3 tháng đầu thai kỳ là giai đoạn vô cùng nhạy cảm, có ảnh hưởng đến sức khỏe của mẹ và thai nhi. Theo các số liệu thống kê cho thấy có khoảng 90% số lượng các ca sảy thai đều xảy ra trong thời gian này. Vì thế, khám thai 3 tháng đầu đóng vai trò quan trọng trong quá trình chăm sóc sức khỏe thai kỳ, giúp phát hiện sớm các vấn đề bất thường và đảm bảo một thai kỳ an toàn.
Khám thai định kỳ là phương pháp hiệu quả nhất giúp theo dõi chính xác và chi tiết sức khỏe của mẹ và bé, phát hiện sớm và kịp thời các nguy cơ tiềm ẩn, các bất thường có thể xảy ra trong suốt thai kỳ. Trong 3 tháng đầu mang thai, có 3 mốc khám thai quan trọng, mẹ bầu cần lưu ý và thăm khám đúng hạn. Cụ thể: (1)
Theo BS Trịnh Hoàng Quốc Toàn, thai phụ nên đi khám thai lần đầu sau khi trễ kinh 2 – 3 tuần. Lần khám thai này rất quan trọng, bác sĩ sẽ xác định chính xác tình trạng mang thai, vị trí làm tổ của phôi thai, tính tuổi thai và ngày dự sinh. Bên cạnh đó, thai phụ còn được kiểm tra và đánh giá toàn diện về tình trạng sức khỏe, các bệnh lý nội ngoại khoa đã và đang gặp phải, tình trạng thai nghén để đảm bảo an toàn, ổn định và khỏe mạnh cho mẹ và bé.
Tại lần khám thai này, mẹ bầu không chỉ được thực hiện siêu âm để quan sát hình ảnh của thai mà còn được thực hiện thêm một số các xét nghiệm khác sau khi xác định thai nhi có tim thai thông qua siêu âm như:
Lần khám thai thứ 2 trong mốc khám thai 3 tháng đầu thường được thực hiện từ tuần thứ 8 – 10 trong thai kỳ. Trong lần khám thai này, bác sĩ sẽ quan sát thêm vị trí làm tổ của phôi thai, tim thai nếu như trong lần khám thai trước thai phụ khám thai quá sớm, các yếu tố này chưa được thể hiện rõ thông qua hình ảnh siêu âm. Ngoài ra, thai phụ sẽ được bác sĩ yêu cầu thực hiện thêm các xét nghiệm tương tự như lần khám thai đầu nếu lần khám đầu thai phụ chưa thực hiện.
Đây cũng là một trong các mốc khám thai quan trọng 3 tháng đầu của thai phụ. Từ tuần 11 đến 13 tuần 6 ngày là thời điểm lý tưởng để thăm khám và tầm soát các dị tật xuất hiện sớm ở thai nhi. Theo các thống kê cho thấy, ở quý 1 nếu thăm khám và tầm soát hiệu quả có thể phát hiện được 25% các dị tật. Một số dị tật có thể phát hiện được trong thời gian này như: Tật vô sọ, hở thành bụng, bất thường tim, bất thường não, bất sản xương mũi, thoát vị rốn,…
Trong lần khám thai này, bác sĩ sẽ tiến hành đo độ mờ da gáy, tầm soát các bất thường cấu trúc có liên quan đến nhiễm sắc thể đồng thời thực hiện thêm xét nghiệm máu, đo huyết áp và làm một số xét nghiệm khác để tầm soát nguy cơ tiền sản giật có thể xảy ra ở thai phụ.
Ghi nhớ các mốc khám thai quan trọng sau đây để theo dõi sức khỏe trong thai kỳ một cách tốt nhất:
Tam cá nguyệt đầu tiên của thai kỳ (3 tháng đầu mang thai) được xem là giai đoạn khó khăn và nhiều thách thức dành cho thai phụ. Trong thời gian này, mẹ bầu phải đối mặt với triệu chứng thai nghén, hoặc các vấn đề sức khỏe đến từ sự thay đổi từ sức khỏe thể chất đến tâm sinh lý để thích nghi với sự hiện diện của những “thiên thần nhỏ”.
Bên cạnh đó, đây còn là khoảng thời gian vô cùng nhạy cảm, thai nhi vừa mới được hình thành và bắt đầu phát triển trong tử cung của mẹ nên còn rất yếu, dễ chịu tổn thương bởi tác động từ các yếu tố xung quanh. Giai đoạn này thai nhi cũng chưa bước vào “vùng an toàn” nên nguy cơ mẹ bị sảy thai, dọa sảy thai thường rất cao, mẹ bầu cần lưu ý, thận trọng trong đi đứng và sinh hoạt, đặc biệt là tuân thủ đúng lịch khám thai theo chỉ định của bác sĩ.
Khám thai 3 tháng đầu sẽ giúp bác sĩ nắm rõ được tình hình phát triển của thai nhi, sức khỏe của mẹ bầu và các yếu tố nguy cơ tiềm ẩn (nếu có) gây ảnh hưởng đến thai kỳ. Từ đó có phương pháp can thiệp kịp thời và hiệu quả giúp thai kỳ phát triển thuận lợi, diễn ra suôn sẻ và khỏe mạnh.
Tìm hiểu thêm: Đi khám thai bao nhiêu tiền?
Khi khám thai ở 3 tháng đầu tiên, thai phụ sẽ được bác sĩ thăm khám và thực hiện một số kiểm tra, xét nghiệm như: (2)
Trong lần đầu khám thai, bác sĩ sẽ thăm khám toàn diện sức khỏe cho mẹ bầu, thăm hỏi và trao đổi thêm về tiền sử bệnh lý của cá nhân và gia đình thai phụ. Điều này giúp cho bác sĩ nắm rõ được tình trạng sức khỏe hiện tại của thai phụ, đánh giá được các yếu tố rủi ro có thể xảy ra trong thai kỳ, nhất là các rối loạn liên quan đến yếu tố di truyền. Từ đó, đề ra phương án chăm sóc sức khỏe hiệu quả và phù hợp cho từng mẹ bầu, đảm bảo an toàn cho mẹ và bé trong cả hành trình mang thai.
Các cơ quan thuộc vùng chậu của phụ nữ bao gồm tử cung, cổ tử cung, âm đạo, ống dẫn trứng và buồng trứng. Những cơ quan này có vai trò quan trọng trong quá trình mang thai và thực hiện chức năng sinh sản ở phụ nữ. Vì thế, việc thăm khám vùng chậu và thực hiện xét nghiệm Pap trong 3 tháng đầu của thai kỳ là việc làm cần thiết giúp kiểm tra tình trạng sức khỏe của các bộ phận này, sàng lọc hiệu quả ung thư cổ tử cung và một số các bệnh lý lây truyền qua đường tình dục (STI), đảm bảo sức khỏe cho cả 2 mẹ con.
Xét nghiệm máu là một trong những xét nghiệm quan trọng mà mẹ bầu nên thực hiện tại tuần thai thứ 10 trong tam cá nguyệt đầu tiên. Xét nghiệm máu giúp thai phụ kiểm soát tốt tình trạng sức khỏe, nhận biết được các bệnh lý di truyền có khả năng lây qua đường máu. Hiện nay, có các loại xét nghiệm máu như:
Xét nghiệm nước tiểu không chỉ đánh giá được tình trạng sức khỏe của thai phụ, giúp phụ nữ nhận biết được khả năng mang thai (thông qua nồng độ hCG có trong nước tiểu) mà còn có thể phát hiện ra một số bệnh lý có khả năng gặp phải trong thai kỳ như tiểu đường thai kỳ, viêm đường tiết niệu, viêm cầu thận, nguy cơ mắc phải tiền sản giật,…
NIPT là phương pháp sàng lọc dị tật thai nhi không xâm lấn, vừa an toàn lại vừa mang lại hiệu quả cao. Xét nghiệm này có thể được thực hiện từ rất sớm trong tuần thứ 10 của thai kỳ. NIPT test sử dụng mẫu máu của mẹ làm mẫu thử để định lượng, phân tích và kiểm tra cấu trúc ADN tự do của thai nhi tồn tại trong máu của mẹ.
Từ đó có thể chẩn đoán và sàng lọc được một số dị tật liên quan đến cấu trúc và chức năng của nhiễm sắc thể, các rối loạn ảnh hưởng đến nhiễm sắc thể giới tính (X và Y) như: Hội chứng Down (Trisomy 21), hội chứng Edward (Trisomy 18), hội chứng Patau (Trisomy 13),…
Lấy mẫu nhung mao màng đệm hay sinh thiết nhung mao màng đệm (CVS) là một thủ thuật xâm lấn thường được thực hiện từ tuần thứ 10 – 12 của thai kỳ để đánh giá nguy cơ mắc phải các bệnh lý di truyền ở thai nhi. Nếu thai phụ mang thai ở độ tuổi cao (từ 35 tuổi trở lên), có tiền sử gia đình mắc một số loại bệnh di truyền hoặc có kết quả xét nghiệm di truyền không xâm lấn dương tính sẽ được bác sĩ đề nghị thực hiện xét nghiệm này.
Lấy mẫu nhung mao màng đệm (CVS) có thể phát hiện được nhiều dị tật, khiếm khuyết như: Hội chứng Down, thiếu máu hồng cầu liềm, xơ nang, bệnh máu khó đông, loạn dưỡng cơ,… với độ chính xác cao lên đến khoảng 98%.
Siêu âm thai là phương pháp chẩn đoán hình ảnh và theo dõi sự phát triển của thai nhi được sử dụng nhiều nhất trong cả thai kỳ. Đây là phương pháp an toàn, không gây đau cho thai phụ và không gây ảnh hưởng đến sức khỏe của thai nhi. Siêu âm thai sử dụng sóng âm tần số cao để để ghi nhận hình ảnh của thai nhi bên trong bụng mẹ, tái tạo lại và phản ánh hình ảnh được ghi nhận đó thông qua màn hình siêu âm.
Dựa trên hình ảnh siêu âm thai, bác sĩ có thể quan sát được hình dáng, cấu trúc cơ thể và các bộ phận, chức năng trên cơ thể của thai nhi. Từ đó có thể biết được các chỉ số phát triển của bào thai, tính được tuổi thai và ngày dự sinh dự kiến cho thai phụ, sàng lọc một số dị tật và khiếm khuyết có thể xuất hiện trong giai đoạn này.
Bên cạnh việc thăm khám thai định kỳ và thực hiện các xét nghiệm bắt buộc trong 3 tháng đầu, thai phụ có thể thực hiện thêm một số xét nghiệm, kiểm tra khác để sức khỏe mẹ và thai nhi được đảm bảo, phòng ngừa được các bệnh lý nguy hiểm có thể xảy ra. Cụ thể: (3)
Để quá trình thăm khám thai trong 3 tháng đầu diễn ra nhanh chóng, thuận lợi và mang lại hiệu quả cao, mẹ bầu nên lưu ý các vấn đề sau:
Hiện nay, Trung tâm Sản Phụ khoa Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh có các gói thăm khám và dịch vụ chăm sóc thai kỳ trọn gói, chăm sóc hiệu quả sức khỏe cho mẹ trước, trong và sau thai kỳ, giúp mẹ trải qua hành trình mang thai an toàn, bé khỏe mạnh chào đời. Nếu có nhu cầu đặt lịch khám, tư vấn về sức khỏe thai kỳ cùng các chuyên gia, bác sĩ Sản Phụ khoa tại Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh, Quý khách xin vui lòng liên hệ đến:
HỆ THỐNG BỆNH VIỆN ĐA KHOA TÂM ANH
Hy vọng những chia sẻ vừa rồi đã giúp mẹ bầu hiểu thêm về ý nghĩa và sự cần thiết của quá trình thăm khám thai trong quý 1 cũng như có thêm những thông tin hữu ích về các mốc khám thai 3 tháng đầu quan trọng. Nếu có bất kỳ thắc mắc hoặc băn khoăn nào cần được giải đáp thêm, mẹ có thể liên hệ đến hotline Hệ thống Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh để được các chuyên gia Sản Phụ khoa giỏi hỗ trợ.
