Đặc điểm chấn thương sọ não ở trẻ em cha mẹ cần lưu ý

Tình trạng chấn thương sọ não ở trẻ em nguy hiểm, có thể xảy ra chỉ sau một cú va chạm tưởng chừng nhỏ. Cha mẹ cần hiểu rõ đặc điểm, triệu chứng của chấn thương sọ não ở trẻ để chủ động đưa trẻ đến gặp bác sĩ kịp thời, bảo vệ sức khỏe và sự phát triển bình thường của trẻ.

Chấn thương sọ não ở trẻ em là như thế nào?

Chấn thương sọ não ở trẻ em là tình trạng tổn thương có thể xảy ra khi trẻ bị tác động trực tiếp hoặc gián tiếp vào vùng đầu, làm ảnh hưởng đến hộp sọ và các cấu trúc quan trọng bên trong não. Mức độ nghiêm trọng của chấn thương phụ thuộc vào vị trí, tốc độ và lực va chạm. Ở trẻ nhỏ, do hộp sọ còn mềm và linh hoạt, chấn thương có thể gây ra các ổ máu tụ trong não nhiều hơn so với vỡ xương. Trẻ lớn hơn có nguy cơ vỡ xương sọ cao hơn nhưng lại ít bị tụ máu nội sọ.

Chấn thương cũng có thể dẫn đến nứt hoặc biến dạng hộp sọ, xuất huyết trong não, ảnh hưởng đến chức năng thần kinh và vận động của trẻ. Tùy vào vị trí và mức độ tổn thương, chấn thương sọ não ở trẻ có thể hồi phục hoàn toàn hoặc để lại các di chứng nghiêm trọng như động kinh, yếu cơ, liệt không hồi phục… gây tác động tiêu cực đến quá trình phát triển toàn diện của trẻ. (1)

Một số triệu chứng chấn thương sọ não ở trẻ em

Triệu chứng chấn thương sọ não ở trẻ thường phức tạp và có thể không xuất hiện ngay sau va chạm hoặc tai nạn. Ở trẻ nhỏ chưa biết nói, việc nhận biết ban đầu các biểu hiện bất thường có thể khó hơn đối với ba mẹ, trong khi trẻ lớn hơn có thể không mô tả chính xác cảm giác của mình. Các dấu hiệu có thể kéo dài trong vài ngày, vài tuần hoặc lâu hơn, vì vậy cha mẹ cần quan sát kỹ hành vi và trạng thái thể chất của trẻ, nhất là sau khi trẻ có va đập hay chấn thương vùng đầu.

1. Đối với trẻ nhỏ:

• Trạng thái lờ đờ, mệt mỏi, khù khờ bất thường.
• Dễ cáu gắt, nổi giận không rõ nguyên nhân.
• Mất thăng bằng, khó đi đứng bình thường.
• Khóc nhiều hoặc khóc vô cớ.
• Thay đổi thói quen sinh hoạt, ăn uống hoặc giấc ngủ.
• Giảm hứng thú với đồ chơi và các hoạt động hàng ngày.

2. Đối với trẻ lớn hơn:

• Đau đầu, cảm giác nặng đầu, hoa mắt, chóng mặt.
• Mất ý thức tạm thời hoặc khó tập trung.
• Suy giảm trí nhớ, khả năng học tập.
• Buồn nôn và nôn, mệt mỏi.
• Ù tai, nói không rõ lời.
• Thay đổi tính cách, rối loạn giấc ngủ.
• Các vấn đề tâm lý như trầm cảm, lo lắng.
• Mất vị giác và thính giác.

Nhận biết các triệu chứng chấn thương sọ não ở trẻ nhỏ và trẻ lớn từ sớm có vai trò quan trọng. Khi có các dấu hiệu bất thường, cha mẹ cần đưa trẻ đến cơ sở y tế để thăm khám kịp thời, điều trị hiệu quả, phòng ngừa biến chứng nghiêm trọng và bảo vệ sức khỏe lâu dài cho trẻ. (2)

Khi nào cần chụp X-quang hoặc CT scan để chẩn đoán chấn thương sọ não ở trẻ?

Chấn thương sọ não ở trẻ không phải lúc nào cũng cần chụp X-quang hoặc CT scan. Tuy nhiên, bác sĩ sẽ cân nhắc chỉ định thực hiện khi cần, đặc biệt khi trẻ xuất hiện các dấu hiệu nghiêm trọng, bao gồm:

• Trẻ than đau vùng đầu, hộp sọ
• Chấn thương vùng đầu có thể thấy, chảy máu hoặc chảy dịch lỏng từ mũi, tai.
• Có ổ tụ máu lớn hoặc vết rách rộng trên da đầu.
• Trẻ bất tỉnh hoặc mất ý thức sau chấn thương.

Việc chẩn đoán còn dựa trên sự thay đổi tri giác và kết quả thăm khám thần kinh. Chỉ khi có các triệu chứng nghiêm trọng hoặc bệnh diễn biến xấu, bác sĩ mới có thể chỉ định chụp chiếu để đánh giá tổn thương não và hộp sọ.

Cha mẹ cần làm gì với tình trạng chấn thương sọ não ở trẻ em?

Khi trẻ gặp chấn thương sọ não, cha mẹ cần giữ bình tĩnh để xử lý đúng cách, do hành động vội vàng hoặc hoảng loạn có thể làm tình trạng của trẻ nặng hơn.

1. Những việc cha mẹ cần làm:

• Bình tĩnh, trấn an trẻ, không khóc hoặc la hét.
• Giúp trẻ hạn chế cử động đầu và cổ, do chấn thương sọ não ở trẻ có thể đi kèm nguy cơ tổn thương cột sống.
• Nếu có vết thương chảy máu, ấn trực tiếp và băng cố định vết thương để cầm máu.
• Không tự ý cho trẻ co giật (nếu có) uống chất lỏng hoặc vắt chanh vào miệng.
• Gọi cấp cứu.

2. Khi trẻ bất tỉnh hoặc có biểu hiện nặng:

• Không tự di chuyển trẻ.
• Bảo vệ trẻ khỏi mọi tình huống nguy hiểm xung quanh.
• Theo dõi đường thở và nhịp thở của trẻ trong lúc chờ xe cấp cứu, thực hiện hồi sức tim phổi khi cần thiết.

Khi đưa trẻ đến cơ sở y tế, hãy cung cấp đầy đủ thông tin về tai nạn và tình trạng của trẻ cho nhân viên y tế. Việc can thiệp kịp thời giúp giảm tối đa biến chứng.

Theo dõi chấn thương sọ não ở trẻ

Nếu chấn thương sọ não ở trẻ không có dấu hiệu nghiêm trọng khi thăm khám ở các bệnh viện uy tín, trẻ có thể được theo dõi tại nhà trong khoảng một tuần, đồng thời cần tuân thủ lịch tái khám. Trong thời gian này, cần quan sát kỹ các biểu hiện bất thường, bao gồm:

• Trẻ quấy khóc nhiều hoặc thay đổi tính cách.
• Đau đầu, buồn nôn, nôn ói.
• Co giật tay chân hoặc toàn thân.
• Lúc tỉnh lúc mê, khó đánh thức trẻ.
• Chảy máu hoặc dịch từ mũi, tai.
• Yếu liệt tay, chân.

Khi xuất hiện một trong các triệu chứng trên, cần đưa trẻ đến cơ sở y tế ngay để bác sĩ đánh giá lại mức độ tổn thương, tránh các biến chứng do chấn thương sọ não.

Phòng ngừa chấn thương sọ não ở trẻ em

Chấn thương sọ não ở trẻ có thể xảy ra do té ngã hoặc va chạm, vì thế việc phòng ngừa nguy cơ té ngã hoặc va chạm có vai trò quan trọng. Cha mẹ và người chăm sóc có thể áp dụng các biện pháp sau:

• Luôn có người quan sát trẻ, đặc biệt là trẻ nhỏ chưa biết đi hoặc mới biết đi.
• Khi không trông được, đặt trẻ trong cũi an toàn, tránh để trẻ một mình trên giường, ghế hoặc võng.
• Lắp thanh chắn, rào bảo vệ ở cầu thang, cửa sổ, ban công và giường.
• Đảm bảo sàn nhà không trơn trượt, có đủ ánh sáng ở bậc thang và hành lang.
• Dạy trẻ không xô đẩy, leo trèo; không chơi đùa nguy hiểm như tung hứng trẻ.
• Không để trẻ đứng trên ghế hoặc nơi không vững; không để trẻ dưới 10 tuổi trông trẻ nhỏ hơn 3 tuổi.
• Khi trẻ lớn hơn, cân nhắc đội mũ bảo hiểm khi đi xe đạp, xe tay ga hoặc chơi các môn thể thao.

Thực hiện các biện pháp phòng ngừa có thể giúp giảm nguy cơ chấn thương sọ não ở trẻ, hạn chế di chứng nặng nề và đảm bảo an toàn cho trẻ trong sinh hoạt hàng ngày.

Chấn thương sọ não ở trẻ em là tình trạng nguy hiểm, có thể để lại di chứng lâu dài nếu không được phát hiện và xử lý kịp thời. Cha mẹ cần theo dõi kỹ các dấu hiệu gợi ý, đưa trẻ đi khám sớm và áp dụng các biện pháp phòng ngừa để bảo vệ trẻ khỏi nguy cơ chấn thương sọ não ở trẻ nhỏ.