Bạch cầu cao khi mang thai có nguy hiểm không, nguyên nhân nào gây ra tình trạng này là thắc mắc của nhiều mẹ bầu. Vậy phụ nữ có chỉ số bạch cầu cao khi mang thai cần lưu ý gì, xử trí như thế nào?
Bạch cầu cao khi mang thai là tình trạng bình thường, không đáng lo ngại và không cần cấp cứu. Vì chỉ số bạch cầu có thể tăng để đáp ứng với trạng thái mang thai của mẹ bầu. Thế nhưng, nếu chỉ số bạch cầu cao khi mang thai kèm theo những triệu chứng bất thường khác thì mẹ bầu cần được bác sĩ thăm khám, điều trị kịp thời.
Chỉ số bạch cầu vượt ngưỡng cho phép có thể cảnh báo tình trạng nhiễm trùng. Chỉ số bạch cầu có trong nước tiểu càng cao có thể cho thấy tình trạng viêm nhiễm diễn tiến càng nghiêm trọng. Tình trạng nhiễm độc thai kỳ kéo theo rất nhiều hệ lụy ảnh hưởng đến sức khỏe của mẹ và thai nhi. Vấn đề nhiễm độc thai kỳ có thể khiến mẹ bầu bị sụt cân bất thường, gặp chứng mất nước, tiền sản giật.
Nếu không được chẩn đoán sớm và có phương hướng chữa trị kịp thời, mẹ bầu có thể phải đối mặt với những hậu quả nghiêm trọng như: liệt nửa người, tăng huyết áp, sảy thai, viêm thận, sinh non, lưu thai… Thai nhi bị nhiễm độc thai kỳ khi sinh ra có thể gặp tình trạng kém phát triển, có hệ miễn dịch kém, thậm chí dị tật bẩm sinh. Bạch cầu tăng cao khi mang thai cũng có thể là dấu hiệu cảnh bảo một số vấn đề sức khỏe đáng lo ngại khác như thiếu máu, tiểu đường thai kỳ…
Ở thai phụ, chỉ số bạch cầu trung bình là từ 4,500 – 11,000/nm3. Với mẹ bầu, số lượng bạch cầu tối thiểu được duy trì là 6,000/nm3. Ở tam cá nguyệt thứ ba (3 tháng cuối thai kỳ), số lượng bạch cầu dao động trong khoảng 12,000 – 18,000/nm3 là an toàn. Nếu chỉ số bạch cầu vượt quá định mức an toàn thì cần được quan tâm, theo dõi.
Lưu ý, các định mức ở trên là khoảng tham chiếu (mang tính tham khảo). Phạm vi chấp nhận được đối với chỉ số bạch cầu trong thai kỳ thay đổi dựa vào một số yếu tố như cân nặng, độ tuổi của mẹ bầu, thời gian mang thai…
Một số yếu tố nguy cơ có thể dẫn đến tình trạng bạch cầu cao khi mang thai gồm:
Tế bào bạch cầu là một phần của hệ thống miễn dịch, nên bất kỳ bệnh nhiễm trùng nào cũng có thể làm tăng số lượng tế bào bạch cầu. Các tình trạng như cảm lạnh, nhiễm trùng mắt… đều có thể khiến số lượng tế bào bạch cầu gia tăng. Một số vấn đề sức khỏe như cơ thể bị nhiễm nấm hoặc nhiễm trùng có thể dẫn đến tình trạng cảm lạnh, nhiễm trùng đường tiết niệu, khiến chỉ số bạch cầu cao khi mang thai.
Ở tình trạng viêm màng ối của thai nhi sau 20 tuần mang thai, chỉ số WBC (công thức bạch cầu) của mẹ bầu thường vượt quá 15,000 [1] và kèm theo hiện tượng nhịp tim nhanh (ở mẹ và thai nhi), tử cung trở nên nhạy cảm hơn, nước ối có mùi hôi. Tình trạng viêm nội mạc tử cung cũng có thể khiến bạch cầu gia tăng. Viêm nội mạc tử cung là tình trạng nhiễm trùng tại tử cung, thường xảy ra hơn sau khi sinh và cũng phổ biến hơn ở phụ nữ sinh mổ.
Khi cơ thể gặp tình trạng viêm hoặc bị phản ứng dị ứng, các tế bào bạch cầu sẽ di chuyển đến khu vực đang cần sự giúp đỡ. Tại đó, các tế bào bạch cầu sẽ phát triển, khiến cơ thể chưa kịp phản ứng, làm bạch cầu tăng cao khi mang thai. Một loại bệnh tự miễn như viêm khớp dạng thấp hoặc lupus cũng khiến số lượng bạch cầu gia tăng. Đôi khi thai kỳ có thể khiến các bệnh lý này bùng phát.
Mang thai có thể là thời gian căng thẳng về mặt cảm xúc. Mẹ bầu có thể lo lắng về sức khỏe của em bé, quá trình chuyển dạ và những điều thay đổi trong cuộc sống. Tâm lý căng thẳng kéo dài khi mang thai thường khiến chỉ số bạch cầu tăng cao hơn bình thường.
Khi có thai (đặc biệt là trong những tháng cuối thai kỳ), vùng tử cung gây áp lực lên vùng bàng quang khiến mẹ bầu thường xuyên cảm thấy buồn tiểu, thậm chí chỉ cần cười to hoặc ho cũng có thể bị són tiểu. Ngoài ra, do đặc thù công việc, một số mẹ bầu có xu hướng nhịn tiểu. Nhịn tiểu lâu khiến vùng bàng quang bị kích ứng, tiềm ẩn nguy cơ gây nhiễm trùng, khiến chỉ số bạch cầu gia tăng.
Chứng đái tháo đường thai kỳ có liên quan đến tình trạng viêm gia tăng, qua đó có thể làm tăng mức bạch cầu. Nếu lượng đường trong máu của người bệnh trở nên khó kiểm soát thì có thể gây căng thẳng cho cơ thể, kích hoạt phản ứng miễn dịch.
Tiền sản giật là biến chứng thai kỳ nặng, đặc trưng bởi tình trạng tăng huyết áp, có thể góp phần làm tăng bạch cầu [2]. Nếu không được chữa trị, chứng tiền sản giật có thể tác động đến thận, gan và những cơ quan khác.
Hoạt động thể chất khiến cơ thể căng thẳng dù là mạnh hay nhẹ cũng đều có thể làm lượng bạch cầu gia tăng. Điều này có thể xảy ra ở cả thai phụ và phụ nữ không mang thai (cũng như nam giới).
Một số loại thuốc có thể khiến mẹ bầu gặp tình trạng số lượng bạch cầu cao khi mang thai như: corticosteroid, aspirin, epinephrine, heparin, quinine, allopurinol, chloroform, triamterene…
Nếu tình trạng bạch cầu cao khi mang thai xảy ra kèm theo các triệu chứng sau, mẹ bầu cần được bác sĩ thăm khám, chẩn đoán, điều trị sớm, gồm: sốt, tăng huyết áp, chảy máu cam, sụt cân bất thường, căng thẳng quá mức, có dấu hiệu nhiễm trùng, yếu hoặc mệt mỏi dai dẳng, thay đổi thị lực hoặc đau đầu dữ dội, sưng đột ngột (đặc biệt là ở tay hay mặt), đổ mồ hôi đêm, khó thở, thở khò khè, dễ bị bầm tím, phát ban, chảy máu quá nhiều, buồn nôn và nôn…
Nếu mẹ bầu đã thực hiện xét nghiệm máu và kết quả cho thấy số lượng bạch cầu cao khi mang thai thì cần đến gặp bác sĩ để được khám, tư vấn. Bác sĩ sẽ xem xét, đánh giá, tìm nguyên nhân khiến bạch cầu cao khi mang bầu, qua đó có thể đề ra phác đồ chữa trị phù hợp (nếu cần), để đảm bảo an toàn cho cả mẹ bầu và thai nhi. Mẹ bầu cần tuân thủ tuyệt đối các yêu cầu, chỉ định của bác sĩ điều trị. Thai phụ không nên tự ý mua và sử dụng thuốc khi chưa có chỉ định của bác sĩ.
Nếu bác sĩ nhận thấy lượng bạch cầu của mẹ bầu ở mức cao là do mang thai, không có yếu tố gây hại nào khác và chỉ số bạch cầu vẫn nằm trong thông số bình thường (theo độ tuổi, chủng tộc, giai đoạn thai kỳ…) thì không cần tiến hành chữa trị.
Nếu có yếu tố nguy cơ khác đi kèm với tình trạng bạch cầu cao trong máu khi mang thai gợi ý chứng nhiễm trùng hoặc hiện tượng viêm, bệnh lý tự miễn…, bác sĩ có thể chỉ định cho người bệnh thực hiện thêm những xét nghiệm khác, qua đó đề ra chẩn đoán, lập phác đồ chữa trị phù hợp (có thể là dùng thuốc kháng sinh hoặc các loại thuốc khác). Mẹ sau sinh cũng cần được theo dõi để đảm bảo số lượng tế bào bạch cầu giảm xuống định mức bình thường.
Nhằm góp phần phòng ngừa tình trạng bạch cầu cao khi mang thai vượt quá định mức an toàn, tiềm ẩn vấn đề sức khỏe nghiêm trọng, mỗi thai phụ có thể chủ động áp dụng một số biện pháp sau:
Thai phụ có nhu cầu dung nạp nước vào cơ thể nhiều hơn bình thường. Vì vậy, mẹ bầu cần uống khoảng 2 – 3 lít nước/ngày để góp phần đảm bảo hoạt động trao đổi chất trong cơ thể diễn ra thuận lợi, hỗ trợ nâng cao hệ miễn dịch. Mất nước có thể khiến cơ thể bị căng thẳng, làm gia tăng nguy cơ bị nhiễm trùng đường tiết niệu – các yếu tố có thể làm tăng lượng bạch cầu.
Thai phụ cần chú ý đến việc cân bằng hàm lượng muối trong khẩu phần ăn. Mẹ bầu nên hạn chế ăn món quá mặn hoặc quá cay.
Mẹ bầu nên bổ sung sắt cho cơ thể thông qua những loại thực phẩm chứa hàm lượng sắt dồi dào. Một số thực phẩm chứa sắt có lợi cho thai phụ gồm thịt bò, cá hồi, hải sản, bông cải xanh, cải bó xôi…
Mẹ bầu cần cân nhắc kết hợp các hoạt động giúp làm giảm căng thẳng như thiền, yoga, nghỉ ngơi trong không gian yên tĩnh… Việc mang thai có thể khiến thai phụ cảm thấy mệt mỏi, căng thẳng… vì vậy cần dành khoảng 10 phút mỗi ngày để tập trung chăm sóc cho sức khỏe tinh thần, góp phần tạo ra sự thay đổi tích cực.
Thường xuyên rửa tay bằng xà phòng và nước sạch sau khi đi vệ sinh hoặc sau khi chạm vào các bề mặt ở nơi công cộng… góp phần làm giảm nguy cơ bị nhiễm trùng. Mẹ bầu có thể dễ bị nhiễm trùng hơn bình thường, do đó vệ sinh kỹ lưỡng trong thai kỳ là việc làm quan trọng.
Mẹ bầu nên đi khám thai định kỳ theo lịch hẹn của bác sĩ để theo dõi sức khỏe của bản thân và thai nhi. Thông qua việc khám thai, bác sĩ có thể hướng dẫn mẹ bầu cách chăm sóc sức khỏe sao cho khoa học, hợp lý để có thai kỳ thuận lợi.
Thăm khám tình trạng sức khỏe bạch cầu khi mang thai tại khoa Nội Tổng hợp, Bệnh viện Tâm Anh thông qua:
HỆ THỐNG BỆNH VIỆN ĐA KHOA TÂM ANH
Tóm lại, tình trạng bạch cầu cao khi mang thai có thể không cần chữa trị. Thế nhưng, nếu triệu chứng bạch cầu cao trong thai kỳ đi kèm với những dấu hiệu như tăng huyết áp, sốt… thì cần được bác sĩ thăm khám, chẩn đoán sớm.
