Người bệnh chạy thận nhân tạo cần tuân thủ chế độ ăn uống khắt khe, quản lý chất lỏng nghiêm ngặt, nhằm duy trì trọng lượng khô, giảm nguy cơ phù nề, tăng huyết áp,… giữa các lần điều trị. Vậy người chạy thận nên uống gì? Bài viết này, bác sĩ CKII Nguyễn Hữu Nhật, khoa Nội thận – Lọc máu, Trung tâm Tiết niệu – Thận học – Nam khoa, BVĐK Tâm Anh TP.HCM sẽ tư vấn giải đáp thắc mắc và gợi ý 5 loại thức uống phù hợp với người bệnh.
Chạy thận nên uống nước tinh khiết (nước lọc) tốt cho quá trình điều trị bệnh. Thành phần chủ yếu trong nước là H20, 1 hợp chất chiếm tới 75% trọng lượng cơ thể, tùy thuộc vào độ tuổi, giúp phân hủy các chất dinh dưỡng thành các dạng mà cơ thể có thể sử dụng và mang chúng đến nơi cần thiết. Nước cũng giúp giữ cân bằng chất lỏng và muối, hoạt động như 1 loại giảm xóc để bảo vệ các mô và xương. Cho nên nước đã trở thành 1 thành phần thiết yếu và lựa chọn phù hợp nhất cho người bệnh thận mạn giai đoạn cuối (ESRD) nói riêng và mọi người nói chung.
Quy tắc chung về uống nước cho người chạy thận là hạn chế chất lỏng. Chất lỏng là bất cứ thứ gì ở dạng lỏng ở nhiệt độ phòng. Ví dụ: đồ uống, súp, nước đá hoặc thạch, rau câu (món tráng miệng bằng gelatin nói chung). Đối với hầu hết những người đang chạy thận nhân tạo, hạn chế chất lỏng có nghĩa là giới hạn tiêu thụ ở mức 230ml chất lỏng mỗi ngày (bao gồm cả nước). (1)
Nếu vẫn có thể tạo ra 500ml nước tiểu mỗi ngày, chức năng thận còn lại (RKF) cao, người bệnh có thể tiêu thụ nhiều hơn 230ml chất lỏng mỗi ngày. Tốt nhất nên hỏi bác sĩ điều trị để nhận được lời khuyên phù hợp về lượng nước, lượng chất lỏng nạp vào cơ thể. Song song đó, người bệnh cần theo dõi xem mình tăng bao nhiêu kg giữa các lần điều trị lọc máu. Mục tiêu tốt là tăng 1,5 – 2 kg giữa các lần chạy thận đối với hầu hết mọi người, đây được xem là ngưỡng an toàn. (2)
Dưới đây là 6 cách quản lý chất lỏng tốt từ bác sĩ Nội thận – Lọc máu, người bệnh có thể tham khảo:
Xem thêm: Chạy thận nên ăn gì, kiêng gì?
Dưới đây là 5 loại đồ uống phù hợp với người bệnh chạy thận nhân tạo, người bệnh có thể tham khảo.
Nước lọc, nước tinh khiết, được lọc tự nhiên là thứ tốt nhất người bệnh chạy thận có thể uống vì tốt cho sức khỏe thận, tránh mất nước, điều này có thể đặc biệt quan trọng nếu họ đang ăn kiêng ít natri. Tuy nhiên, người bệnh chạy thận cần quản lý lượng chất lỏng nạp vào vì thận không còn khả năng loại bỏ chất lỏng dư thừa. Uống quá nhiều chất lỏng có thể gây sưng tấy, tăng cân và các vấn đề về tim.
Người bệnh đang chạy thận có thể sử dụng trà thảo mộc với liều lượng vừa phải, cân nhắc về các thành phần của trà và tham khảo ý kiến của bác sĩ điều trị. Trà thảo dược của các thương hiệu lớn thường an toàn vì thành phần được pha loãng. Một số loại trà thảo dược thường an toàn cho người mắc bệnh thận bao gồm: trà bạc hà, gừng, hoa cúc, trà xanh, trà hoa hibiscus,…
Người bệnh cần kiểm tra hàm lượng kali trong các loại trà thảo dược, đặc biệt là các loại trà pha sẵn, vì nhiều loại có chứa cam quýt, có thể chứa nhiều kali. Tránh các loại trà có tác dụng lợi tiểu và nhuận tràng vì chúng có thể có tác động tiêu cực đến sức khỏe thận.
Nước ép trái cây không được khuyến khích sử dụng cho người đang chạy thận vì lo ngại về hàm lượng kali, natri, vitamin K,… có trong nước ép gây ảnh hưởng tiêu cực đến chức năng thận. Nếu vẫn có mong muốn sử dụng nước ép trái cây, người bệnh nên hỏi ý kiến từ bác sĩ điều trị để được tư vấn, gợi ý các công thức nước ép trái cây dinh dưỡng, tốt cho sức khỏe, liều lượng phù hợp.
Những người đang chạy thận nhân tạo có thể uống sữa gạo và các loại sữa không có nguồn gốc từ động vật khác như 1 phần của chế độ ăn tốt cho thận. Sữa gạo không đường là 1 lựa chọn thay thế sữa tốt vì nó có hàm lượng kali, phốt pho và protein thấp hơn sữa bò. Hạnh nhân, yến mạch và sữa đậu nành cũng là những lựa chọn tốt. Tuy nhiên, người bệnh nên kiểm tra nhãn để biết hàm lượng kali và phốt pho vì một số sản phẩm có thể chứa nhiều chất dinh dưỡng này. (3)
Các loại đồ uống đặc chế cho người bệnh thận có chứa ít kali, phốt pho, các đồ uống phù hợp cho người bệnh thận như:
Bên cạnh việc chạy thận nên uống gì? thì kiêng gì cũng là điều được nhiều người quan tâm, dưới đây là một số loại đồ uống người bệnh chạy thận nên kiêng.
Các sản phẩm từ sữa như sữa bò tươi, sữa đặc, chứa lượng lớn phốt pho, kali và protein và nên hạn chế trong chế độ ăn dành cho người chạy thận. Mặc dù hàm lượng canxi cao nhưng hàm lượng phốt pho trong sữa có thể làm yếu xương ở những người mắc bệnh thận.
Nước dừa tốt cho người bình thường nhưng không tốt cho người đang chạy thận vì hàm lượng kali cao. Tiêu thụ nước dừa trong khoảng thời gian giữa các lần điều trị kiến kali máu tăng, làm tăng nguy cơ tử vong ở người bệnh.
Nước ngọt có gas như coca, pepsi,… được axit hóa bằng axit photphoric, có liên quan đến những thay đổi về tiết niệu, là nguyên nhân gây sỏi thận. Các khuyến nghị hiện tại dành cho người mắc bệnh thận hoặc sỏi thận bao gồm tránh nước ngọt có gas vì lo ngại về nguy cơ tiểu đường, tăng huyết áp, rất nguy hiểm cho người đang chạy thận.
Thức uống có cồn là thứ nguy hiểm đối với người mắc bệnh thận mạn tính (CKD), đang chạy thận nhân tạo và đang áp dụng chế độ ăn ít kali, ít phốt pho.
Vì đồ uống có cồn là chất lợi tiểu, tiêu thụ đồ uống có cồn khiến người bệnh đi tiểu thường xuyên hơn, dẫn đến mất nước. Mất nước có thể gây đau thận và khiến thận khó lọc nước tiểu đậm đặc. Đối với người đang chạy thận, điều này gây quá tải chất lỏng, rất nguy hiểm vì có thể gây tử vong.
Các loại nước ép có hàm lượng kali cao bị hạn chế đối với những người đang chạy thận nhân tạo vì kali tích tụ giữa các lần điều trị lọc máu và có thể gây ra các vấn đề như suy nhược, chuột rút cơ, mệt mỏi, nhịp tim không đều và thậm chí là đau tim. Kali được tìm thấy chủ yếu trong trái cây, rau và các sản phẩm từ sữa.
Một số loại trái cây và rau quả có hàm lượng kali cao và những loại khác thì thấp hơn. Tuy nhiên, ăn nhiều thực phẩm có hàm lượng kali thấp có thể khiến kali tăng lên mức nguy hiểm. Bơ, bơ thực vật và dầu là những thực phẩm duy nhất không chứa kali.
Dưới đây là một số lời khuyên hữu ích từ bác sĩ Nội thận – Lọc máu cho người bệnh chạy thận nhân tạo, người bệnh có thể tham khảo:
Gợi ý: Chế độ ăn cho người chạy thận nhân tạo giúp bữa ăn đủ dưỡng chất
Như vậy, người chạy thận nên uống nước lọc, nước khoáng, nước tinh khiết, các loại trà thảo mộc, nước ép trái cây, sữa gạo hoặc sữa hạt không đường, các loại đồ uống đặc chế cho người bệnh thận. Cần tuân thủ nguyên tắc về lượng chất lỏng có thể tiêu thụ và duy trì trọng lượng khô phù hợp. Tham khảo ý kiến của bác sĩ điều trị là điều cần thiết để xây dựng chế độ dinh dưỡng lành mạnh, tốt cho sức khỏe.
Chạy thận công nghệ cao tại khoa Nội thận – Lọc máu, Trung tâm Tiết niệu – Thận học – Nam khoa, BVĐK Tâm Anh TP.HCM và Đơn vị Nội thận – Lọc máu, Trung tâm Khám chữa bệnh Tâm Anh Quận 7 với hệ thống máy lọc máu công nghệ cao được nhập khẩu từ Đức, công nghệ siêu lọc độc quyền thẩm tách máu với tốc độ thấp, lọc sạch và giúp người bệnh đạt được liều lọc máu mục tiêu, duy trì sức khỏe và tiên lượng sống tốt hơn.
HỆ THỐNG BỆNH VIỆN ĐA KHOA TÂM ANH
Hy vọng với những thông tin bài viết vừa chia sẻ đã giúp giải đáp thắc mắc về việc chạy thận nên uống gì? cũng như gợi ý các loại đồ uống nên dùng và nên kiêng, giúp người bệnh xây dựng chế độ dinh dưỡng phù hợp hơn.
