7 bài tập cho người bị tai biến nhẹ tại nhà hiệu quả, dễ thực hiện

Bài tập cho người bị tai biến nhẹ cần thực hiện theo hướng dẫn của bác sĩ, giúp cải thiện khả năng vận động, đóng vai trò quan trọng trong quá trình phục hồi chức năng. Vậy đâu là những bài tập tại nhà cho người tai biến nhẹ?

Gợi ý các bài tập cho người bị tai biến nhẹ tại nhà hiệu quả

Người bị tai biến nhẹ cần tập luyện đều đặn để phục hồi chức năng vận động và tăng cường sức khỏe. Khi tập tại nhà, điều quan trọng là thực hiện đúng cách theo hướng dẫn của bác sĩ, an toàn, nhẹ nhàng và kiên trì mỗi ngày. Một số bài tập cho người bị tai biến nhẹ đơn giản, dễ thực hiện, có thể phù hợp với người mới bắt đầu tham khảo:

1. Bài tập vận động gập duỗi cánh tay

Gập duỗi cánh tay là một động tác giúp giảm co cứng cơ, đặc biệt hữu ích cho người bệnh tai biến nhẹ. Đây là bài tập cơ bản, có thể kiểm soát và giảm thiểu tình trạng co cứng nghiêm trọng nếu thực hiện đều đặn.

Hướng dẫn thực hiện bài tập:

• Đứng thẳng hoặc ngồi trên ghế, giữ lưng thẳng.
• Đưa cánh tay trái ngang sang bên phải, duỗi thẳng tay.
• Vòng cẳng tay phải qua, dùng khuỷu tay phải đỡ và giữ lấy cánh tay trái.
• Dùng một lực nhẹ nhàng từ tay phải và ép nhẹ cánh tay trái vào sát ngực, cảm nhận lực căng rõ ở vùng vai trái.
• Giữ tư thế này trong 20-30 giây, sau đó đổi bên và lặp lại động tác với cánh tay phải.

Lưu ý, bài tập cho người bị tai biến nhẹ này có thể giúp tránh tình trạng co rút cơ, cứng khớp… nhưng không trực tiếp điều trị khả năng vận động của cánh tay bị liệt.

2. Bài tập cầm nắm đồ vật bằng tay

Việc thực hiện các bài tập với cánh tay có thể giúp cải thiện đáng kể khả năng phục hồi sau tai biến. Để đạt hiệu quả tốt nhất, người bệnh cần kiên trì luyện tập đều đặn mỗi ngày. Một phương pháp được khuyến khích là vận động bên tay liệt, tức là hạn chế sử dụng tay khỏe mạnh và tập trung thực hiện các hoạt động bằng tay bị yếu sau tai biến.

Hướng dẫn thực hiện bài tập:

• Đặt các ngón tay quanh tay cầm của tủ lạnh hoặc ngăn kéo để luyện tập thao tác đóng/mở.
• Dùng tay bị yếu hoặc co cứng cơ để cầm túi xách nhựa và di chuyển quanh phòng. Có thể thêm vật nhẹ vào túi để tăng sức chịu đựng của tay.
• Sử dụng phần trên và dưới cánh tay để nâng những đồ vật nhẹ.
• Cầm tuýp kem đánh răng bằng tay yếu và cố gắng nặn kem, tay còn lại cầm bàn chải.
• Thực hiện động tác bật và tắt công tắc bằng tay yếu hơn.

3. Bài tập bắc cầu

Sau tai biến, phần hông và các nhóm cơ quan trọng có thể bị yếu, gây khó khăn trong vận động. Việc thực hiện bài tập phục hồi chức năng thường xuyên giúp kích thích cơ bắp, tăng cường sức mạnh cho các nhóm cơ này.

Hướng dẫn thực hiện bài tập:

• Người bệnh nằm xuống mặt sàn hoặc giường, có thể sử dụng thảm tập.
• Đặt một chiếc gối hoặc khăn gấp phía dưới khớp gối.
• Người hỗ trợ hướng dẫn bệnh nhân dồn lực từ khớp gối xuống khăn/gối và dần dần nâng mông lên cao nhất có thể.

4. Tập gấp háng – duỗi gối

Bài tập cho người bị tai biến nhẹ này nên được thực hiện thường xuyên để giúp người bệnh củng cố các nhóm cơ gấp háng, cơ tứ đầu đùi, từ đó phục hồi dáng đi đúng và khả năng nhấc chân liệt lên, hạn chế tình trạng đi vạt cỏ – hiện tượng phổ biến ở người bệnh sau tai biến.

Hướng dẫn thực hiện bài tập:

• Bài tập nhấc chân liệt: Người bệnh ngồi thẳng lưng, khớp gối vuông góc. Người hỗ trợ nắm lấy gối bên liệt của người bệnh hoặc có thể ấn nhẹ xuống để giúp người bệnh tự nhấc chân lên.
• Bài tập duỗi gối: Người bệnh ngồi sâu vào ghế, cẳng chân duỗi thẳng và gối duỗi hoàn toàn. Người hỗ trợ tỳ tay vào cổ chân người bệnh để chống lại lực duỗi của chân, giúp luyện tập duỗi gối hiệu quả.

5. Tập luyện cơ 2 bên đùi

Người bệnh tai biến có thể gặp ảnh hưởng lớn ở nửa dưới cơ thể. Vì vậy, ngoài việc tập luyện cho chân, bắp chân và cơ chân, cần áp dụng các bài tập phục hồi chức năng cho cơ đùi để đảm bảo sự linh hoạt trong vận động, đi lại.

Hướng dẫn thực hiện bài tập:

• Trước khi bắt đầu tập luyện, người bệnh cần kéo căng cơ đùi hai bên: Đặt lòng bàn chân lên một chiếc khăn, dùng tay kéo khăn về phía cơ thể trong khi chân tác động một lực ngược lại.
• Bài tập co gối và mở gối:
  • Đặt người bệnh nằm nghiêng trên thảm, tay gối dưới đầu và tay còn lại chống ngang bụng.
  • Co hai đầu gối lên và dần dần mở hai đầu gối ra, hai bàn chân kẹp chặt vào nhau.
  • Giữ tư thế này trong 10 giây và lặp lại mỗi ngày để đạt hiệu quả tốt nhất.

6. Bài tập đứng thẳng, giữ thăng bằng

Một trong những bài tập cho người bị tai biến nhẹ đơn giản nhưng hiệu quả là động tác đứng thẳng và giữ thăng bằng. Sau tai biến mạch máu não, khả năng giữ thăng bằng của cơ thể có thể bị suy giảm nghiêm trọng, gây khó khăn trong việc di chuyển và tăng nguy cơ té ngã. (1)

Hướng dẫn thực hiện bài tập:

• Nếu người bệnh còn yếu, cần sự hỗ trợ từ người thân để đứng thẳng.
• Chân mở rộng bằng vai, mắt nhìn thẳng về phía trước.
• Dồn trọng lực vào chân lành hoặc chân liệt, từ từ nâng chân còn lại lên khỏi mặt đất.
• Người bệnh có thể dựa vào người hỗ trợ, ghế, cột hoặc thành giường để giữ thăng bằng trong 10 giây.
• Luân phiên dồn trọng lực vào từng chân để duy trì thăng bằng.

Ngoài ra, để tăng cường sức mạnh cơ tứ đầu đùi, người bệnh có thể kết hợp bài tập đứng lên ngồi xuống bằng cả hai chân hoặc một chân.

7. Tập đi với gậy hoặc khung hỗ trợ

Để bắt đầu tập đi với gậy hoặc khung, người bệnh cần duy trì tư thế đứng thẳng lưng. Lần đầu đứng dậy, có thể cần sự hỗ trợ và hướng dẫn để làm quen với động tác cơ bản, cách sử dụng thiết bị y tế hỗ trợ. Khi có thể đứng vững, người bệnh nên di chuyển sao cho chân luôn nằm giữa khung và người nghiêng về phía trước để giữ thăng bằng.

Các bước thực hiện:

• Bước 1: Nâng gậy hoặc khung tập lên phía trước. Nếu cảm thấy khó khăn, có thể dùng khung có bánh xe để giảm sức lực khi di chuyển.
• Bước 2: Giữ gậy hoặc khung cố định, di chuyển từng chân về phía trước. Chú ý, không đi quá nhanh hoặc di chuyển cả hai chân cùng lúc.

Lưu ý khi thực hiện bài tập phục hồi cho người bị tai biến nhẹ

Khi thực hiện bài tập cho người bị tai biến nhẹ, điều quan trọng là phải điều chỉnh các bài tập sao cho phù hợp với khả năng và tình trạng của người bệnh. Một số lưu ý quan trọng để đảm bảo hiệu quả và an toàn trong quá trình tập luyện:

• Điều chỉnh bài tập phù hợp với khả năng: Mỗi người bệnh có một mức độ phục hồi khác nhau. Nếu người bệnh chưa thể chuyển động ở bên bị ảnh hưởng, nên bắt đầu với các bài tập thụ động, tức là sử dụng tay khỏe mạnh hoặc nhờ sự giúp đỡ của người hỗ trợ để kích thích sự dẻo dai và phục hồi dần khả năng vận động.
• Bắt đầu từ cơ bản và nâng cao dần: Nếu người bệnh đã có thể vận động một phần, cần thực hiện các bài tập tích cực, ví dụ như tự mình di chuyển mà không cần trợ giúp. Điều này giúp cải thiện khả năng vận động và khôi phục sự linh hoạt của cơ thể.
• Lặp lại các bài tập thường xuyên: Sự lặp lại là cách não bộ nhận thức về nhu cầu của một chức năng nào đó và có thể tự kết nối lại. Vì vậy, tập luyện mỗi ngày sẽ mang lại kết quả nhanh chóng hơn là chỉ tập một lần mỗi tuần.
• Chú ý đến chất lượng chuyển động: Việc thực hiện các bài tập với sự chú ý và mục tiêu rõ ràng giúp kích thích não bộ hiệu quả hơn. Người bệnh cần tập trung vào từng chuyển động và duy trì sự chính xác trong từng bước.
• Loại bỏ nguy cơ tai biến: Trước khi bắt đầu bài tập, người bệnh cần kiểm tra sức khỏe tổng quát. Các yếu tố như huyết áp cao, tiểu đường hoặc mệt mỏi… có thể gây nguy hiểm khi tập luyện.
• Kiên trì và thường xuyên: Các bài tập phục hồi chức năng cần thời gian để phát huy tác dụng. Người bệnh cần kiên trì và luyện tập đều đặn để đạt được kết quả phục hồi tốt nhất.
• Quan sát trong khi tập: Người hỗ trợ hoặc bác sĩ cần quan sát người bệnh trong quá trình tập luyện để đảm bảo người bệnh thực hiện đúng động tác, tránh nguy cơ té ngã hoặc chấn thương do tập sai cách.

Tập phục hồi chức năng sau tai biến mạch máu não tại Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh

Tại Hệ thống Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh, việc phục hồi chức năng cho người bệnh sau tai biến mạch máu não được thực hiện bài bản và chuyên nghiệp, với đội ngũ bác sĩ, chuyên gia, điều dưỡng và kỹ thuật viên giàu kinh nghiệm. Mục tiêu của chương trình phục hồi là giúp người bệnh lấy lại khả năng vận động, ngôn ngữ và các chức năng bị mất sau tai biến, đồng thời giảm thiểu di chứng lâu dài và góp phần cải thiện chất lượng cuộc sống.

Bệnh viện áp dụng nhiều phương pháp hiện đại trong phục hồi chức năng, như điện xung kích thích thần kinh cơ, kích thích từ trường xuyên sọ và các thiết bị chuyên dụng khác, giúp tăng cường khả năng hồi phục. Khoa Phục hồi Chức năng phối hợp chặt chẽ với các chuyên khoa Thần kinh, Dinh dưỡng Tiết chế, Tim mạch, Nội tiết – Đái tháo đường… để xây dựng phác đồ điều trị toàn diện, nhằm giảm thiểu nguy cơ tái phát bệnh và tối đa hóa hiệu quả phục hồi.

Với sự tận tâm, chu đáo cùng các trang thiết bị hiện đại, dịch vụ phục hồi chức năng sau tai biến tại Hệ thống Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh đã trở thành lựa chọn đáng tin cậy của nhiều người bệnh, giúp họ tái hòa nhập cuộc sống một cách nhanh chóng và hiệu quả.

Để đặt lịch thăm khám, điều trị bệnh tại Hệ thống Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh, Quý khách vui lòng liên hệ:

Tóm lại, bài tập cho người bị tai biến nhẹ đóng vai trò quan trọng trong quá trình phục hồi chức năng và ngăn ngừa các di chứng lâu dài. Vì vậy, người bị tai biến cần kiên trì luyện tập theo hướng dẫn của bác sĩ và kết hợp với các phương pháp điều trị khác để đạt kết quả tốt nhất. Tuân thủ lịch thăm khám định kỳ và thực hiện các biện pháp phòng ngừa để bảo vệ sức khỏe lâu dài.