Viêm gân cơ chày sau là một trong những căn bệnh ít được chú ý nhưng lại gây ảnh hưởng không nhỏ đến khả năng vận động của người bệnh. Nếu không được điều trị kịp thời, viêm gân chày sau có thể dẫn đến các vấn đề nghiêm trọng hơn.
Viêm gân cơ chày sau (Posterior Tibial Tendonitis) là tình trạng viêm xảy ra ở gân cơ chày sau, một gân quan trọng hỗ trợ vòm bàn chân và giúp bàn chân uốn cong. Gân này kết nối cơ chày sau của cẳng chân với xương ở mặt trong của lòng bàn chân và mắt cá chân. Khi gân cơ chày sau bị viêm, người bệnh sẽ cảm thấy đau và nhạy cảm dọc theo vòm hoặc bên trong bàn chân và mắt cá chân. Tình trạng viêm gân có thể xảy ra đột ngột (cấp tính) hoặc kéo dài (mãn tính).
Nếu không được điều trị kịp thời, viêm gân cơ chày sau có thể dẫn đến tình trạng yếu gân, gây ra các rối loạn chức năng gân cơ chày sau. Các vấn đề về gân cơ chày sau thường xảy ra ở khu vực ngay dưới mắt cá chân trong, nơi gân quấn quanh xương chày. Do khu vực này có lưu lượng máu yếu, việc chữa lành các vết thương hay viêm trở nên khó khăn hơn, gây ra đau đớn và hạn chế khả năng vận động.
Các giai đoạn của viêm gân cơ chày sau có thể được bác sĩ phân loại như sau:
Các nguyên nhân phổ biến dẫn đến viêm gân chày sau có thể bao gồm:
Chấn thương là một nguyên nhân phổ biến gây viêm gân cơ chày sau, đặc biệt là do căng thẳng lặp đi lặp lại. Việc sử dụng bàn chân quá mức có thể làm căng gân và tạo ra các vết rách nhỏ trong sợi gân. Những vết rách này mất rất nhiều thời gian để lành lại và viêm là phản ứng của cơ thể khi gân đang cố gắng phục hồi. Nếu không cho gân đủ thời gian nghỉ ngơi để lành lại, tình trạng viêm sẽ kéo dài và có thể gây tổn thương vĩnh viễn.
Phẫu thuật trước đó có thể là một nguyên nhân gây viêm gân cơ chày sau. Những ca phẫu thuật ở bàn chân hoặc mắt cá chân có thể làm yếu các cấu trúc này, khiến gân phải chịu thêm căng thẳng trong quá trình phục hồi. Khi gân không được hỗ trợ đầy đủ, chúng dễ bị viêm do phải làm việc quá mức để bù đắp cho sự yếu kém của các cơ quan từng trải qua phẫu thuật.
Chấn thương thể thao hoặc tai nạn té ngã có thể khiến mắt cá chân bị trẹo hoặc làm rách gân chày sau. Nếu vết rách không được điều trị triệt để, tình trạng viêm cấp tính có thể chuyển thành viêm mãn tính. Ngoài ra, những hoạt động như nhảy, chạy (đặc biệt là chạy trên đồi dốc hoặc chạy đường dài) và các môn thể thao tác động mạnh như bóng đá đều có thể làm tăng nguy cơ tổn thương gân cơ chày sau.
Dáng đi bất thường là một yếu tố góp phần gây viêm gân cơ chày sau. Khi bàn chân quay vào trong hoặc ra ngoài, bàn chân phẳng hoặc vòm cao, việc đi bộ bình thường có thể tạo ra căng thẳng lặp đi lặp lại cho gân. Điều này làm gân phải làm việc quá sức để bù đắp cho sự bất thường trong dáng đi, từ đó dẫn đến viêm và cơn đau.
Những người có tiền sử viêm xương khớp ở bàn chân hoặc mắc các bệnh viêm như viêm khớp dạng thấp hoặc bệnh gút… có nguy cơ cao bị viêm gân cơ chày sau [1]. Ngoài ra, viêm bao gân cơ chày sau bắt đầu bằng sự viêm đột ngột của bao gân cũng có thể làm tăng căng thẳng và gây tổn thương cho gân.
Sử dụng corticosteroid đường uống kéo dài và một số loại kháng sinh nhóm fluoroquinolone có thể làm tăng nguy cơ viêm gân chày sau. Corticosteroid có thể gây suy yếu mô gân, làm giảm khả năng phục hồi của gân sau chấn thương. Ngoài ra, tổn thương gân và đứt gân là tác dụng có hại đã được nghiên cứu của kháng sinh nhóm fluoroquinolon. Do đó, việc sử dụng những loại thuốc này cần được theo dõi chặt chẽ để tránh ảnh hưởng đến sức khỏe gân, đặc biệt là ở những người có nguy cơ viêm gân cao.
Nicotine trong thuốc lá có thể làm giảm lưu thông máu, gây hạn chế cung cấp oxy và dưỡng chất cho các mô gân. Điều này làm cho quá trình phục hồi của gân trở nên chậm chạp và dễ bị tổn thương hơn. Ngoài ra, hút thuốc còn làm giảm khả năng chữa lành của cơ thể, khiến gân dễ bị viêm và gây ra các vấn đề dài hạn như viêm gân cơ chày sau.
Khi tuổi tác tăng lên, gân trong cơ thể có xu hướng mỏng dần và kém linh hoạt. Lưu lượng máu đến các gân cũng giảm, khiến chúng khó phục hồi và tái tạo. Điều này dẫn đến sự tích tụ các tổn thương vi mô tại các sợi gân, làm suy yếu cấu trúc. Kết quả là gân trở nên dễ bị tổn thương và viêm, đặc biệt khi tham gia vào các hoạt động thể chất hoặc có sự căng thẳng lặp đi lặp lại.
Khi trọng lượng cơ thể vượt quá mức bình thường, gân cơ chày sau phải chịu thêm áp lực và căng thẳng. Sự gia tăng trọng lượng làm tăng nguy cơ tổn thương và viêm gân, vì gân phải làm việc vất vả hơn để duy trì sự ổn định cho bàn chân và mắt cá chân.
Bệnh tiểu đường không chỉ ảnh hưởng đến các mô cơ xương mà còn làm suy yếu khả năng phục hồi và duy trì sự cân bằng của gân sau chấn thương. Nghiên cứu cho thấy tỷ lệ mắc các rối loạn gân và viêm gân ở người bị tiểu đường cao hơn so với người không bị tiểu đường.
Viêm gân cơ chày sau là một tình trạng gây đau và khó chịu dọc theo đường đi của gân, từ phía sau mắt cá chân qua bên trong bàn chân. Cơn đau thường xuất hiện khi vận động, đặc biệt là khi đi bộ, chạy hoặc leo cầu thang. Ban đầu, cơn đau chỉ xuất hiện thỉnh thoảng, nhưng khi tình trạng trở nên nghiêm trọng hơn, đau có thể xảy ra thường xuyên hơn.
Các triệu chứng của viêm gân chày sau có thể bao gồm:
Khi tình trạng viêm gân tiến triển, việc sử dụng bàn chân trở nên khó khăn hơn và có thể xuất hiện các dấu hiệu của rối loạn chức năng gân cơ chày sau như:
Viêm gân cơ chày sau cấp tính có thể được chữa lành theo thời gian, nhưng nếu tình trạng viêm gân kéo dài và trở thành mãn tính, nó có thể dẫn đến thoái hóa mô và rối loạn chức năng gân cơ chày sau. Khi gân cơ chày sau bị yếu dần, vòm bàn chân có thể bị sụp xuống, gây ra biến dạng bàn chân sụp xuống tiến triển hoặc bàn chân bẹt ở người lớn. Điều này góp phần làm tăng căng thẳng cho các khớp, có thể dẫn đến viêm khớp bàn chân và mắt cá chân.
Một biến chứng nghiêm trọng khác viêm gân chày sau là đứt gân hoàn toàn. Vì sự suy yếu dần của gân khiến các chấn thương cấp tính dễ dàng làm đứt gân, tình trạng này có thể cần phải phẫu thuật để sửa chữa.
Bác sĩ có thể kiểm tra bàn chân và mắt cá chân khi đứng và di chuyển theo các cách khác nhau để đánh giá tình trạng gân. Họ có thể chạm xung quanh gân để tìm kiếm dấu hiệu sưng tấy và ấn vào gân để xem xét cơn đau. Nếu cần, bác sĩ có thể yêu cầu thực hiện các xét nghiệm hình ảnh như chụp X-quang hoặc siêu âm để hỗ trợ chẩn đoán.
Bác sĩ chuyên khoa Chấn thương Chỉnh hình là những chuyên gia có thể xác định viêm gân cơ chày sau thông qua quá trình thăm khám. Trong trường hợp kết quả khám chưa rõ ràng hoặc khi bác sĩ nghi ngờ cần phẫu thuật, thì chụp cộng hưởng từ (MRI) có thể được chỉ định. Bởi MRI giúp xác định liệu gân có bị đứt hay không, vị trí đứt và mức độ viêm xung quanh gân.
Điều trị viêm gân chày sau phụ thuộc vào mức độ nghiêm trọng của tình trạng. Ở giai đoạn đầu, các phương pháp điều trị bảo tồn có thể được áp dụng, bao gồm:
Trong những trường hợp nghiêm trọng hơn, người bệnh có thể cần:
Để phòng ngừa tình trạng viêm gân cơ chày sau, cần chú ý một số biện pháp sau:
Nếu được cảnh báo về nguy cơ viêm gân, việc tuân thủ theo lời khuyên của bác sĩ là rất quan trọng, có thể bao gồm:
Dưới đây là một số câu hỏi thường gặp liên quan đến viêm gân cơ chày sau:
Thời gian phục hồi khi bị viêm gân chày sau phụ thuộc vào mức độ nghiêm trọng của tình trạng. Trường hợp viêm gân cấp tính, người bệnh có thể phục hồi trong vài tuần với phương pháp điều trị bảo tồn. Tuy nhiên, nếu bị viêm gân và rối loạn chức năng gân, quá trình hồi phục có thể kéo dài từ 3 – 4 tháng [2]. Nếu phương pháp bảo tồn không hiệu quả, bác sĩ có thể đề nghị phẫu thuật. Sau phẫu thuật, người bệnh có thể cần thêm từ 2 – 4 tháng để bình phục hoàn toàn.
Viêm gân cơ chày sau thường không cần phẫu thuật trong giai đoạn đầu của bệnh, hầu hết người bệnh có thể phục hồi hoàn toàn thông qua liệu pháp bảo tồn. Tuy nhiên, nếu tình trạng bệnh không cải thiện hoặc xuất hiện biến chứng, phẫu thuật có thể cần thiết để tái tạo các bộ phận của bàn chân.
Để đặt lịch thăm khám, điều trị bệnh tại Hệ thống Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh, Quý khách vui lòng liên hệ:
HỆ THỐNG BỆNH VIỆN ĐA KHOA TÂM ANH
Viêm gân cơ chày sau là một tình trạng có thể gây ra nhiều khó khăn trong việc di chuyển và ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống. Nếu gặp phải bất kỳ dấu hiệu nào của bệnh, đừng chần chừ, hãy đến ngay các cơ sở y tế để được chẩn đoán và điều trị kịp thời. Đồng thời, chú ý phòng ngừa để tránh tái phát tình trạng viêm gân chày sau.
