Tuyến giáp là cơ quan nội tiết quan trọng, đảm nhiệm nhiều chức năng của cơ thể như chuyển hóa, ảnh hưởng đến hoạt động của hệ thần kinh, tiêu hóa, tim mạch, sinh sản… Tuyến này có cấu tạo gồm 3 phần: thùy trái, thùy phải và eo giáp. Vậy eo tuyến giáp nằm ở đâu? Đóng vai trò gì? Dưới đây là các thông tin được ThS.BS Nguyễn Anh Duy Tùng, Trung tâm Thông tin Y khoa Tâm Anh, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP.HCM giải đáp.
Eo tuyến giáp là phần mô tuyến giáp nằm ở giữa cổ, nối liền 2 thùy với nhau. Thông thường, cấu trúc này có độ dày dao động 4mm – 8mm và chiều rộng 10mm – 20mm. Eo giáp có thể to ra theo tuổi tác hoặc do một số bệnh như cường giáp, viêm giáp…
Bộ phận này nằm ở đường giữa cổ trước, ngay phía trước khí quản, cụ thể:
Các chức năng của cơ quan này bao gồm:
Eo giáp đóng vai trò cầu nối, gắn kết thùy phải và thùy trái thành hình dạng hoàn chỉnh. Nhờ đó mà có cấu trúc vững chắc, duy trì được vị trí giải phẫu ổn định ở trước khí quản.
Tuy không trực tiếp tham gia hoạt động nuốt, nhưng do cấu trúc di động cùng với khí quản – thanh quản, eo giáp cũng di chuyển theo nhịp nuốt. Chuyển động này giúp bảo vệ khí quản và góp phần ổn định vùng cổ trước trong quá trình nuốt.
Cũng như 2 thùy giáp, eo giáp cũng chứa mô tuyến giáp, có khả năng sản xuất hormone giáp (T3, T4). Nhờ đó đảm bảo sự đồng bộ trong bài tiết hormone, góp phần điều hòa quá trình chuyển hóa năng lượng và hoạt động của các cơ quan, hệ cơ quan trong cơ thể.
Một số bệnh rối loạn chức năng giáp có thể làm ảnh hưởng đến eo giáp, như:
Nhân giáp tại vùng này có thể lành tính hoặc ác tính, nhưng thường được ghi nhận tỷ lệ ung thư cao hơn so với nhân ở 2 thùy giáp. Nghiên cứu cho thấy các nhân tại eo giáp có nguy cơ ác tính cao gấp 4 lần so với nhân ở thùy phải hoặc trái. Khi khám lâm sàng vùng cổ, nhân giáp tại eo cũng dễ sờ thấy hơn vì nằm ngay trước khí quản. (1)
Đây là bệnh tự miễn mạn tính, làm các tế bào bị viêm và xơ hóa. Ở người bệnh viêm giáp Hashimoto, eo tuyến giáp thường dày, chắc; có thể đi kèm các nhân nhỏ rải rác hoặc khu trú tại đây. Nếu không được điều trị, tình trạng bệnh kéo dài có thể dẫn đến suy giáp.
Basedow cũng là bệnh tự miễn, là nguyên nhân hàng đầu gây cường giáp. Ở người bệnh Basedow, tuyến giáp phì đại lan tỏa, nhất là vùng eo giáp dày và lồi ra rõ rệt. Người bệnh kèm theo các triệu chứng như: hồi hộp, sụt cân bất thường, run tay, đổ mồ hôi nhiều, lồi mắt…
Eo tuyến giáp có thể xuất hiện nhân độc có khả năng tự tiết hormone giáp, gây cường giáp. Ở người bệnh bướu giáp đa nhân nhiễm độc, bộ phận này cũng thường có tình trạng phì đại. Người bệnh xuất hiện các triệu chứng toàn thân như: lo lắng, bồn chồn, tim đập nhanh, sụt cân bất thường, đổ mồ hôi, rối loạn kinh nguyệt…
Là tình trạng toàn bộ tuyến giáp suy giảm hoặc mất đi khả năng sản xuất hormone giáp đáp ứng đủ nhu cầu cơ thể, có thể do viêm giáp Hashimoto giai đoạn muộn hoặc sau khi cắt bỏ, sau điều trị bằng iod gắn đồng vị phóng xạ. Người bệnh có các triệu chứng: tăng cân bất thường, da khô, rụng tóc, phù niêm…
Ung thư giáp tại eo giáp thường hiếm gặp, nhưng thường có tiên lượng xấu hơn vì vị trí của cơ quan này nằm ngay trước khí quản, khi khối u phát triển và xâm lấn có thể gây khó thở, ho kéo dài, khàn tiếng…
Để chẩn đoán tình trạng bệnh ở eo giáp, bác sĩ sẽ khai thác tiền sử bệnh của người bệnh và gia đình, kết hợp khám lâm sàng kỹ lưỡng và các phương pháp xét nghiệm, chẩn đoán hình ảnh như:
Siêu âm là phương pháp chẩn đoán hình ảnh an toàn, hiệu quả, không xâm lấn, do đó được ưu tiên để đánh giá tình trạng bệnh. Thông qua hình ảnh siêu âm, bác sĩ có thể xác định kích thước, cấu trúc, độ dày, mức độ tăng sinh mạch máu của cơ quan này, có/không có sự xuất hiện của nhân giáp…
Xét nghiệm máu giúp xác định nồng độ hormone giáp và hormone kích thích (TSH), nhờ đó đánh giá mức độ rối loạn chức năng giáp. Ngoài ra, bác sĩ có thể chỉ định các xét nghiệm kháng thể kháng giáp (TRAb, anti-TPO, anti-Tg) để loại trừ các nguyên nhân bệnh tự miễn như viêm giáp Hashimoto hay Basedow.
Phương pháp này sử dụng đồng vị phóng xạ để đánh giá mức độ “bắt iod” của nhân giáp tại eo tuyến giáp. Kết quả xạ hình kết hợp với siêu âm và xét nghiệm máu sẽ giúp bác sĩ đưa ra chẩn đoán chính xác cho từng trường hợp.
Khó có thể phòng ngừa hoàn toàn tất cả các bệnh rối loạn chức năng giáp, nhưng xây dựng chế độ ăn lành mạnh và thói quen sống khoa học có thể giúp hạn chế phần nào nguy cơ phát sinh bệnh:
Ngoài ra, cần duy trì khám sức khỏe định kỳ 6 tháng/lần và theo dõi chức năng, nhất là với người có nguy cơ cao (phụ nữ sau sinh, tiền sử gia đình mắc bệnh…).
HỆ THỐNG BỆNH VIỆN ĐA KHOA TÂM ANH
Trên đây là thông tin giúp bạn đọc giải đáp thắc mắc: eo tuyến giáp nằm ở đâu, có chức năng gì? Hầu hết các bệnh rối loạn giáp đều có thể ảnh hưởng đến eo giáp. Do đó, mỗi người nên xây dựng cho mình những thói quen sống lành mạnh, chế độ ăn đầy đủ, hợp lý, thường xuyên khám sức khỏe định kỳ để sớm phát hiện các bất thường về sức khỏe nói chung và bệnh ở tuyến giáp nói riêng.
