Hội chứng bàng quang thần kinh rất phổ biến ở những người bị chấn thương tủy sống, ảnh hưởng đến hơn 90% số lượng người bệnh. 95% người bị gai đôi cột sống mắc các biểu hiện của hội chứng bàng quang thần kinh. Bệnh cũng ảnh hưởng từ 50% – 80% người mắc bệnh đa xơ cứng. Bàng quang thần kinh có thể là biến chứng do đột quỵ, bệnh Parkinson và nhiều loại bệnh lý hệ thần kinh khác. Đại tá BS cao cấp CKII Nguyễn Thị Hồng Oanh chia sẻ nguyên nhân và biểu hiện lâm sàng của hội chứng bàng quang thần kinh qua bài viết sau đây.
Bàng quang thần kinh là tình trạng bàng quang bị rối loạn chức năng do một phần hệ thống thần kinh bị tổn thương, ảnh hưởng đến khả năng lưu trữ và thải nước tiểu. Hệ thần kinh đóng vai trò quan trọng trong quá trình kiểm soát hoạt động của bàng quang, bao gồm việc thư giãn và co bóp của cơ bàng quang và cơ vòng niệu đạo để kiểm soát việc đi tiểu. Khi có bất thường hoặc tổn thương ở hệ thần kinh, những chức năng này bị ảnh hưởng, dẫn đến bàng quang không thể hoạt động bình thường.
Bàng quang có 2 chức năng chính là chức năng chứa đựng (lưu trữ nước tiểu) và tống xuất (co bóp đẩy nước tiểu ra khỏi bàng quang một cách có chủ ý ở người trưởng thành và không có khiếm khuyết về thần kinh). Khi nước tiểu chưa đầy bàng quang, các cơ bàng quang sẽ thả lỏng. Các tín hiệu thần kinh sẽ đưa ra tín hiệu phản hồi từ bàng quang về não thông qua tuỷ sống.
Nước tiểu đầy trong bàng quang cũng kích thích các thụ cảm này, gửi tín hiệu mắc tiểu lên các trung tâm phản xạ tiểu tiện ở não và tủy sống kích thích đi tiểu qua việc co bóp cơ chóp bàng quang, đồng thời mở cơ thắt niệu đạo để nước tiểu được bài xuất ra ngoài qua niệu đạo. Cơ thắt niệu đạo giúp giữ niệu đạo đóng kín để nước tiểu không rò rỉ trước khi người bệnh sẵn sàng đi vệ sinh.
Bàng quang và hệ thống dẫn truyền thần kinh phối hợp trong suốt quá trình lưu giữ nước tiểu và cả đi tiểu. Nếu dẫn truyền thần kinh xuất hiện kích thích bất thường hoặc bị gián đoạn sẽ dẫn đến việc bàng quang hoạt động bất thường. Kết quả là dẫn đến hoạt động đi tiểu không đáp ứng đúng tình trạng tích trữ nước tiểu trong bàng quang. Hội chứng bàng quang thần kinh chia ra thành 2 rối loạn: tăng hoạt và giảm hoạt. (1)
Bàng quang tăng hoạt là triệu chứng có cảm giác buồn tiểu gấp, tiểu nhiều lần, có hoặc không có són tiểu trong khi bàng quang chưa có nhiều nước tiểu.
Bàng quang giảm hoạt là tình trạng bàng quang đã chứa đầy nước tiểu nhưng người bệnh không có cảm giác buồn tiểu hoặc không thể đi tiểu được mặc dù đã cố gắng rặn tiểu do cơ chóp bàng quang không đủ trương lực để co bóp tống xuất nước tiểu.
Ngoài ra, người bệnh còn có thể xuất hiện tình trạng tiểu không tự chủ khi cơ thắt không hoạt động, suy chức năng cơ thắt niệu đạo dẫn đến tình trạng bàng quang không giữ được nước tiểu.
Bàng quang thần kinh có thể xuất phát từ các dị tật bẩm sinh: (2)
Các bệnh liên quan đến hệ thống thần kinh có thể gây ra bàng quang thần kinh bao gồm:
Triệu chứng phổ biến nhất của bàng quang thần kinh là không thể kiểm soát việc đi tiểu. Các dấu hiệu thường gặp bao gồm:
Nếu bạn xuất hiện các triệu chứng như trên, cần trao đổi với bác sĩ để được thăm khám, tư vấn và có được những lời khuyên sức khoẻ phù hợp, vì những biểu hiện trên cũng có thể là dấu hiệu của sỏi tiết niệu, nhiễm trùng tiết niệu hoặc các vấn đề bất thường khác của hệ tiết niệu. Việc được chẩn đoán và điều trị ngay từ khi bệnh mới khởi phát sẽ giúp ngăn ngừa các biến chứng.
Qua quá trình hỏi bệnh cũng như thăm khám, nếu bác sĩ nghi ngờ người bệnh có các triệu chứng bàng quang thần kinh, bác sĩ sẽ yêu cầu thực hiện một số xét nghiệm bổ sung thông tin. Các xét nghiệm có thể bao gồm:
Không thể điều trị khỏi hoàn toàn bệnh lý này, tuy nhiên có thể chữa trị để giảm các triệu chứng, tiến triển của bệnh cũng như những biến chứng do bàng quang thần kinh gây ra.
Dựa trên mức độ bệnh, tuổi tác, bệnh sử, khả năng dung nạp với thuốc và tình trạng sức khỏe của người bệnh, bác sĩ sẽ đưa ra chẩn đoán và phương pháp điều trị bàng quang thần kinh phù hợp nhất. Bao gồm:
Đồ lót có độ thấm hút tốt, miếng đệm, lớp lót quần lót và tã lót người lớn có thể giúp ngăn ngừa tình trạng ẩm ướt và mùi hôi, đồng thời bảo vệ da và quần áo, trong khi đó tấm lót giường có thể bảo vệ ga trải giường và nệm.
Hiện, vẫn chưa tìm ra biện pháp phòng ngừa bàng quang thần kinh. Tuy nhiên, việc phát hiện và điều trị bệnh từ giai đoạn sớm sẽ giúp hạn chế các triệu chứng và giảm rủi ro mắc các biến chứng nguy hiểm.
Có. Bàng quang thần kinh không chỉ ảnh hưởng đến sinh hoạt hàng ngày mà còn làm suy giảm chất lượng cuộc sống, dễ gây ra những biến chứng, như: nhiễm khuẩn đường tiết niệu tái phát, sỏi niệu và các biến chứng nặng nề, đe dọa đến tính mạng người bệnh như: trào ngược bàng quang – niệu quản, tổn thương thận tiến triển,…nếu không được điều trị tích cực.
Nước tiểu tiếp xúc với da trong thời gian dài sẽ gây viêm da tiếp xúc và tổn thương da. Nước tiểu còn sót lại sau khi đi tiểu có thể dẫn đến sự phát triển của vi khuẩn và nhiễm trùng đường tiết niệu (UTI). Ở những bệnh nhân mắc bệnh bàng quang thần kinh, nhiễm trùng tiểu thường không gây ra các triệu chứng điển hình, thay vào đó là đau bụng hoặc đau lưng, căng tức vùng bụng dưới và tiểu không tự chủ.
UTI không được điều trị có thể nhanh chóng dẫn đến biến chứng nhiễm trùng huyết đe dọa tính mạng, trong khi điều trị quá mức sẽ thúc đẩy tình trạng kháng kháng sinh. Các biến chứng khi điều trị lâu dài bao gồm:
Hội chứng bàng quang thần kinh không thể chữa khỏi hoàn toàn, tuy nhiên nếu được phát hiện sớm và điều trị đúng cách sẽ giúp kiểm soát các triệu chứng lâm sàng ở người bệnh và ngăn ngừa các biến chứng.
Trung tâm Tiết niệu – Thận học – Nam khoa, BVĐK Tâm Anh TP.HCM và Phòng khám Đa khoa Tâm Anh Quận 7 là nơi quy tụ đội ngũ các chuyên gia đầu ngành và bác sĩ giỏi chuyên môn, giàu kinh nghiệm chuyên tư vấn, thăm khám và điều trị hiệu quả bệnh về đường tiết niệu, giúp hạn chế nguy cơ tái phát, nâng cao chất lượng cuộc sống.
HỆ THỐNG BỆNH VIỆN ĐA KHOA TÂM ANH
Bàng quang thần kinh làm suy giảm chất lượng cuộc sống khi chức năng đi tiểu bị rối loạn, ảnh hưởng không nhỏ đến sinh hoạt thường nhật. Để xác định mức độ bệnh và điều trị bệnh hiệu quả, ngay khi phát hiện các triệu chứng, người bệnh nên đến khám tại các bệnh viện uy tín.
