Huyết áp thấp có bị đột quỵ không là thắc mắc chung của nhiều người. Trong khi huyết áp cao là yếu tố tiềm ẩn nguy cơ gây đột quỵ, vậy huyết áp thấp có gây đột quỵ không? Nguyên nhân do đâu?
Bài viết được tư vấn bởi Trung tâm Thông tin Y khoa, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP.HCM.
Huyết áp quá thấp (hạ huyết áp) làm giảm lưu lượng máu đến não có thể là nguyên nhân dẫn đến đột quỵ do thiếu máu cục bộ, dù không phổ biến. Những người có huyết áp tâm thu dưới 120 mmHg, huyết áp tâm trương dưới 60 mmHg và huyết áp mạch tối thiểu 90 mmHg có nguy cơ đột quỵ cao hơn so với những người có huyết áp và huyết áp mạch bình thường.
Một nghiên cứu từ năm 2018 đã xem xét liệu có mối liên hệ giữa tình trạng hạ huyết áp tư thế đứng và đột quỵ, suy giảm nhận thức, mất trí nhớ hay không. Hạ huyết áp tư thế đứng là tình trạng huyết áp thấp xảy ra khi một người đứng dậy. Các nhà nghiên cứu định nghĩa hạ huyết áp tư thế đứng là tình trạng huyết áp tâm thu giảm ít nhất 20 mmHg hoặc huyết áp tâm trương giảm ít nhất 10 mmHg khi đứng. Những người bị hạ huyết áp tư thế đứng có nguy cơ gặp chứng đột quỵ do thiếu máu cục bộ gấp đôi so với những người không bị bệnh. (1)
Nghiên cứu khác cho thấy, phụ nữ có ngưỡng huyết áp thấp hơn nam giới đối với nguy cơ đột quỵ, cũng như suy tim, đau tim. Phụ nữ có huyết áp tâm thu từ 120 – 129 mmHg có nguy cơ đột quỵ; nam giới có huyết áp tâm thu từ 140 – 149 mmHg có nguy cơ đột quỵ.
Ngoài ra, một người có thể bị đột quỵ nhẹ hoặc gặp cơn thiếu máu cục bộ thoáng qua (TIA) do huyết áp giảm mạnh và đột ngột. Tình trạng này còn được gọi là TIA “lưu lượng thấp”.
Huyết áp thấp có thể tác động đến lưu lượng máu qua tim, mạch máu, khiến nguy cơ bị đột quỵ gia tăng. Áp lực để đưa máu lên não thường lớn hơn những nơi khác, thế nên não thường dễ bị thiếu máu khi huyết áp giảm.
Thiếu máu não nhẹ dẫn đến tình trạng hoa mắt, đau đầu, chóng mặt, khó ngủ, mất tập trung, ngất xỉu…, đây đều là triệu chứng điển hình của chứng huyết áp thấp. Trong thời gian dài, tế bào não có thể chịu tổn thương, dẫn đến tình trạng nhũn não, suy giảm trí nhớ, teo não. Ở trường hợp nặng, huyết áp tụt sâu và đột ngột, tiềm ẩn nguy cơ dẫn đến đột quỵ. Ngoài ra, cũng có mối liên hệ giữa huyết áp thấp lâu dài và đột quỵ, bao gồm nguy cơ gặp biến chứng tăng cao, ví dụ như nhiễm trùng huyết, xuất huyết tiêu hóa.
Nhìn chung, mặc dù ít phổ biến, nhưng chứng đột quỵ ở người huyết áp thấp có thể xảy ra do nhiều tác nhân, bao gồm:
Chúng ta đã biết huyết áp thấp có bị đột quỵ không, vậy đối tượng nào có nguy cơ bị đột quỵ do huyết áp thấp? Người có các động mạch bị hẹp hoặc mắc bệnh về động mạch có nguy cơ bị đột quỵ do huyết áp thấp. Huyết áp trung bình thấp hơn bình thường được đo trong bối cảnh ngoại trú có liên quan đến sự gia tăng nguy cơ tử vong sau một cơn đột quỵ. Nguy cơ này dường như xảy ra đặc biệt ở những người bệnh hút thuốc hoặc được chẩn đoán bị ung thư, mắc bệnh tim mạch hoặc mất trí nhớ…
Huyết áp thấp thường là khi chỉ số huyết áp của một người dưới 90/60 mmHg. Tình trạng huyết áp thấp ở nhiều người không biểu hiện triệu chứng. Hạ huyết áp cũng có thể dẫn đến các triệu chứng như chóng mặt, ngất xỉu, buồn nôn hoặc nôn, cảm thấy lâng lâng, nhìn mờ hoặc méo mó, mệt mỏi, thở nhanh, thở nông, suy nhược uể oải. Thậm chí, triệu chứng nặng có thể là lú lẫn hoặc mất tập trung, hôn mê, dễ bị kích động, thay đổi bất thường trong hành vi.
Người bệnh cần được chăm sóc y tế ngay lập tức nếu gặp các triệu chứng của đột quỵ. Những triệu chứng diễn ra đột ngột, bao gồm: yếu hoặc tê ở mặt, chân hoặc cánh tay; lú lẫn; khó hiểu lời nói hoặc khó nói; khó nhìn ở một hoặc cả hai mắt; chóng mặt, khó đi lại, gặp khó khăn trong việc giữ thăng bằng hoặc phối hợp; đau đầu dữ dội chưa rõ lý do.
Nghiên cứu cho thấy những người bệnh đột quỵ có tiền sử huyết áp thấp đến bình thường thấp (chiếm khoảng 10% người bệnh đột quỵ) có nguy cơ tử vong cao. Huyết áp thấp là tác nhân nguy hiểm tiềm ẩn nguy cơ gây đột quỵ. Tuy nhiên ước tính có đến 70% người bị huyết áp thấp không biết mình mắc bệnh, hơn 80% người bệnh bỏ qua các triệu chứng của bệnh.
Tại Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh, người bệnh khi đến tầm soát đột quỵ sẽ được các chuyên gia, bác sĩ chuyên khoa Thần kinh dày dặn kinh nghiệm, giỏi chuyên môn khám sàng lọc, tìm hiểu về bệnh sử, bệnh cảnh và tiên lượng bệnh…, cũng như được bác sĩ chỉ định thực hiện các kỹ thuật cận lâm sàng cần thiết bên cạnh đánh giá cụ thể về huyết áp. Điển hình là kỹ thuật chụp MRI 3 Tesla hiện đại, cho phép bác sĩ quan sát rõ cục máu đông, các tình trạng dị dạng mạch máu, tĩnh mạch, huyết khối tĩnh mạch, túi phình mạch máu… mà các phương pháp chẩn đoán thông thường không thể phát hiện được.
Hoặc kỹ thuật chụp CT 1975 lát cắt thế hệ mới giúp bác sĩ phát hiện, chẩn đoán chứng đột quỵ từ các tổn thương nhỏ nhất, có thể giúp tầm soát tình trạng dị dạng mạch máu, phình mạch máu, xuất huyết não… Tầm soát đột quỵ còn thông qua những xét nghiệm máu và xét nghiệm chuyên sâu, giúp người bệnh kiểm tra, đánh giá các yếu tố nguy cơ như tăng huyết áp, huyết áp thấp, mỡ trong máu, hẹp động mạch cảnh, tiểu đường…
Để đặt lịch thăm khám, điều trị bệnh tại Hệ thống Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh, Quý khách vui lòng liên hệ:
HỆ THỐNG BỆNH VIỆN ĐA KHOA TÂM ANH
Tóm lại, người bị huyết áp thấp có bị đột quỵ không? Huyết áp thấp làm tăng nguy cơ bị đột quỵ, thiếu máu cục bộ thoáng qua (TIA), tăng nguy cơ tử vong do đột quỵ. So với huyết áp cao, huyết áp thấp là yếu tố nguy cơ gây đột quỵ ít phổ biến hơn nhưng vẫn đáng lo ngại. Người có dấu hiệu bị đột quỵ, huyết áp thấp nguy hiểm cần nhanh chóng đến bệnh viện để bác sĩ kiểm tra, xử trí.
