Phụ nữ có nguy cơ mắc các bệnh rối loạn tuyến giáp cao hơn nhiều so với nam giới, trong đó phổ biến là suy giáp, cường giáp, nhân tuyến giáp, viêm giáp… Bệnh cường giáp ở phụ nữ có nguy hiểm không? Dấu hiệu nhận biết bệnh thế nào? Điều trị ra sao? Dưới đây là các chia sẻ từ ThS.BS Châu Thị Trang chia sẽ.
Bệnh cường giáp ở phụ nữ là tình trạng tuyến giáp hoạt động quá mức và giải phóng nhiều hormone hơn bình thường. Bệnh phổ biến ở nữ giới hơn nam giới, thường gặp trong giai đoạn 20 – 40 tuổi. Tuyến giáp là tuyến nhỏ nằm phía trước cổ. Tuyến này sản xuất các hormone T3 và T4, có nhiệm vụ điều hòa nhịp tim, ổn định nhiệt độ cơ thể, ảnh hưởng đến quá trình trao đổi chất, chu kỳ kinh nguyệt, tâm trạng…
Phụ nữ có nguy cơ mắc bệnh cao hơn nam giới, nhất là sau khi mang thai hoặc trong giai đoạn mãn kinh. Nguyên nhân là do sự khác biệt về hệ miễn dịch, các hormone sinh dục và yếu tố di truyền. Nữ giới có hệ miễn dịch phức tạp, dễ bị các rối loạn miễn dịch, gây các bệnh tự miễn như Basedow (bệnh tự miễn, trong đó hệ miễn dịch tạo ra kháng thể tấn công vào, khiến tuyến giáp tăng hoạt động).
Ngoài ra, phụ nữ phải trải qua các giai đoạn thay đổi nội tiết tố mạnh mẽ, như dậy thì, mang thai, mãn kinh. Các giai đoạn này có thể gây rối loạn hệ miễn dịch, kích hoạt và làm nặng hơn các bệnh tuyến giáp.
Yếu tố di truyền cũng góp phần khiến phụ nữ dễ mắc các rối loạn tuyến giáp. Nếu trong gia đình có người thân mắc bệnh, con gái, cháu gái sẽ có nguy cơ mắc bệnh cao hơn.
Có nhiều nguyên nhân gây ra bệnh này ở phụ nữ, như:
Basedow là nguyên nhân chính, thường gặp ở phụ nữ từ 20 – 40 tuổi. Đây là bệnh tự miễn, do hệ miễn dịch tạo ra các kháng thể kích thích, khiến tuyến này sản xuất nhiều hormone hơn bình thường. (1)
Hiện chưa kết luận được nguyên nhân chính xác gây bệnh Basedow. Những yếu tố nguy cơ gây bệnh có thể do virus, thay đổi nội tiết tố (sau sinh, mãn kinh), stress, do một số loại thuốc, dư thừa i-ốt, tiền sử mắc bệnh tự miễn, di truyền…
Sau khi sinh, cơ thể mẹ có thể xảy ra các phản ứng miễn dịch bất thường, gây viêm giáp tự miễn tạm thời. Bệnh thường gồm 2 giai đoạn: cường giáp thoáng qua và suy giáp thoáng qua. Viêm giáp sau sinh có thể bị nhầm lẫn với trầm cảm sau sinh, do đó phụ nữ sau sinh cần được xét nghiệm kiểm tra chức năng tuyến giáp để điều trị kịp thời.
Bướu nhân độc tuyến giáp là tình trạng có 1 hoặc nhiều nhân giáp tự tiết ra hormone giáp, khiến nồng độ hormone giáp tăng cao. Bệnh thường xảy ra ở phụ nữ lớn tuổi với các triệu chứng nhẹ hơn Basedow, người bệnh không có triệu chứng ở mắt.
Người bệnh suy giáp sử dụng hormone tuyến giáp tổng hợp không đúng theo chỉ định của bác sĩ hoặc tự ý bổ sung tại nhà có thể gây ra cường giáp do thuốc. Các triệu chứng của tình trạng này sẽ tương tự như cường giáp nội sinh.
Các dấu hiệu cảnh báo thường bắt đầu chậm và có thể nhầm lẫn với triệu chứng trong giai đoạn mãn kinh hoặc các bệnh khác (2). Ngoài ra, phụ nữ có thể có các triệu chứng như:
Bệnh có thể nguy hiểm nếu không được phát hiện và điều trị đúng cách, kịp thời. Bởi về lâu dài, bệnh có thể gây các biến chứng ảnh hưởng đến hoạt động tim mạch, hệ thần kinh, chức năng sinh lý và sinh sản, làm suy giảm chất lượng cuộc sống người bệnh. Thậm chí còn gây biến chứng cấp tính là cơn bão giáp, có thể nguy hiểm đến tính mạng người bệnh nếu không được cấp cứu kịp thời.
Để chẩn đoán bệnh, bác sĩ cần dựa vào kết quả khám lâm sàng và các xét nghiệm, siêu âm, chụp chiếu như:
Bác sĩ sẽ khai thác tiền sử cá nhân và tiền sử gia đình của người bệnh để tìm hiểu về yếu tố di truyền và nguy cơ bệnh tự miễn. Đồng thời bác sĩ cần khám các triệu chứng lâm sàng như: bướu giáp to, tim đập nhanh, run tay, da ấm…
Xét nghiệm máu là một trong những tiêu chuẩn để chẩn đoán bệnh rối loạn tuyến giáp. Nồng độ TSH thường xuống thấp, FT3, FT4 tăng cao. Ngoài ra, bác sĩ có thể xét nghiệm để tìm kháng thể kháng giáp để xác định nguyên nhân gây bệnh.
Siêu âm giúp bác sĩ đánh giá hình thái, kích thước, sự xuất hiện của nhân giáp… Đây là phương pháp chẩn đoán hình ảnh an toàn, dễ thực hiện, không xâm lấn, được sử dụng phổ biến để chẩn đoán bệnh.
Với trường hợp nghi ngờ viêm giáp, bướu nhân độc…, bác sĩ có thể chỉ định người bệnh xạ hình tuyến giáp. Phương pháp này giúp xác định nguyên nhân gây bệnh, đánh giá mức độ hoạt động và phát hiện các bất thường.
Phương pháp điều trị phụ thuộc vào nguyên nhân gây ra cường tuyến giáp (ví dụ như bệnh Graves). Các cách điều trị phổ biến gồm:
Thuốc kháng giáp tổng hợp (thionamide) có thể ngăn tuyến giáp sản xuất quá nhiều hormone. Liệu trình điều trị thông thường cho các loại thuốc này kéo dài từ 12 – 18 tháng.
Tuyến giáp thường nhỏ đi sau khi uống i-ốt gắn đồng vị phóng xạ. Phương pháp điều trị cường giáp này được dùng dưới dạng viên nén hoặc dạng lỏng và có thể dẫn đến suy giáp. Lúc này, người bệnh cần sử dụng thuốc thay thế hormone giáp tổng hợp để hormone giáp đạt mức bình thường.
Bác sĩ có thể cân nhắc phẫu thuật trong các trường hợp:
Bệnh cường giáp ở nữ nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời có thể gây những biến chứng nguy hiểm như:
Trong quá trình chăm sóc cho phụ nữ bị bệnh này, cần lưu ý:
Hiện chưa thể phòng ngừa triệt để. Tuy nhiên, bạn có thể giảm nguy cơ mắc bệnh bằng cách xây dựng các thói quen sống lành mạnh và có chế độ dinh dưỡng cân bằng. Không tự ý bổ sung i-ốt nếu không có chỉ định của bác sĩ Nội tiết – Đái tháo đường.
Hạn chế ăn các thực phẩm quá nhiều dầu mỡ, thực phẩm chế biến sẵn… Người có người thân gần gũi mắc các bệnh rối loạn tuyến giáp cần kiểm tra chức năng định kỳ 6 tháng/lần và đến khám bác sĩ Nội tiết – Đái tháo đường ngay khi nhận thấy các dấu hiệu bất thường.
Dưới đây là những thắc mắc liên quan đến chủ đề này:
Bệnh gặp phải ở nữ giới vẫn có thể chữa được hoặc kiểm soát để bệnh ổn định lâu dài. Tỷ lệ điều trị dứt điểm cao hơn nếu bệnh được phát hiện và điều trị ở giai đoạn sớm, người bệnh tuân thủ theo phác đồ điều trị của bác sĩ.
Có thể ảnh hưởng đến sinh sản. Do bệnh làm rối loạn chu kỳ kinh nguyệt, ảnh hưởng đến quá trình rụng trứng và giảm khả năng thụ thai thành công. Do đó, phụ nữ cần điều trị ổn định trước khi mang thai và tuyệt đối tuân thủ các hướng dẫn dùng thuốc của bác sĩ trong quá trình mang thai.
>>>Bạn có biết: Bị cường giáp nên sinh thường hay sinh mổ? Sản phụ nên chọn gì?
Khi nhận thấy các dấu hiệu bất thường như tim đập nhanh, sụt cân bất thường, bướu cổ to, run tay, mất ngủ, rối loạn kinh nguyệt…; hoặc người bệnh đang điều trị nhưng xuất hiện các triệu chứng sốt cao, đau họng, mệt mỏi bất thường, mất ngủ nặng…, cần nhanh chóng đến cơ sở y tế có khoa Nội tiết – Đái tháo đường để được tầm soát các rối loạn tuyến giáp.
HỆ THỐNG BỆNH VIỆN ĐA KHOA TÂM ANH
Bệnh cường giáp ở phụ nữ là rối loạn tuyến giáp thường gặp, nhất là với người 20 – 40 tuổi. Bệnh có thể gây nhiều ảnh hưởng đến sức khỏe, đặc biệt là sức khỏe tim mạch, sinh sản…, giảm chất lượng cuộc sống người bệnh. Do đó, ngay khi nhận thấy những dấu hiệu bất thường, nghi ngờ liên quan đến rối loạn tuyến giáp, người bệnh cần nhanh chóng đến khám tại Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh.
