Thông liên thất phần cơ ở trẻ sơ sinh là một trong những dạng thông liên thất thường gặp, đứng sau thông liên thất phần màng. Bệnh có thể tự khỏi nhưng cũng có thể gây ra những biến chứng nghiêm trọng nếu lỗ thông không được đóng lại. Vậy đâu là nguyên nhân gây ra tình trạng này? Bố mẹ cần làm gì để phát hiện và điều trị kịp thời?
Thông liên thất phần cơ ở trẻ sơ sinh là dị tật tim bẩm sinh, xảy ra khi vách liên thất xuất hiện một hoặc nhiều lỗ thông tại phần cơ của vách liên thất. Điều này tạo ra sự kết nối bất thường giữa hai tâm thất, khiến máu giàu oxy từ tâm thất trái chảy sang tâm thất phải, ảnh hưởng đến chức năng co bóp và bơm máu của tim.
Mức độ nguy hiểm của thông liên thất phần cơ ở trẻ phụ thuộc vào số lượng, kích thước lỗ thông và mức độ lưu thông máu.
Lỗ thông nhỏ thường tự đóng khi trẻ lớn lên và không ảnh hưởng đến sức khỏe. Tuy nhiên các lỗ thông liên thất nhỏ lại có thể làm tăng nguy cơ viêm nội mạc nhiễm trùng.
Lỗ thông trung bình và lớn tiềm ẩn nhiều biến chứng từ nhẹ đến nghiêm trọng, thậm chí nguy hiểm đến tính mạng. Một số biến chứng nguy hiểm thường gặp như:
Thông liên thất phần cơ xảy ra do vách ngăn liên thất không phát triển đầy đủ trong giai đoạn bào thai. Điều này tạo ra một hay nhiều lỗ thông trên phần cơ của vách ngăn liên thất, khiến máu từ tâm thất trái chảy sang tâm thất phải, làm tăng lưu lượng máu đến phổi. Khi kích thước lỗ thông càng lớn, áp lực lên tim phải càng cao, dẫn đến nhiều biến chứng nghiêm trọng.
Hiện nay, nguyên nhân chính xác dẫn đến tình trạng thông liên thất phần cơ ở trẻ sơ sinh vẫn chưa được xác định rõ. Tuy nhiên, nhiều nghiên cứu đã cho thấy tình trạng này có thể liên quan đến một số yếu tố dưới đây.
Di truyền:
Thông liên thất phần cơ ở trẻ sơ sinh có thể do bất thường nhiễm sắc thể, đột biến gen đơn và di truyền đa gen. Một số nghiên cứu phát hiện đột biến TBX5 liên quan đến khiếm khuyết vách ngăn liên thất ở trẻ mắc hội chứng Holt-Oram. Tình trạng này cũng đặc biệt phổ biến ở những trẻ mắc các hội chứng: (2)
Ảnh hưởng từ thai kỳ:
Nguy cơ thông liên thất phần cơ ở trẻ sơ sinh tăng cao khi người mẹ gặp các tình trạng trong thai kỳ như:
Liên quan đến các khuyết tật tim bẩm sinh khác:
Mặc dù thông liên thất phần cơ thường xảy ra đơn lẻ, tuy nhiên nhiều nghiên cứu cũng chỉ ra bệnh có thể đi kèm với các khuyết tật tim bẩm sinh khác như thông liên nhĩ, còn ống động mạch, bệnh động mạch chủ, hẹp động mạch phổi, tứ chứng Fallot,… Những bệnh này có thể làm tình trạng tim mạch của trẻ trở nên phức tạp hơn.
Các triệu chứng của thông liên thất phần cơ phụ thuộc vào kích thước lỗ thông.
Trường hợp lỗ thông nhỏ, trẻ thường không có biểu hiện và vẫn phát triển khỏe mạnh bình thường. Lỗ thông có thể tự đóng lại trong vài năm đầu đời của trẻ.
Trường hợp lỗ thông từ trung bình đến lớn, trẻ có thể gặp các triệu chứng như:
Những triệu chứng này có thể trở nên nghiêm trọng nếu lỗ thông không được theo dõi và điều trị kịp thời.
Đa số các trường hợp thông liên thất phần cơ ở trẻ được phát hiện khi bác sĩ nghe âm thổi tim trong quá trình khám tổng quát. Khi có nghi ngờ, bác sĩ chỉ định thực hiện thêm các kỹ thuật cận lâm sàng, bao gồm:
Cách điều trị thông liên thất phần cơ ở trẻ sơ sinh tùy thuộc vào kích thước lỗ thông và mức độ ảnh hưởng đến tim.
Khi trẻ có lỗ thông liên thất nhỏ – trung bình, không có biểu hiện bệnh và không gây biến chứng tim chưa cần phải can thiệp điều trị ngay lập tức. Lỗ thông này có thể tự đóng lại trong năm đầu đời của trẻ. Tuy nhiên, trẻ cần được theo dõi định kỳ để đánh giá khả năng tự đóng của lỗ thông.
Trẻ sơ sinh có lỗ thông liên thất lớn, gây ảnh hưởng đến chức năng tim (như suy tim, thở nhanh), trẻ cần được điều trị nội khoa ổn định, sau đó phẫu thuật khi trẻ đủ 1 – 3 tháng tuổi.
Điều trị nội khoa nhằm kiểm soát triệu chứng, giảm áp lực lên tim và tăng sức co bóp cho cơ tim, giúp trẻ sơ sinh ổn định trước khi can thiệp phẫu thuật nếu cần. Các loại thuốc được bác sĩ chỉ định điều trị như thuốc lợi tiểu, thuốc giảm hậu tải, giảm tái cấu trúc tim, digoxin,…
Phẫu thuật điều trị tiến hành khi trẻ có lỗ thông lớn không thể tự đóng và nguy cơ gây ra biến chứng nguy hiểm.
Hai phương pháp phẫu thuật trong thông liên thất cơ bè nhiều lỗ:
Chỉ định khi: Thông liên thất cơ bè nhiều lỗ, không thể đóng hoàn toàn bằng phẫu thuật trong giai đoạn sơ sinh hoặc nhũ nhi:
Mục đích của phẫu thuật siết thân động mạch phổi: Làm hẹp một phần thân động mạch phổi → giảm lượng máu lên động mạch phổi → giảm nguy cơ tổn thương mạch máu phổi và giảm tăng kháng lực động mạch phổi, giảm suy tim sung huyết. Từ đó giúp trẻ phát triển. Khi trẻ lớn hơn, có thể đủ điều kiện phẫu thuật triệt để vá lỗ thông về sau.
>>> Xem thêm: Chi phí phẫu thuật tim thông liên thất bao nhiêu? Có được bảo hiểm?
Thông liên thất phần cơ ở trẻ em có thể tự khỏi khi lỗ thông tự đóng.
Trẻ hoàn toàn có thể sống khỏe mạnh bình thường sau phẫu thuật. Tuy nhiên, việc thăm khám định kỳ là cần thiết để theo dõi và đảm bảo sức khỏe tim mạch của trẻ.
Vì nguyên nhân gây bệnh thông liên thất phần cơ là không rõ ràng, do đó hiện không có cách ngăn ngừa được tình trạng này. Tuy nhiên bạn có thể phòng ngừa tối đa nguy cơ thông liên thất phần cơ ở trẻ bằng cách:
Chủ động phòng ngừa thông liên thất phần cơ ở trẻ em, đặt lịch thăm khám sức khỏe tim mạch với những chuyên gia, bác sĩ đầu ngành tại Trung tâm Tim mạch, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh, quý khách hàng có thể liên hệ theo thông tin sau:
HỆ THỐNG BỆNH VIỆN ĐA KHOA TÂM ANH
Thông liên thất phần cơ ở trẻ sơ sinh có thể điều trị hiệu quả nếu được phát hiện kịp thời. Trẻ sau điều trị vẫn phát triển khỏe mạnh, sinh hoạt bình thường. Bố mẹ cần xây dựng chế độ dinh dưỡng hợp lý và khoa học để trẻ được phát triển toàn diện ngay từ thai kỳ. Trường hợp trẻ sơ sinh có các dấu hiệu bất thường như khó thở, đổ mồ hôi nhiều, chậm tăng cân,… nên đưa trẻ đến ngay bệnh viện để được thăm khám và điều trị.
