa nhồi máu cơ tim cấp, đột tử.

Ông Phát (ngụ Q. Bình Tân TP HCM) có tiền căn tăng huyết áp, phát hiện suy tim cách đây một năm. Ông đi khám tim mạch định kỳ tại nhiều bệnh viện, được khuyên chụp mạch vành tầm soát thiếu máu cơ tim nhưng vì công việc bận rộn nên ông chưa thực hiện.

Cách nhập viện một tháng, ông Phát xuất hiện cơn đau ngực khi leo cầu thang một lầu. Ông dùng thuốc ngậm nitrat, cơn đau cải thiện nhưng tái phát mỗi khi vận động gắng sức, giảm khi nghỉ ngơi. Ông đến Bệnh viện Tâm Anh thăm khám.

Ngày 8/10, ThS.BS Trần Trung Kiên, khoa Tim mạch Can thiệp, Trung tâm Tim mạch, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP HCM, cho biết bệnh nhân có cơn đau thắt ngực ổn định độ 3 (độ 4 là mức độ nghiêm trọng nhất, theo phân độ của Hiệp hội Tim mạch Canada – CCS).

Ông Phát được chỉ định chụp mạch vành, kết quả ghi nhận ông mắc bệnh ba nhánh mạch vành biến chứng suy tim (chức năng tim EF = 25%). Đây là tình trạng ba mạch máu chính nuôi tim hẹp nặng (90-95%), cản trở phần lớn lưu lượng máu đến tim và gây thiếu máu cơ tim trầm trọng.

Theo ThS.BS.CKII Võ Anh Minh, Phó khoa Tim mạch Can thiệp, Trung tâm Tim mạch, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP HCM, với những trường hợp bệnh ba nhánh mạch vành gây suy tim như ông Phát, rất dễ dẫn tới nhồi máu cơ tim cấp gây đột tử.

Bệnh nhân có biểu hiện suy tim cách đây một năm, nghĩa là bệnh đã xuất hiện trước đó nhưng không được phát hiện và điều trị kịp thời, may mắn chưa gây biến chứng nguy hiểm. Ông Phát được chỉ định can thiệp tái thông ba động mạch vành để ngăn ngừa nhồi máu cơ tim đồng thời giúp cải thiện tình trạng suy tim.

Ở ca can thiệp đầu tiên, bác sĩ luồn dây dẫn siêu nhỏ (đường kính 0.2 mm) vào đoạn giữa liên thất trước bị hẹp khít, bơm thuốc giãn mạch để lòng mạch mở rộng tối đa. Hệ thống siêu âm trong lòng mạch – IVUS giúp bác sĩ xác định vị trí đoạn mạch lành lặn nhất để bung stent, nhờ đó tránh được tình trạng xé rách mạch máu gây suy tim, ngưng tim… nếu stent bung ngay vị trí bị tổn thương.

Sau 45 phút, bác sĩ đặt được hai stent phủ thuốc vào nhánh động mạch liên thất trước. Lưu lượng máu đến tim được cải thiện đáng kể, giúp bệnh nhân hết đau ngực ngay sau can thiệp và xuất viện sau một ngày.

Một tuần sau, chức năng tim của bệnh nhân cải thiện lên mức 35%, êkíp tiến hành thủ thuật lần hai, đặt tiếp 2 stent mở rộng nhánh mạch vành phải và động mạch mũ, khơi thông toàn bộ ba con đường huyết mạch đưa máu đến tim. Bệnh nhân khỏe mạnh xuất viện vào hôm sau.

Bác sĩ Kiên thông tin, cơn đau thắt ngực ổn định là tình trạng đau ngực xuất hiện khi cơ tim cần nhiều oxy hơn bình thường nhưng không được nhận đủ. Cơn đau thường xảy ra trong lúc bạn tập thể dục hoặc vận động gắng sức và giảm khi nghỉ ngơi hoặc sau khi dùng thuốc nitrat. Triệu chứng này khác với cơn đau thắt ngực không ổn định, thường xuất hiện đột ngột ngay cả khi người bệnh đang nghỉ ngơi.

Nguyên nhân phổ biến nhất gây đau thắt ngực ổn định là bệnh mạch vành. Cơn đau được mô tả giống như cảm giác bị ép hoặc đè nặng, nghẹn ở vùng ngực trái, đau thường một vùng, sau xương ức, kéo dài ít hơn 20 phút. Cơn đau có thể lan ra cánh tay, vai, cổ, hàm, hoặc tay trái. Các dấu hiệu đi kèm bao gồm mệt mỏi, chóng mặt, hụt hơi, thở nhanh, buồn nôn, tim đập nhanh, đổ mồ hôi, bồn chồn lo lắng. Một số người có biểu hiện khó chịu vùng thượng vi, buồn nôn hoặc nôn ói, dễ nhầm lẫn với các bệnh lý dạ dày – tá tràng.

Cơn đau thắt ngực ổn định nếu không được điều trị sớm sẽ gây biến chứng thiếu máu cơ tim, suy tim và nguy hiểm nhất là nhồi máu cơ tim, xảy ra khi dòng máu nuôi tim bị tắc nghẽn hoàn toàn. Nếu xuất hiện các dấu hiệu cảnh báo như cơn đau thắt ngực kéo dài trên 20 phút, đau lan ra ngoài ngực đến vai, cánh tay, lưng hoặc thậm chí đến răng và hàm, gần ngất hoặc ngất xỉu, khó thở, hụt hơi, buồn nôn và ói mửa, đổ mồ hôi…, bệnh nhân cần được đưa đi cấp cứu ngay lập tức.

Tác nhân gây bệnh mạch vành là xơ vữa động mạch. Để ngăn ngừa hình thành mảng xơ vữa dẫn tới bệnh mạch vành, nên tránh xa thuốc lá; ưu tiên sử dụng các loại thực phẩm có lợi cho sức khỏe tim mạch; không lạm dụng bia, rượu; vận động thể chất đều đặn; tránh để thừa cân – béo phì; kiểm soát căng thẳng (stress); quản lý các tình trạng sức khỏe khác liên quan đến bệnh tim theo hướng dẫn của bác sĩ.

*Tên bệnh nhân đã được thay đổi