Triệu chứng ngộ độc thực phẩm nhẹ xảy ra do sử dụng thức ăn hoặc đồ uống bị nhiễm vi khuẩn, virus hay độc tố. Dù không nguy hiểm nhưng vẫn ảnh hưởng đến sức khỏe nếu không xử lý kịp thời. Vậy khi bị trúc thực mức độ nhẹ nên làm gì để nhanh hồi phục?
Theo thống kê bởi Cục An toàn thực phẩm (Bộ Y tế) trong những tháng đầu năm 2025, Việt Nam đã ghi nhận 135 vụ trúng thực, gần 5.000 người mắc và có 24 trường hợp tử vong. Những số liệu này đã đưa ra hồi chuông cảnh báo về mức độ nghiêm trọng của vấn đề an toàn thực phẩm.
Dù hiếm khi nguy hiểm đến tính mạng, nhưng các triệu chứng ngộ độc thực phẩm nhẹ vẫn có thể gây suy yếu cơ thể nếu không xử lý kịp thời và dẫn đến nguy hiểm đáng tiếc. Tìm hiểu các dấu hiệu phổ biến giúp mỗi người có thể chủ động bảo vệ sức khỏe bản thân và gia đình.
Đau quặn bụng thường là triệu chứng đầu tiên, xuất hiện chỉ sau vài giờ ăn phải thực phẩm bị nhiễm bẩn. Cơn đau có thể âm ỉ hoặc theo từng cơn dữ dội, tập trung quanh rốn và vùng bụng dưới. Nguyên nhân là do những tác nhân gây ngộ độc kích thích làm tăng nhu động ruột, co bóp mạnh để đẩy nhanh độc tố ra ngoài. Tuy nhiên, đau bụng có thể là dấu hiệu của nhiều vấn đề sức khỏe khác, thường khó để xác định có phải bị trúng thực hay không.
Diễn ra ngay sau hoặc đồng thời với triệu chứng đau bụng, người bệnh có thể cảm thấy buồn nôn, nôn nhiều lần. Nôn mửa là một trong những phản xạ tự nhiên giúp cơ thể đào thải độc tố trong dạ dày. Triệu chứng này có thể kéo dài trong khoảng vài giờ, tùy theo mức độ nghiêm trọng. Lưu ý, nôn ói nhiều có thể gây mất nước, người bệnh cần chú ý bù nước và điện giải. (1)
Tiếp sau giai đoạn đau bụng và buồn nôn, người bệnh có thể bị tiêu chảy, đi ngoài phân lỏng trên 3 lần trong vòng 24 giờ, đôi khi kèm chất nhầy và máu. Nguyên nhân là do các chất gây ngộ độc khiến niêm mạc đường tiêu hóa bị viêm, giảm khả năng tái hấp thu nước.
Triệu chứng tiêu chảy khi bị trúng thực cũng là cách để cơ thể đào thải độc tố nhanh hơn. Tiêu chảy thường kéo dài không quá 3 ngày, người bị ngộ độc thực phẩm sẽ ít bị mất nước nghiêm trọng nếu được bù nước, bù điện giải hợp lý.
Khi cơ thể mất nước do buồn nôn và tiêu chảy, người bệnh dễ xuất hiện tình trạng đau đầu, hoa mắt, chóng mặt do giảm lượng máu và oxy cung cấp cho các tế bào não. Đây là biểu hiện liên quan đến sự sụt giảm thể tích tuần hoàn và tác động của độc tố lên hệ thần kinh. Trong trường hợp bị nặng hơn, người bệnh có thể bị co giật, giảm tri giác,…
Sốt nhẹ (dưới 38oC) có thể xuất hiện ở một số trường hợp, dấu hiệu cho thấy hệ miễn dịch đang hoạt động để chống lại các tác nhân gây hại. Trường hợp trúng thực nhẹ mà người bệnh sốt cao trên 38oC và có kèm theo các triệu chứng nặng khác, cần nhanh chóng đến bệnh viện để bác sĩ thăm khám.
Mệt mỏi và chán ăn là triệu chứng ngộ độc thực phẩm nhẹ thường gặp ở giai đoạn hồi phục sau khi tình trạng mất nước kéo dài. Người bệnh cảm thấy mệt mỏi, chán ăn, uể oải do cơ thể thiếu năng lượng, hoạt động tiêu hóa bị chậm lại và sự tác động của phản ứng viêm. Nếu kéo dài hơn bình thường, tình trạng này có làm giảm sức đề kháng và cần nhiều thời gian điều trị.
Một số cách sơ cứu khi bị ngộ độc thực phẩm sau đây có thể giúp người bệnh nhanh chóng hồi phục, giảm thiểu nguy cơ ảnh hưởng sức khỏe.
Nếu ăn phải thực phẩm không đảm bảo an toàn và xuất hiện triệu chứng như: buồn nôn, đau quặn bụng trong vài giờ, có thể cân nhắc kích thích gây nôn để loại bỏ thức ăn còn tồn trong dạ dày. Đây là cách chữa ngộ độc thực phẩm nhẹ đơn giản, nhưng chỉ áp dụng khi người bệnh còn tỉnh táo, không mắc bệnh lý về thực quản hoặc dạ dày và chưa quá 2 giờ kể từ thời điểm ăn thực phẩm không vệ sinh. Không áp dụng phương pháp này với người bệnh mất ý thức, trẻ em hoặc phụ nữ đang mang thai.
Sau khi loại bỏ những thực phẩm gây ngộ độc ra khỏi cơ thể, bệnh nhân cần được nghỉ ngơi để giúp cơ thể hồi phục và tái tạo năng lượng, thúc đẩy quá trình làm lành niêm mạc đường tiêu hóa. Nghỉ ngơi cũng là cách giúp người bệnh giảm bớt cảm giác đau đầu, chóng mặt, hoa mắt.
Ngộ độc thực phẩm bao lâu thì khỏi? Các triệu chứng có thể tự thuyên giảm và biến mất sau khoảng thời gian ngắn (thường khoảng 2-3 ngày) nếu được nghỉ ngơi và có biện pháp chăm sóc phù hợp. Tuy nhiên, nếu nhận thấy các triệu chứng không cải thiện hoặc trở nên nghiêm trọng, người bệnh cần đến bệnh viện để bác sĩ thăm khám và điều trị kịp thời.
Nôn và tiêu chảy dễ dẫn đến mất nước và điện giải, do đó người bệnh cần được uống nhiều nước và bù Oresol để giúp cơ thể nhanh chóng lấy lại trạng thái cân bằng. Người có các triệu chứng ngộ độc thực phẩm nhẹ, bạn nên uống nước theo từng ngụm nhỏ và liên tục để hạn chế nôn thêm, đồng thời phòng tránh tình trạng kiệt sức.
Khi các triệu chứng đã thuyên giảm, người bệnh có thể bắt đầu ăn các món dễ tiêu, đồng thời hạn chế những món ăn nhiều dầu mỡ, gia vị mạnh, thức uống có cồn hoặc cafein. Chế độ ăn cho người bị trúng thực nhẹ cần sử dụng gia vị nhạt, ít chất béo, ít chất xơ để làm dịu dạ dày và đẩy lùi triệu chứng ngộ độc thức ăn.
Sau khi các triệu chứng đã cải thiện, người trúng thực có thể bắt đầu ăn uống từ từ với những món ăn dễ tiêu như cháo trắng, súp loãng, chuối chín mềm, khoai tây nghiền,… Tránh ăn những món có vị cay hoặc chua vì có thể gây kích ứng dạ dày trở lại. Người bệnh nên đến bệnh viện tham khảo ý kiến bác sĩ về chế độ ăn thích hợp trong giai đoạn hồi phục.
Tiêu chảy là triệu chứng ngộ độc thực phẩm nhẹ cơ bản, có vai trò đào thải vi khuẩn, độc tố tự nhiên của cơ thể ra bên ngoài, người bệnh không nên dùng thuốc chống tiêu chảy để tránh làm chậm quá trình này. Để giảm đau và hạ sốt, người bệnh có thể dùng acetaminophen theo liều khuyến cáo sau khi được bác sĩ tư vấn.
Nếu các biểu hiện kéo dài trên 3 ngày, không có dấu hiệu thuyên giảm hoặc trở nên nghiêm trọng hơn như nôn ra máu, đi ngoài phân đen, sốt cao trên 39oC,… thì người bệnh cần nhanh chóng đến bệnh viện trong thời gian sớm nhất để được bác sĩ thăm khám và tiến hành điều trị kịp thời.
HỆ THỐNG BỆNH VIỆN ĐA KHOA TÂM ANH
Nhận biết sớm các triệu chứng ngộ độc thực phẩm nhẹ và xử lý đúng cách giúp người bệnh nhanh hồi phục, hạn chế tối đa nguy cơ biến chứng. Mỗi người nên duy trì thói quen ăn uống khoa học, sử dụng thực phẩm an toàn và tuân thủ các nguyên tắc trong chế biến món ăn để chủ động phòng ngừa tình trạng ngộ độc.
