Áp xe, tiếng anh gọi là Abscess, xuất hiện ở bất kỳ nơi nào trên cơ thể. Vậy áp xe nguyên nhân do đâu? Có dấu hiệu gì? Bệnh chẩn đoán và phòng ngừa như thế nào? Chi tiết xem qua bài viết sau đây!
Áp xe (Abscess) là một túi mủ hình thành ở bất kỳ nơi nào trong cơ thể. Khi người bệnh bị nhiễm trùng, hệ thống miễn dịch của cơ thể sẽ hoạt động để chống lại vi sinh vật xâm nhập. Các tế bào bạch cầu di chuyển đến khu vực nhiễm trùng và tiêu diệt vi trùng. Mủ được tạo thành từ các tế bào bạch cầu chết, xác vi trùng, chất lỏng và mô chết. Nếu phản ứng viêm nhiều sẽ tạo ra nhiều mủ, dẫn đến bên trong mô bị tổn thương hình thành túi chứa đầy mủ, gọi là nhọt (kích thước nhỏ) hoặc áp xe (kích thước to).
Có nhiều loại áp xe khác nhau. Abscess có thể phát triển trên da, trong miệng hoặc trong các cơ quan nội tạng. [1]
Áp xe da rất phổ biến, thường phát triển dưới da của người bệnh và dễ điều trị. Các loại Abscess da bao gồm:
Áp xe trong miệng có thể ảnh hưởng đến răng, nướu và cổ họng, cụ thể:
Các áp xe khác xảy ra ít hơn nhiều so với áp xe da nhưng lại khó chẩn đoán và điều trị hơn:
Nguyên nhân gây bệnh áp xe thường do nhiễm trùng, các ngoại vật xâm nhập vào cơ thể. Khi hàng rào bảo vệ da bị vỡ, vi khuẩn xâm nhập vào da thông qua các vết cắt hoặc dọc theo nang lông dần hình thành mủ, tạo ra Abscess. Tình trạng này hình thành khi hệ thống phòng thủ của cơ thể cố gắng tiêu diệt vi khuẩn xâm nhập bằng phản ứng viêm. Ngoài ra, sự tắc nghẽn mồ hôi, dầu (bã nhờn), tắc sữa… hoặc nang lông, u nang có từ trước cũng gây ra bệnh này. [2]
Khi Abscess hình thành và phát triển, phần trung tâm sẽ hóa lỏng và chứa các tế bào chết, vi khuẩn và các mảnh vụn khác. Từ đó, khu vực này bắt đầu phát triển, tạo ra sức căng dưới da và làm viêm thêm các mô xung quanh gây ra cơn đau.
Những người có hệ thống miễn dịch suy yếu thường dễ bị bệnh này nhất. Khi cơ thể giảm khả năng chống nhiễm trùng thì người có các dấu hiệu sau đây, khả năng cao dễ bị bệnh áp xe như:
Ngoài ra còn có các yếu tố nguy cơ khác như tiếp xúc với môi trường bẩn, tiếp xúc với người mắc một số bệnh nhiễm trùng da, vệ sinh kém và tuần hoàn máu kém.
Áp xe có màu đỏ, nổi lên và sưng rất dễ nhìn thấy dưới da. Vùng da tại khu vực trung tâm mỏng, có màu vàng hoặc trắng vì có mủ bên dưới bề mặt da và sờ vào cảm thấy mềm, ấm. Người bị Abscess thường có dấu hiệu đau, sốt và ớn lạnh.
Các dấu hiệu trong miệng gồm:
Với áp xe bên trong cơ thể thường không có dấu hiệu bệnh rõ ràng. Một số dấu hiệu liên quan đến cơ thể bị ảnh hưởng như:
Người bệnh cần gặp bác sĩ khi thấy xuất hiện những dấu hiệu bất thường như [3]:
Bác sĩ sẽ thăm khám, kiểm tra nguyên nhân gây xuất hiện khối u và chẩn đoán tình trạng của người bệnh. Chuyên khoa Da liễu – Thẩm mỹ da, BVĐK Tâm Anh hội tụ các bác sĩ chuyên môn cao, nhiều năm kinh nghiệm và liên tục cập nhật các phương pháp điều trị mới trên toàn thế giới giúp người bệnh có nhiều lựa chọn phù hợp với bản thân.
Ngoài ra, người bệnh cần lưu ý báo ngay với bác sĩ nếu thấy các khối u có dấu hiệu nghiêm trong như:
Áp xe không được điều tri sẽ tiến triển nặng dần lên với kích thước tăng, đau nhiều hơn, xâm nhập lan rộng ra các mô xung quanh và có thể gây biến chứng như:
Bác sĩ chẩn đoán áp xe bằng cách khám, hỏi người bệnh về các triệu chứng và lấy mẫu mủ đi xét nghiệm để xác định loại vi khuẩn gây bệnh. Điều này sẽ giúp bác sĩ đưa ra phương pháp điều trị tốt nhất và phù hợp nhất với tình trạng của người bệnh.
Trường hợp áp xe sâu hơn bao gồm cả bên trong sẽ khó chẩn đoán hơn vì không thể nhìn thấy. Vì vậy, bác sĩ cần thực hiện các xét nghiệm hình ảnh gồm:
Các áp xe nhỏ (dưới 1cm hoặc nhỏ hơn 0,5inch), gần bề mặt da có thể điều trị bằng kháng sinh bôi. Tuy ổ này có khả năng dẫn lưu tự nhiên nhưng người bệnh không nên cố gắng tự dẫn lưu hoặc làm vỡ ổ mủ này. Nếu người bệnh nặn mủ ra, vi khuẩn dễ dàng lây lan sang các vùng da khác hoặc nhiễm vào các mô sâu hơn. Hơn nữa, người bệnh cũng không dùng kim hoặc dụng cụ sắc nhọn đâm vào trung tâm khu vực này gây tổn thương mạch máu bên dưới và khiến nhiễm trùng lan rộng.
Nếu bệnh nặng hơn cần điều trị tại các cơ sở y tế, bác sĩ sẽ phẫu thuật dẫn lưu:
Hầu hết người bệnh cảm thấy cơ thể tốt hơn ngay sau khi dẫn lưu. Nếu người bệnh vẫn còn cảm thấy đau, bác sĩ sẽ kê thuốc giảm đau dùng tại nhà trong 1 – 2 ngày và cả thuốc kháng sinh. Sau 2 ngày đầu, dịch tiết ra sẽ giảm đáng kể hoặc không có và vết thương sẽ lành trong 10 – 14 ngày. Ngoài ra, người bệnh cần báo ngay với bác sĩ nếu sau điều trị mà cảm thấy các dấu hiệu:
Để loại bỏ Abscess trên nướu, bác sĩ cũng thực hiện thủ thuật phẫu thuật dẫn lưu. Tùy thuộc vào mức độ nghiêm trọng, bác sĩ có thể rút tủy răng hoặc nhổ bất kỳ răng nào bị ảnh hưởng và kê thuốc kháng sinh.
Đối với Abscess bên trong, bác sĩ thực hiện chọc hút bằng kim. Tùy thuộc vào vị trí, người bệnh cần gây mê toàn thân hoặc cục bộ. Bác sĩ sẽ hướng kim vào vị trí bằng siêu âm, chụp CT hoặc dẫn lưu bằng kim. Bác sĩ rạch một đường nhỏ trên da và luồn một ống nhựa mỏng gọi là ống dẫn lưu. Ống dẫn lưu giúp hút mủ ra khỏi ổ.
Biện pháp phòng ngừa chứng áp xe là giữ da sạch sẽ và khô ráo. Bởi vì, vi khuẩn xâm nhập vào vết thương nhỏ gây ra hầu hết các áp xe qua da. Ngoài ra, người bệnh có thể ngăn ngừa bằng cách như:
Đối với loại Abscess bên trong sẽ khó ngăn ngừa hơn nên thường là biến chứng.
Khi bị áp xe người bệnh cần đến cơ sở y tế để được chẩn đoán mức độ, tình trạng của áp xe để bác sĩ đưa ra phương án điều trị phù hợp. Khoa Da liễu – Thẩm mỹ Da, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP.HCM quy tụ các chuyên gia đầu ngành, bác sĩ giàu kinh nghiệm, liên tục cập nhật phương pháp điều trị mới trên thế giới giúp có nhiều phương án điều trị hiệu quả.
HỆ THỐNG BỆNH VIỆN ĐA KHOA TÂM ANH
Áp xe là tình trạng bệnh thường xảy ra trên nhiều bộ phận cơ thể. Nếu người bệnh không được điều trị sớm, bệnh phát triển nặng hơn, xuất hiện mủ, gây đau đớn. Thông qua bài này, mong rằng người bệnh hiểu hơn về Abscess cũng như biết cách điều trị và phòng ngừa bệnh.
