Ống niệu rốn là gì? Hình ảnh nhận biết, cấu tạo và chức năng

Ống niệu rốn đóng vai trò quan trọng đối với sự phát triển của thai nhi. Thông thường, ống sẽ tự đóng lại trước khi trẻ được sinh ra. Tuy nhiên, trong một số trường hợp, quá trình này xảy ra bất thường gây nên các bệnh lý liên quan như nang niệu rốn, xoang niệu rốn.

Ống niệu rốn là gì?

Ống niệu rốn (Urachus) là một ống dẫn kéo dài từ bàng quang đến rốn của thai nhi. Ở phần lớn thai nhi, ống này sẽ đóng lại vào tuần cuối của tam cá nguyệt đầu tiên hoặc muộn hơn sau đó, trước khi trẻ được sinh ra.

Cấu tạo ống niệu rốn

Ống niệu rốn nằm giữa mạc ngang và phúc mạc thành bụng vùng hạ vị, giữa hai dây chằng rốn, rối thông từ phần trên của xoang tiết niệu sinh dục và niệu nang với rốn. Cơ quan này có thể thuôn nhọn ở hai đầu hoặc một đầu, đầu còn lại rộng hơn như một cái phễu. Chiều dài của ổng có thể dao động trong khoảng 1-15cm. (1)

Chức năng của ống niệu rốn

Trong tam cá nguyệt đầu tiên, ống niệu rốn có chức năng dẫn nước tiểu từ bàng quang của thai nhi ra ngoài. Nước tiểu sẽ theo ống này đi qua dây rốn, qua nhau thai, qua cơ thể mẹ rồi thải ra môi trường bên ngoài. (2)

Đến khoảng cuối tam cá nguyệt đầu tiên, bàng quang của thai nhi bắt đầu di chuyển xuống vùng xương chậu. Khi đó, ống này sẽ giãn ra và dần phát triển thành một sợi dây nhỏ, xơ cứng, gọi là dây chằng rốn giữa.

Các bệnh về ống niệu rốn thường gặp

Nếu ống niệu rốn không tự đóng lại, tàn dư của bộ phận này có thể gây các bệnh lý như:

• Tồn tại ống niệu rốn: Là tình trạng không đóng lại khiến nước tiểu rỉ ra từ rốn của trẻ. Điều này khiến vùng rốn của trẻ bị ướt, kích ứng, viêm; da quanh rốn có màu đỏ, nâu hoặc tím.
• Nang niệu rốn: U nang niệu rốn xảy ra khi ống không đóng lại và hình thành một túi nang chứa mô và mủ giữa rốn và bàng quang của trẻ. Nang niệu rốn có thể không gây bất kỳ triệu chứng nào. Nhưng nếu trẻ bị nhiễm khuẩn, nang niệu rốn có thể gây triệu chứng đau bụng, hình thành áp xe chứa dịch có máu hoặc đục gần rốn.
• Xoang niệu rốn: Xảy ra ra khi ống niệu quản không đóng ở gần rốn mà đóng ở bàng quang. Tương tự như nang niệu rốn, xoang niệu rốn thường không gây triệu chứng trừ khi có nhiễm khuẩn.
• Túi thừa bàng quang niệu rốn: Túi thừa bàng quang niệu rốn có thể khiến nước tiểu bị kẹt lại, dẫn đến nhiễm trùng đường tiết niệu với các triệu chứng thường gặp như sốt, đau và nóng rát khi đi tiểu. Túi thừa này thường nằm ở đáy bàng quang và thông với rốn.

Triệu chứng chung của bệnh lý ống niệu rốn

Phần lớn trẻ mắc bệnh lý ống niệu rốn được bố mẹ đưa đến bệnh viện do rốn rỉ dịch hoặc phát hiện có khối u ở vùng dưới rốn. Ngoài ra, còn có một số triệu chứng chung, gợi ý bệnh lý ở trẻ như:

• Rốn rỉ dịch vàng.
• Sưng, viêm, tấy đỏ quanh rốn.
• Dịch rỉ ra từ rốn của trẻ khi ấn vào vùng trên xương mu.
• Có khối u khi sờ vào vùng dưới rốn của trẻ (nang niệu rốn).

Chẩn đoán bệnh lý ống niệu rốn

Nếu trẻ có dấu hiệu, nghi ngờ mắc bệnh lý này, bên cạnh khám lâm sàng, bác sĩ sẽ chỉ định thực hiện một số cận lâm sàng liên quan để kiểm tra và chẩn đoán bệnh cho trẻ. Các cận lâm sàng có thể được chỉ định:

• Siêu âm;
• Chụp MRI;
• Xét nghiệm dịch chảy ra từ rốn;
• Chụp X-quang bàng quang niệu đạo cho trẻ (chụp VCUG).

Cách điều trị bệnh lý ống niệu rốn

Tùy thuộc vào loại bệnh lý mà trẻ mắc phải, bác sĩ sẽ đưa ra phương pháp điều trị phù hợp. Nếu vùng rốn của trẻ luôn trong tình trạng ẩm ướt dai dẳng, bác sĩ có thể sử dụng phương pháp đốt hóa chất. Hóa chất được sử dụng có thể là bạc Nitrat, dung dịch Ferric Subsulfate, nhôm Clorua Hexahydrat hoặc các hóa chất tương tự.

Trường hợp có dấu hiệu nhiễm khuẩn, bác sĩ sẽ chỉ định dùng thuốc kháng sinh. Nếu nhiễm trùng đã hình thành áp xe, việc dẫn lưu dịch mủ sẽ được thực hiện theo chỉ định của bác sĩ. Phẫu thuật cắt bỏ mô niệu quản, ống này hoặc các cấu trúc liên quan sẽ được thực hiện để loại bỏ các yếu tố nguy cơ về sau. Phẫu thuật có thể thực hiện nội soi hay mổ mở.

Phòng ngừa bất thường ống niệu rốn

Không có biện pháp phòng ngừa bất thường của ống niệu rốn. Tuy nhiên, một số bất thường có thể được phát hiện sớm thông qua siêu âm thai, từ đó giúp lên kế hoạch điều trị kịp thời cho trẻ ngay sau khi chào đời.

Đối với trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ, việc chăm sóc rốn đúng cách là rất quan trọng. Bố mẹ cần thường xuyên quan sát vùng rốn để phát hiện sớm các dấu hiệu bất thường nếu có. Bên cạnh đó, đưa trẻ đi thăm khám sức khỏe định kỳ sẽ giúp bác sĩ phát hiện sớm và đưa ra phương án điều trị phù hợp khi có bất thường.

Câu hỏi thường gặp

Dưới đây là một số câu hỏi thường gặp về ống niệu rốn ở trẻ sơ sinh:

1. Ống niệu rốn có phải là rốn không?

Không, ống niệu rốn và rốn là hai cơ quan khác nhau, đảm nhiệm những vai trò riêng biệt.

• Ống niệu rốn: Trong tam cá nguyệt đầu tiên của thai kỳ, cơ quan này có chức năng dẫn nước tiểu từ bàng quang của thai nhi ra bên ngoài.
• Rốn: Là nơi dây rốn gắn vào cơ thể thai nhi trong suốt thai kỳ, đảm bảo việc cung cấp oxy, máu và dưỡng chất từ mẹ sang con, đồng thời vận chuyển các chất thải và nước tiểu từ niệu quản của thai nhi ra ngoài.

2. Khám bệnh này cho trẻ sơ sinh ở đâu đáng tin cậy?

Nếu trẻ sơ sinh có bất thường ở vùng rốn hoặc nghi ngờ bất thường ở cơ quan này, bố mẹ có thể đưa trẻ đến Trung tâm Sơ sinh – BVĐK Tâm Anh để được các chuyên gia, bác sĩ kiểm tra và tư vấn điều trị phù hợp.

Trung tâm Sơ sinh – BVĐK Tâm Anh là một trong những cơ sở y tế được nhiều gia đình an tâm tin tưởng, chọn làm nơi gửi gắm, chăm sóc sức khỏe của bé yêu. Được đầu tư hệ thống máy móc, trang thiết bị chuyên dụng cho thăm khám và điều trị các bệnh lý Sơ sinh; đồng thời, có sự kết hợp chặt chẽ với các chuyên khoa khác trong cùng hệ thống như Ngoại nhi, Tim mạch, Tiết niệu… Trẻ được thăm khám kỹ lưỡng, chuyên sâu và điều trị theo “phác đồ cá thể hóa”, giúp tối ưu thời gian, hiệu quả điều trị bệnh cho trẻ.

Tóm lại, khi trẻ được sinh ra, ống niệu rốn đã đóng lại và trở thành dây chằng giữa rốn. Đây là quá trình phát triển bình thường của cơ thể. Nhưng nếu sau sinh, vùng rốn của trẻ có dấu hiệu bất thường hoặc khi trẻ bị nhiễm trùng hoặc gặp phải một vấn đề sức khỏe nào đó ảnh hưởng đến vùng rốn hoặc các cơ quan xung quanh, vùng rốn của trẻ sưng đau, khó chịu, bố mẹ cần đưa trẻ đến gặp bác sĩ để được kiểm tra ngay lập tức.