Sa búi trĩ sau sinh: Nguyên nhân, triệu chứng và chẩn đoán bệnh

Sa búi trĩ sau sinh là tình trạng thường gặp do nhiều nguyên nhân như phương pháp sinh, rặn đẻ sai cách, kích thước thai nhi lớn… Vậy bị sa búi trĩ sau sinh có nguy hiểm không và khắc phục như thế nào?

Sa búi trĩ sau sinh là gì?

Sa búi trĩ sau sinh là hiện tượng búi trĩ phình to và lòi ra ngoài hậu môn khi đại tiện, di chuyển hoặc vận động mạnh. Đây là triệu chứng thường gặp khi mắc bệnh trĩ sau sinh và gây khó chịu, đau rát, thâm chí chảy máu khi đại tiện. Mức độ sa ít hay nhiều phụ thuộc vào giai đoạn của bệnh trĩ.

Nguyên nhân gây sa búi trĩ sau sinh

Khoảng 40% phụ nữ mắc bệnh trĩ khi mang thai hoặc sau sinh. Bệnh thường xuất hiện vào 3 tháng cuối thai kỳ hoặc 1 tháng sau sinh. Sa búi trĩ là một trong những triệu chứng phổ biến và có thể xảy ra với dạng trĩ nội, trĩ ngoại hay trĩ hỗn hợp. Những nguyên nhân dẫn đến tình trạng này gồm: (1)

• Kích thước tử cung lớn dần khi mang thai khiến các tĩnh mạch trực tràng ứ trệ máu, cản trở hồi lưu máu dễ gây bệnh trĩ.
• Rặn đẻ quá nhiều hoặc không đúng cách khiến máu dồn vào các tĩnh mạch quanh hậu môn dễ dẫn tới bệnh trĩ và sa búi trĩ sau khi sinh.
• Sinh thường bằng đường âm đạo, rặn đẻ kéo dài dễ gây bệnh trĩ.
• Trọng lượng của thai nhi quá lớn có thể tăng áp lực lên trực tràng và hậu môn cản trở quá trình lưu thông máu. Tình trạng này dẫn tới sưng tĩnh mạch và gây sa búi trĩ.
• Táo bón trong hoặc sau thai kỳ cũng gây bệnh trĩ sau sinh. Nguyên nhân do sự thay đổi hormone progesterone, chế độ ăn ít rau xanh, ít di chuyển khi mang thai, đau vết cắt tầng sinh môn làm hạn chế đi tiêu…
• Người mẹ có tiền sử mắc bệnh trĩ hoặc bị bệnh trĩ trong thai kỳ càng tăng nguy cơ bị sa búi trĩ sau sinh. Thậm chí triệu chứng có thể nghiêm trọng hơn, gây phù nề và chảy máu búi trĩ.

Triệu chứng sa búi trĩ sau sinh

Tùy theo mức độ tổn thương mà triệu chứng ở mỗi người sẽ khác nhau. Những biểu hiện điển hình của sa búi trĩ sau sinh bao gồm:

• Xuất hiện khối sa vùng hậu môn, khối mềm, không đau ở hậu môn sau khi đại tiện. Khối sa có thể tự thụt lên khi đại tiện hoặc phải dùng tay đẩy vào hậu môn.
• Có máu đỏ tươi dính trên giấy vệ sinh hoặc phân. Khi bệnh tiến triển, máu sẽ chảy nhỏ giọt khi đi cầu, đôi khi chảy nhiều thành tia, khiến người bệnh dễ bị thiếu máu, mất máu lâu ngày gây chóng mặt, ù tai, mệt mỏi…
• Búi trĩ sa ra ngoài hậu môn làm vùng da xung quanh bị kích ứng và ngứa ngáy. Một số trường hợp còn xảy ra tình trạng tiết dịch nhầy, gây viêm da quanh hậu môn.
• Búi trĩ bị thuyên tắc hoặc sa nhiều sẽ làm sưng đau hậu môn, khiến người bệnh khó khăn khi ngồi, di chuyển và sinh hoạt. Mức độ đau tùy theo búi trĩ bị tắc mạch, viêm loét bề mặt và chảy máu.
• Cảm giác đi ngoài không hết phân dù vừa đại tiện xong.

Chẩn đoán sa búi trĩ sau sinh

Những phương pháp chẩn đoán sa búi trĩ sau sinh gồm:

• Khai thác bệnh sử: bác sĩ sẽ khai thác những thông tin về triệu chứng gần đây, thói quen ăn uống và sinh hoạt, bất thường khi đại tiện, tiền sử gia đình có người mắc bệnh trĩ hay không…
• Kiểm tra trực tràng bằng ngón tay (DRE): bác sĩ đeo găng tay rồi dùng một ngón tay thoa chất bôi trơn để đưa vào bên trong trực tràng. Qua đó phát hiện những dấu hiệu bất thường ở hậu môn.
• Nội soi hậu môn trực tràng: dùng ống nội soi có gắn camera để kiểm tra hậu môn, trực tràng và đại tràng sigma để phát hiện và chẩn đoán bệnh.

Điều trị sa búi trĩ sau sinh

Những phương pháp điều trị sa búi trĩ sau sinh gồm:

• Điều trị tại nhà: điều chỉnh chế độ dinh dưỡng nhuận tràng, tăng cường chất xơ, uống đủ nước, tập luyện thể thao, ngâm hậu môn với nước ấm, thay đổi thói quen đi vệ sinh…
• Sử dụng thuốc: thuốc bôi trĩ, thuốc làm mềm phân, thuốc giảm đau…
• Can thiệp thủ thuật: thắt búi trĩ, chích xơ búi trĩ, quang đông hồng ngoại, đốt laser…
• Can thiệp phẫu thuật: phẫu thuật cắt trĩ truyền thống, phẫu thuật cắt trĩ Longo…

Tùy theo mức độ tổn thương và tình trạng sức khỏe, bác sĩ sẽ áp dụng phương pháp điều trị phù hợp. Vì vậy, người bệnh nên đến cơ sở y tế để được chẩn đoán và tư vấn phương án điều trị tối ưu.

Cách phòng ngừa sa búi trĩ sau sinh

Những biện pháp phòng tránh sa búi trĩ sau sinh:

• Khám thai định kỳ theo hướng dẫn của bác sĩ để phát hiện sớm những vấn đề sức khỏe bất thường. Tập thể dục thường xuyên với những bài tập nhẹ như đi bộ hoặc yoga và nghỉ ngơi khi cảm thấy mệt mỏi.
• Tránh ngồi hoặc đứng quá lâu vì sẽ tăng áp lực lên vùng chậu.
• Ăn uống đủ chất, đặc biệt là chất xơ và uống đủ nước để phòng tránh nguy cơ táo bón, dẫn đến bệnh trĩ.
• Nếu bị táo bón, hãy thăm khám với bác sĩ để được tư vấn phương án điều trị phù hợp.

Khi nào cần gặp bác sĩ?

Nên gặp bác sĩ càng sớm càng tốt nếu nhận thấy những dấu hiệu sau:

• Khi phát hiện có biểu hiện bệnh trĩ nên đi khám bác sĩ hậu môn trực tràng trong thời kỳ mang thai và sau sinh.
• Triệu chứng không cải thiện dù đã áp dụng những biện pháp điều trị tại nhà.
• Đau dữ dội ở vùng hậu môn.
• Búi trĩ sa gây đau hoặc chảy máu.

Thắc mắc thường gặp

1. Sa búi trĩ sau sinh có tự co lại không?

Sa búi trĩ có thể tự co lại hoặc thụt vào hậu môn khi dùng tay đẩy trong trường hợp bệnh trĩ sau sinh ở mức độ nhẹ. Nếu bệnh tiến triển nặng, búi trĩ sẽ không thể co lại, gây khó chịu và đau nhức dữ dội, thậm chí chảy máu. Dù ở giai đoạn nào, người bệnh đều nên đến cơ sở y tế thăm khám để được chẩn đoán và điều trị kịp thời, phòng tránh biến chứng. (2)

2. Sa búi trĩ sau sinh có nguy hiểm không?

Sa búi trĩ sau sinh là tình trạng dễ gặp nhưng ít gây nguy hiểm cho sức khỏe. Tuy nhiên, người bệnh không nên chủ quan mà cần chủ động thăm khám và điều trị kịp thời. Nếu điều trị không đúng cách, búi trĩ sẽ phát triển lớn gây biến chứng viêm loét sưng đau phù nề vùng hậu môn, gây nhiễm trùng hậu môn, viêm mủ hậu môn và viêm nhiễm trùng lan rộng ra vùng tầng sinh môn.

Xem thêm thông tin về sa búi trĩ khi mang thai phải làm sao?

3. Sa búi trĩ sau sinh có gây đau không?

Sa búi trĩ có đau không? Sa búi trĩ sau sinh có thể gây khó chịu khi ngồi, đau nhẹ hoặc đau rất nhiều tùy theo kích thước khối trĩ sa và biến chứng. Trường hợp bệnh tiến triển nặng và có dấu hiệu hình thành cục máu đông (trĩ huyết khối), người bệnh sẽ cảm thấy đau đớn, đặc biệt khi ngồi, di chuyển hay đại tiện.

4. Cách nào giúp giảm đau trĩ nhanh chóng sau sinh?

Những cách làm giảm sự khó chịu do sa búi trĩ sau sinh:

• Thăm khám với bác sĩ chuyên khoa để theo dõi và đánh giá mức độ tổn thương và điều trị theo phương pháp phù hợp.
• Bổ sung thực phẩm giàu chất xơ vào chế độ ăn uống hằng ngày, uống đủ nước.
• Hạn chế ngồi quá lâu để tránh tăng áp lực lên tĩnh mạch hậu môn. Nếu ngồi, hãy ngồi trên gối hoặc đệm mềm.
• Ngâm hậu môn bằng nước ấm khoảng 15 phút để búi trĩ dễ co lại hơn.
• Tránh rặn mạnh khi đại tiện hoặc đi quá lâu.

Để đặt lịch thăm khám tại Hệ thống Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh, vui lòng liên hệ:

Sa búi trĩ sau sinh là bệnh lý lành tính nhưng có thể tiến triển nặng nếu không được can thiệp kịp thời. Vì vậy, nếu phát hiện những triệu chứng liên quan, người bệnh nên đến thăm khám tại bệnh viện hoặc phòng khám chuyên khoa tiêu hóa để được chẩn đoán và điều trị đúng cách.