Tầm quan trọng của giấc ngủ hay vai trò của giấc ngủ được thể hiện qua việc giúp cơ thể phục hồi năng lượng, cải thiện trí nhớ và tăng cường sức khỏe. Vậy giấc ngủ quan trọng như thế nào? Một giấc ngủ chất lượng cần đáp ứng các tiêu chí gì?
Bài viết được tư vấn bởi Trung tâm Thông tin Y khoa, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP.HCM.
Để biết tầm quan trọng của giấc ngủ đối với cơ thể như thế nào, bạn có thể tham khảo những thông tin sau: (1)
Giấc ngủ giúp cơ thể phục hồi và tái tạo bằng cách sửa chữa tế bào, giải phóng hormone tăng trưởng và hỗ trợ phát triển cơ bắp. Đây là khoảng thời gian quan trọng để cơ thể tự chữa lành và duy trì sức khỏe.
Bảo tồn năng lượng cũng là vai trò của giấc ngủ đối với cơ thể. Giấc ngủ giúp cơ thể bảo tồn năng lượng bằng cách làm giảm tốc độ trao đổi chất, làm giảm mức tiêu thụ năng lượng tổng thể. Qua đó giúp mỗi người cảm thấy sảng khoái khi thức dậy, sẵn sàng cho ngày mới.
Sự quan trọng của giấc ngủ đối với sức khỏe thể chất là không thể phủ nhận. Giấc ngủ đủ giúp cơ thể bạn điều chỉnh các hormone vốn có liên quan đến sự thèm ăn, cảm giác căng thẳng và quá trình trao đổi chất. Tình trạng thiếu ngủ có thể dẫn đến vấn đề tăng cân ngoài ý muốn, khiến hệ miễn dịch yếu đi, gia tăng sự căng thẳng.
Tầm quan trọng của giấc ngủ cũng được thể hiện qua mối liên hệ chặt chẽ với sức khỏe tâm thần. Giấc ngủ giúp điều chỉnh tâm trạng và góp phần ổn định cảm xúc của mỗi người. Chứng thiếu ngủ mạn tính làm tăng nguy cơ gặp các rối loạn tâm lý như lo âu, trầm cảm.
Não trải qua những giai đoạn khác nhau trong giấc ngủ, bao gồm giấc ngủ sâu và giấc ngủ REM (chuyển động mắt nhanh), giúp xử lý cảm xúc, suy nghĩ. Vì vậy, lợi ích hỗ trợ chức năng não cũng là một trong những câu trả lời để giải đáp cho thắc mắc tại sao giấc ngủ lại quan trọng.
Vai trò của giấc ngủ rất quan trọng trong việc củng cố trí nhớ cũng như xử lý thông tin thu nhận trong ngày. Cụ thể hơn, giấc ngủ giúp tổ chức và duy trì những gì mỗi người học được, hỗ trợ tích cực cho quá trình học tập, giải quyết vấn đề. (2)
Giấc ngủ hỗ trợ tích cực cho chức năng miễn dịch, cho phép cơ thể chống lại tình trạng nhiễm trùng và bệnh tật. Khi ngủ, các tế bào miễn dịch hoạt động mạnh hơn, giúp cơ thể phục hồi và bảo vệ sức khỏe hiệu quả.
Hệ miễn dịch và giấc ngủ vốn có mối liên hệ chặt chẽ với nhau. Khi ngủ, cơ thể mỗi người sẽ sản xuất những loại protein quan trọng có liên quan đến chức năng miễn dịch và tình trạng viêm (chẳng hạn như cytokine). Điều hòa miễn dịch khi ngủ có thể giúp phục hồi, chữa lành vết thương, chống lại tình trạng nhiễm trùng.
Ngủ đủ giấc, sâu giấc có thể giúp tăng cường sức khỏe tổng thể, góp phần hạn chế nguy cơ gặp một số căn bệnh nguy hiểm. Các nghiên cứu cũng cho thấy, người ngủ đủ giấc thường ít có nguy cơ mắc bệnh hơn so với người bị thiếu ngủ thường xuyên, không đảm bảo chất lượng giấc ngủ.
Giấc ngủ quan trọng như thế nào còn thể hiện qua vai trò của giấc mơ khi ngủ. Các giấc mơ xảy ra khi ngủ giúp não xử lý các suy nghĩ và cảm xúc, góp phần hỗ trợ cân bằng cảm xúc ở mỗi người.
Chúng ta đã biết giấc ngủ có vai trò gì đối với con người. Vậy tác hại của việc ngủ không đủ giấc kéo dài như thế nào?
Những người ngủ không đủ giấc hoặc thường xuyên thức giấc vào ban đêm có thể có nguy cơ cao hơn mắc phải các bệnh lý như huyết áp cao, bệnh tim mạch vành, béo phì, đột quỵ, đái tháo đường, suy thận, bệnh về đường ruột, bệnh về mắt, tăng nguy cơ bị ung thư… Người ngủ không đủ giấc cũng có thể dễ bị cảm lạnh và các bệnh nhiễm trùng khác hơn.
Theo Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Hoa Kỳ (CDC), tình trạng suy giảm nhận thức là một trong những tác hại của vấn đề thiếu ngủ dễ nhận biết nhất. Nếu một người càng thiếu ngủ thì càng kém tỉnh táo. Những người ngủ không đủ giấc thường xuyên có thể gặp khó khăn khi làm việc, đặc biệt là khi phải làm nhiều việc cùng lúc. Sự suy giảm khả năng nhận thức và tập trung khiến người bị thiếu ngủ dễ mắc sai lầm hơn, thậm chí làm tăng nguy cơ gặp tai nạn tại nơi làm việc hoặc trong lúc điều khiển phương tiện giao thông.
Thiếu ngủ kéo dài có thể ảnh hưởng tiêu cực đến phản ứng miễn dịch trong cơ thể, làm gia tăng sự nhạy cảm với tình trạng nhiễm trùng và làm giảm phản ứng miễn dịch với việc tiêm ngừa. Vấn đề thiếu ngủ được cho là có thể gây ra tình trạng viêm dai dẳng ở mức độ thấp và làm suy giảm miễn dịch. Cả hai điều này đều tác động tiêu cực đến tình trạng sức khỏe. Người gặp tình trạng thiếu ngủ ít phản ứng với vắc xin cúm và cũng dễ gặp những bệnh lý nhiễm trùng hơn như cảm cúm, cảm lạnh…
Thiếu ngủ ảnh hưởng trực tiếp đến hệ thần kinh, khiến sức khỏe não bộ suy yếu. Người thường xuyên ngủ không đủ giấc có trí nhớ kém hơn và khó tập trung hơn do xảy ra tình trạng tổn thương thần kinh tại vùng hải mã – phần não có liên quan đến trí nhớ, khả năng học tập, giữ vai trò chính trong việc hình thành ký ức mới.
Nghiên cứu cho thấy, chỉ một đêm bị thiếu ngủ có thể khiến não tích tụ protein beta amyloid – tác nhân chính dẫn đến bệnh Alzheimer. Dấu hiệu của loại protein này được các nhà nghiên cứu tìm thấy ở vùng hải mã. Đây cũng là một trong những vùng đầu tiên chịu ảnh hưởng từ bệnh Alzheimer. Tình trạng mất ngủ, thiếu ngủ trong khoảng thời gian dài làm gia tăng nguy cơ bị bệnh sa sút trí tuệ và bệnh Alzheimer khi về già. Thông qua các tác hại của việc ngủ không đủ giấc kéo dài, tầm quan trọng của giấc ngủ càng được thể hiện rõ ràng hơn.
Tình trạng thiếu ngủ, ngủ không sâu giấc, mất ngủ có thể ảnh hưởng đến tâm trạng. Điều này khiến một người dễ cảm thấy chán nản, lo lắng, có xu hướng dễ cảm thấy thất vọng, cáu kỉnh, có các suy nghĩ tiêu cực. Người gặp tình trạng thiếu ngủ cũng cảm thấy khó khăn hơn trong việc điều chỉnh cảm xúc. Do đó, vấn đề thiếu ngủ kéo dài sẽ khiến nguy cơ bị trầm cảm, rối loạn lo âu gia tăng.
Người thiếu ngủ, ngủ không đủ giấc dễ bị tăng cân ngoài ý muốn. Thiếu ngủ có thể dẫn đến tình trạng rối loạn chuyển hóa. Người bị mất ngủ, thiếu ngủ có xu hướng bỏ bữa sáng, tiêu thụ nhiều thực phẩm mặn, ngọt, béo và tinh bột do cảm thấy thiếu năng lượng, mệt mỏi. Các yếu tố này khiến người bị thiếu ngủ gặp khó khăn trong việc kiểm soát năng lượng và dễ bị tăng cân ngoài ý muốn.
Nếu đã biết giấc ngủ có quan trọng không, mỗi người cần tìm hiểu thêm về thời gian ngủ lý tưởng. Để tránh gặp những tác hại của việc thiếu ngủ, mỗi người nên cố gắng duy trì thói quen ngủ đủ giấc, sâu giấc. Trung bình, trẻ sơ sinh (dưới 1 tháng tuổi) cần ngủ 14 – 16 giờ/ngày hoặc hơn; trẻ từ 1 – 5 tuổi cần ngủ khoảng 10 – 14 giờ/ngày; trẻ từ 6 – 12 tuổi nên ngủ 9 – 12 giờ/ngày; thanh thiếu niên trong độ tuổi từ 13 – 18 tuổi nên ngủ 8 – 10 giờ/ngày.
Thời gian ngủ trung bình của người trưởng thành là từ 7 – 8 giờ/ngày. Ở một số trường hợp cần được ngủ nhiều hơn như người bị thiếu ngủ kéo dài, phụ nữ sau sinh, người bệnh đang trong giai đoạn hồi phục sức khỏe… Do tác động của một số bệnh nền và sự lão hóa, người cao tuổi có thể ngủ ít hơn.
Bên cạnh việc tìm hiểu về tầm quan trọng của giấc ngủ, mỗi người cũng cần biết một số mẹo để có giấc ngủ ngon, chất lượng hơn.
Tầm quan trọng của giấc ngủ đối với cơ thể là rất quan trọng, luôn cần được mỗi người quan tâm để có thể duy trì nền tảng sức khỏe tốt, đảm bảo chất lượng cuộc sống. Khi gặp tình trạng thiếu ngủ, ngủ không sâu giấc, mất ngủ hoặc bất kỳ rối loạn giấc ngủ nào khác kéo dài, người bệnh cần đến cơ sở y tế thăm khám.
Khoa Thần kinh, Trung tâm Khoa học Thần kinh, Hệ thống Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh là cơ sở y tế uy tín đã thăm khám, điều trị hiệu quả tình trạng thiếu ngủ, mất ngủ, ngủ không sâu giấc, rối loạn giấc ngủ… cho hàng nghìn người bệnh.
Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh quy tụ đội ngũ bác sĩ chuyên khoa Thần kinh dày dặn kinh nghiệm, giỏi chuyên môn, thành thạo trong việc ứng dụng công nghệ y tế hiện đại, ứng dụng nhiều máy móc, thiết bị tân tiến, phục vụ tối ưu cho quá trình chẩn đoán, điều trị, ví dụ như: máy đo đa ký giấc ngủ, máy MRI 1,5 – 3 Tesla, máy CT 768 lát cắt, máy CT 1975 lát cắt đầu tiên tại Việt Nam, máy đo điện não… Chi phí khám chữa bệnh phải chăng, trợ giá cho người bệnh, áp dụng đầy đủ các chính sách bảo hiểm…
Để đặt lịch thăm khám, điều trị bệnh tại Hệ thống Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh, Quý khách vui lòng liên hệ:
HỆ THỐNG BỆNH VIỆN ĐA KHOA TÂM ANH
Tóm lại, mỗi người cần biết tầm quan trọng của giấc ngủ và áp dụng các cách để nâng cao chất lượng giấc ngủ, góp phần bảo vệ sức khỏe. Nếu gặp vấn đề mất ngủ, thiếu ngủ, ngủ không sâu giấc, rối loạn giấc ngủ kéo dài, người bệnh nên thăm khám, chữa trị sớm tại cơ sở y tế uy tín.
