Cường giáp và đái tháo đường là 2 nguyên nhân gây sụt cân phổ biến, có liên quan đến nhau. Cường giáp kéo dài, không được điều trị đúng cách có thể khiến bệnh tiểu đường khó kiểm soát hơn. Vậy 2 bệnh này có mối liên hệ với nhau thế nào?
Các rối loạn tuyến giáp được phát hiện phổ biến hơn ở người mắc bệnh tiểu đường type 1 so với người mắc bệnh tiểu đường type 2. Ngoài ra, nguy cơ viêm tuyến giáp tự miễn tăng gấp 3,5 lần được ghi nhận ở người bệnh có anti-GAD (kháng thể axit glutamic decarboxylase, một trong những chỉ dấu của tiểu đường type 1) dương tính. (1)
Hiện các nghiên cứu đã xác nhận ít nhất 4 gen làm tăng nguy cơ phát triển cả bệnh rối loạn tuyến giáp tự miễn và tiểu đường type 1 gồm HLA, CTLA-4, PTPN22 và FOXP3.
Cường giáp gây tăng đường huyết, dẫn đến đái tháo đường thông qua nhiều cơ chế. Ở người bệnh, hormone tuyến giáp tăng cao làm tăng tốc độ chuyển hóa, tăng quá trình tạo glucose ở gan (tân tạo đường và phân giải glycogen), khiến lượng đường trong máu tăng lên, nhất là khi đói.
Ngoài ra, hormone tuyến giáp T3 kích thích hoạt động của các men hấp thu đường ở ruột, khiến cơ thể hấp thu glucose từ thức ăn nhanh hơn và nhiều hơn, gây tăng đường huyết sau ăn. Bên cạnh đó, bệnh còn gây kháng insulin và cường giao cảm, làm người bệnh khó kiểm soát đường huyết hơn.
Với người bệnh đã được chẩn đoán tiểu đường, mắc bệnh đồng thời khiến tiểu đường càng khó kiểm soát hơn. Ngoài ra, tăng đường huyết do bệnh tuyến giáp có thể góp phần gây hội chứng chuyển hóa (đường huyết cao, huyết áp cao, triglyceride cao, cholesterol HDL (cholesterol “tốt”) thấp và tăng tích mỡ bụng. Những yếu tố này làm tăng nguy cơ mắc bệnh tim mạch, tiểu đường type 2, đột quỵ. (2)
Để phân biệt cường giáp và đái tháo đường, bạn có thể dựa vào một số tiêu chí dưới đây:
| Tiêu chí | Cường giáp | Đái tháo đường |
| Bản chất bệnh | Tăng hoạt động tuyến giáp, khiến nồng độ hormone giáp (T3, T4) tăng quá mức | Rối loạn chuyển hóa đường do thiếu hormone insulin hoặc đề kháng insulin |
| Phân loại |
|
|
| Ai có nguy cơ mắc bệnh cao |
|
|
| Yếu tố nguy cơ |
|
|
| Triệu chứng |
|
|
| Chẩn đoán |
|
|
| Điều trị |
|
|
| Biến chứng |
|
|
| Phòng ngừa | Khó phòng ngừa do yếu tố tự miễn và di truyền. Nên hạn chế i-ốt, có chế độ dinh dưỡng lành mạnh, hạn chế stress, bỏ thuốc lá… để hạn chế nguy cơ mắc bệnh | Đái tháo đường type 1 chưa thể phòng ngừa. Đái tháo đường type 2 có thể phòng ngừa nhờ chế độ dinh dưỡng hợp lý, cân bằng, lành mạnh; vận động thường xuyên; kiểm soát cân nặng |
Cường tuyến giáp gây tiểu đường có thể hồi phục được nếu bệnh được phát hiện, điều trị kịp thời và người bệnh không bị tiểu đường thật sự.
Khi người bệnh được điều trị hiệu quả bằng thuốc kháng giáp tổng hợp, i-ốt gắn đồng vị phóng xạ hoặc phẫu thuật tuyến giáp, nồng độ hormone giáp ổn định trong mức bình thường, các cơ chế gây tăng đường huyết (tăng tạo glucose ở gan, tăng hấp thu glucose ở ruột, kháng insulin…) sẽ được điều chỉnh và đường huyết trở về bình thường.
Với người bệnh thuộc nhóm có nguy cơ tiểu đường cao (tiền sử gia đình có người bị tiểu đường, béo phì, rối loạn mỡ máu, tiền tiểu đường…), bệnh có thể làm trầm trọng mức độ bệnh hoặc bộc lộ tình trạng bệnh tiềm ẩn. Lúc này, người bệnh cần điều trị tiểu đường và cơ thể khó hồi phục hoàn toàn.
HỆ THỐNG BỆNH VIỆN ĐA KHOA TÂM ANH
Cường giáp và đái tháo đường là 2 bệnh rối loạn nội tiết có mối liên hệ với nhau. Cường tuyến giáp có thể gây tăng đường huyết tạm thời, dẫn đến đái tháo đường thứ phát. Với người bệnh đã được chẩn đoán tiểu đường, bệnh cũng có thể khiến đường huyết khó kiểm soát hơn. Do đó, người bệnh cần đến bệnh viện khám và tuân thủ chỉ định điều trị bệnh để tránh làm tăng nguy cơ xuất hiện các biến chứng tiểu đường.
