Xuất huyết não ở người trẻ: Nguyên nhân, dấu hiệu và cách điều trị

Xuất huyết não ở người trẻ tuy không phổ biến nhưng rất nguy hiểm, có nguy cơ cao đe dọa đến tính mạng nếu không cấp cứu kịp thời. Bệnh xuất phát từ nhiều nguyên nhân khác nhau, trong đó, tăng huyết áp là yếu tố nguy cơ hàng đầu.

Bệnh xuất huyết não ở người trẻ là gì?

Xuất huyết não ở người trẻ là một thể loại đột quỵ gọi là đột quỵ xuất huyết não. Bệnh vô cùng nguy hiểm, xảy ra khi mạch máu yếu trong não bị rò rỉ hoặc vỡ đột ngột, gây chảy máu bên trong não. Tình trạng cấp tính này có nguy cơ cao đe dọa đến tính mạng người bệnh, đi kèm với nhiều biến chứng nghiêm trọng khác. Trong trường hợp được cấp cứu điều trị kịp thời, cơ hội phục hồi của người bệnh sẽ cao hơn.

Tỷ lệ xuất huyết não có chiều hướng tăng theo độ tuổi. Ở người trẻ dưới 40 tuổi, bệnh lý này thường liên quan đến hai yếu tố nguy cơ phổ biến nhất là tăng huyết áp và dị dạng hay phình mạch máu não.

Nguyên nhân gây xuất huyết não ở người trẻ tuổi

Theo kết quả của nhiều nghiên cứu trên thế giới, tăng huyết áp là yếu tố nguy cơ hàng đầu liên quan đến đột quỵ xuất huyết não ở người trẻ tuổi. Theo nhiều nghiên cứu, 51,1% trường hợp bị xuất huyết não ở người trẻ là do tăng huyết áp. Huyết áp cao làm tăng nguy cơ xuất huyết trong não gấp hai đến sáu lần. Các nguyên nhân khác có thể bao gồm: (1)

• Vỡ phình động mạch hoặc dị dạng động tĩnh mạch não
• Chảy máu trong khối u não
• Huyết khối xoang tĩnh mạch não
• Bệnh lý mạch máu não do lắng đọng amyloid (sự lắng đọng của các peptide beta amyloid trong thành mạch máu nhỏ của não gây yếu thành mạch và làm tăng nguy cơ chảy máu).
• Chấn thương sọ não, gãy xương sọ lõm

Các yếu tố nguy cơ có liên quan đến tình trạng xuất huyết não ở người trẻ tuổi:

• Sử dụng thuốc chống đông máu hoặc thuốc chống tiểu cầu
• Sự xuất hiện của các vi xuất huyết não
• Mắc bệnh thận mạn tính
• Nồng độ lipoprotein tỷ trọng thấp (LDL) (thường dưới 70)
• Sử dụng thuốc đối kháng vitamin K
• Hút thuốc lá, uống nhiều rượu bia, béo phì

Triệu chứng xuất huyết não ở người trẻ

Các triệu chứng xuất huyết não có thể khác nhau tùy thuộc vào vị trí chảy máu, lượng máu chảy cũng như vị trí mô não bị tổn thương. Các triệu chứng thường xảy ra đột ngột, sau đó diễn tiến nghiêm trọng hơn theo thời gian, có thể kể đến như: (2)

• Đau đầu dữ dội và đột ngột
• Nhạy cảm với ánh sáng
• Yếu liệt ở một cánh tay hoặc chân hoặc một bên cơ thể
• Khó khăn khi nói hoặc hiểu lời nói của người khác
• Buồn nôn hoặc nôn mửa
• Co giật nhưng không có tiền sử co giật trước đó
• Giảm tỉnh táo, uể oải
• Thay đổi thị lực (chẳng hạn như nhìn đôi)
• Một mí mắt sụp xuống
• Cổ cứng
• Ngứa ran hoặc tê liệt
• Khó thở
• Thay đổi nhịp tim bất thường
• Khó nuốt
• Khó khăn khi viết hoặc đọc
• Mất các kỹ năng vận động tinh (như không thể buộc dây giày/ vặn tay nắm cửa)
• Tay run
• Cảm thấy chóng mặt
• Mất thăng bằng
• Vị giác thay đổi bất thường
• Mất ý thức

Triệu chứng xuất huyết não có thể gây nhầm lẫn với các bệnh lý và tình trạng sức khỏe khác. Do đó, ngay khi nhận thấy dấu hiệu bất thường, bệnh nhân nên đi cấp cứu để được thăm khám, chẩn đoán và can thiệp điều trị kịp thời, tránh xảy ra biến chứng nguy hiểm, thậm chí đe dọa đến tính mạng.

Biến chứng xuất huyết não ở người trẻ tuổi

Nếu không cấp cứu kịp thời, các biến chứng có thể xảy ra của xuất huyết não ở người trẻ tuổi bao gồm:

• Sự mở rộng khối tụ máu
• Phù quanh khối tụ máu
• Xuất huyết lan rộng trong não thất
• Não úng thủy, co giật, các biến chứng huyết khối tắc mạch tĩnh mạch, tăng đường huyết, tăng huyết áp, sốt và nhiễm trùng.

Các biến chứng như sự mở rộng khối tụ máu, não úng thủy tắc nghẽn, tăng đường huyết là những dấu hiệu cảnh báo sớm tình trạng suy giảm thần kinh, tiên lượng kém và nguy cơ tử vong cao. Theo kết quả của một số nghiên cứu, suy giảm thần kinh sớm xuất hiện ở khoảng 33% bệnh nhân bị xuất huyết não trong vòng 48 giờ sau khi khởi phát. Tỷ lệ tử vong trong 30 ngày đối với trường hợp này là 47%, nhất là khi cấp cứu không kịp thời và kém hiệu quả.

Các phương pháp chẩn đoán xuất huyết não ở người trẻ tuổi

Bác sĩ thường xác định đột quỵ nói chung và đột quỵ xuất huyết não nói riêng dựa trên các triệu chứng và kết quả khám sức khỏe. Dưới đây là một số xét nghiệm có thể được chỉ định thực hiện để chẩn đoán chính xác tình trạng xuất huyết não ở người trẻ tuổi: (3)

• Chụp cắt lớp vi tính (CT) hoặc chụp cộng hưởng từ (MRI): Hai xét nghiệm này thường được chỉ định thực hiện ngay lập tức để phân biệt đột quỵ xuất huyết với đột quỵ thiếu máu cục bộ. Ngoài ra, thông qua chụp cắt lớp vi tính hoặc chụp cộng hưởng từ, bác sĩ cũng có thể phát hiện tình trạng mô não bị tổn thương hoặc tình trạng tăng áp lực ở các vùng não khác.
• Xét nghiệm máu: Xét nghiệm máu giúp bác sĩ đánh giá các vấn đề liên quan để đưa ra nhận xét và chỉ định phù hợp. Ví dụ, xét nghiệm máu giúp bác sĩ đo lượng đường trong máu nhằm kiểm soát kịp thời tình trạng lượng đường quá thấp, có thể gây ra các triệu chứng tương tự như đột quỵ. Ngoài ra, phương pháp này còn giúp xác định số lượng tiểu cầu cũng như thời gian đông máu. Quá trình đông máu có thể bị ảnh hưởng bởi liều warfarin quá cao, suy gan hoặc các rối loạn khác.
• Chụp mạch máu DSA hoặc CT/MRI mạch máu (có thuốc cản quang): Phương pháp này giúp xác định các tình trạng bất thường ở mạch máu có thể gây xuất huyết não, chẳng hạn như phình động mạch hoặc dị dạng động tĩnh mạch…

Cách điều trị xuất huyết não ở người trẻ

Bệnh nhân bị đột quỵ xuất huyết não cần được cấp cứu kịp thời. Phẫu thuật mổ não là biện pháp thường được áp dụng nhằm loại bỏ máu tích tụ trong não, giảm áp lực trong hộp sọ và bít tắc cầm mạch máu đang vỡ.

Hiện nay, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh ứng dụng các kỹ thuật, máy móc hiện đại, tiên tiến hàng đầu như: robot mổ não tích hợp AI, kính vi phẫu có chức năng chụp huỳnh quang 3D, định vị thần kinh thế hệ mới tích hợp AI, dao cầm máu chuyên dụng… để mổ thức tỉnh đột quỵ xuất huyết não với tỷ lệ thành công vượt trội.

Nếu xuất huyết não gây ra tình trạng não úng thủy, bác sĩ phẫu thuật có thể đặt một ống dẫn lưu, gọi là ống dẫn lưu não thất ngoài vào não để giảm áp lực bên trong hộp sọ. Quy trình này cần được thực hiện nhanh chóng, kịp thời để cứu sống bệnh nhân. Nếu xảy ra co giật, bác sĩ sẽ chỉ định sử dụng thuốc chống co giật.

Sau điều trị, người bệnh cần được theo dõi tại phòng chăm sóc đặc biệt. Trong quá trình điều trị và hồi phục, bệnh nhân sẽ được điều trị, kiểm soát các yếu tố nguy cơ khác nhằm giảm thiểu tái phát xuất huyết não. Ví dụ, đối với trường hợp xuất huyết não đi kèm huyết áp cao, bác sĩ chỉ định điều trị huyết áp cao trong trường hợp chỉ số này quá cao.

Cách phòng ngừa xuất huyết não cho người trẻ

Không có biện pháp tối ưu nào có thể ngăn ngừa mọi nguyên nhân gây xuất huyết não ở người trẻ, nhưng có thể giảm nguy cơ mắc bệnh lý này bằng cách: (4)

• Kiểm soát huyết áp ở mức ổn định, sàng lọc tình trạng tăng huyết áp định kỳ…
• Tập thể dục thường xuyên
• Giảm mức cholesterol trong máu
• Duy trì cân nặng khỏe mạnh
• Hạn chế uống rượu và cai thuốc lá
• Ăn thực phẩm lành mạnh
• Kiểm soát lượng đường trong máu nếu đang bị tiểu đường
• Đeo các thiết bị/ đồ dùng bảo hộ để bảo vệ não bộ khỏi chấn thương khi tham gia hoạt động, tham gia giao thông, như mũ bảo hiểm, dây đai an toàn…
• Khám sức khỏe định kỳ hàng năm để tầm soát, phát hiện sớm nguy cơ tiềm ẩn gây xuất huyết não…

Để đặt lịch thăm khám, điều trị bệnh tại Hệ thống Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh, Quý khách vui lòng liên hệ:

Trên đây là bài viết tổng hợp các thông tin liên quan đến tình trạng xuất huyết não ở người trẻ, các biến chứng thường gặp và phương pháp chẩn đoán, điều trị và phòng ngừa hiệu quả. Hy vọng thông qua những cập nhật trên, người bệnh đã có thêm nhiều thông tin hữu ích để biết cách chăm sóc sức khỏe tốt hơn.