Tăng nhu động ruột vấn đề thường gặp ở nhiều bệnh lý liên quan đến tiêu hóa. Tình trạng nhu động ruột tăng thường dẫn tới các triệu chứng như đau bụng, tiêu chảy, buồn nôn, nôn ói… gây khó chịu cho người bệnh.
Tăng nhu động ruột là tình trạng ruột hoạt động với tần suất và cường độ co bóp nhiều hơn bình thường. Nhu động ruột là tình trạng chuyển động của ruột do sự co bóp của các thớ sợi cơ xung quanh ống tiêu hóa, đây là một hoạt động bình thường của cơ thể. Hiện tượng này có mặt ở xuyên suốt ống tiêu hóa, bắt đầu từ thực quản, đến dạ dày và kết thúc ở hậu môn. Nhu động ruột ở mỗi vị trí của ống tiêu hóa đóng vai trò khác nhau nhưng nhìn chung mục đích của nó là để nghiền nát, vận chuyển và nhào trộn thức ăn với dịch vị giúp tiêu hóa dễ hơn.
Tuy nhiên, trường hợp nhu động ruột rối loạn, sẽ dẫn tới nhiều triệu chứng gây khó chịu cho người bệnh. Các rối loạn của nhu động thường gặp là tăng nhu động, tăng co thắt ruột hoặc giảm nhu động, liệt ruột. Rối loạn nhu động ruột là biểu hiện thường gặp của một nhóm các bệnh lý thuộc nhóm bệnh lý rối loạn vận động hệ tiêu hóa. Bài viết này tập trung vào vấn đề tăng nhu động ruột, là một dạng rối loạn phổ biến trong cơ chế bệnh sinh của các triệu chứng thuộc nhóm bệnh này.
Nhu động ruột bình thường có tần suất từ 4 – 32 lần/phút và được nghe thông qua các ống nghe chuyên dụng. Vì vậy, tăng nhu động ruột là một dạng rối loạn mà trong đó tần suất nhu động ở ruột tăng cao hơn mức bình thường, khiến hệ tiêu hóa không đủ thời gian để thực hiện chức năng phân hủy và hấp thụ dưỡng chất. Từ đó, Ruột tăng nhu động có thể gây ra các triệu chứng thường gặp như đau bụng, tiêu chảy, khó chịu vùng bụng và sôi bụng. (1)
Có nhiều nguyên nhân gây nên hiện tượng nhu động ruột tăng. Biểu hiện của tình trạng tăng nhu động ruột bao gồm: gia tăng số lần đi tiêu, tiêu chảy, đau bụng hoặc chỉ sôi bụng. Gia tăng nhu động ruột có thể đơn thuần là do ảnh hưởng từ thói quen sinh hoạt nhưng cũng có thể do các tình trạng bệnh lý. (2)
Viêm dạ dày và ruột là tình trạng viêm của đường ruột, có nhiều nguyên nhân gây nên bệnh lý trên, trong đó phổ biến nhất là do nhiễm khuẩn tấn công hệ tiêu hóa. Ruột khi viêm có tình trạng tăng xuất tiết dịch, tăng co thắt ruột dẫn tới các biểu hiện thường gặp như đau bụng, tiêu chảy, sốt, chán ăn, nôn ói.
Một số loại thuốc có thể làm tăng nguy cơ rối loạn nhu động ruột như thuốc giảm đau opioid, thuốc kháng cholinergic, thuốc chẹn kênh canxi, thuốc chống trầm cảm ba vòng… Để hỗ trợ bác sĩ xác định chính xác nguyên nhân gây bệnh tăng nhu động ruột, bạn cần thông báo danh sách các thuốc đang sử dụng bao gồm thuốc kê đơn, thuốc không kê đơn, thực phẩm chức năng…
Tăng nhu động ruột có thể đến từ hội chứng ruột kích thích – một trong những rối loạn thường gặp nhất. Đặc trưng của IBS là đau bụng kèm theo táo bón hoặc tiêu chảy hoặc sự xen kẽ giữa hai triệu chứng này, tình trạng này thường kéo dài nhiều tháng và đi kèm với sự thay đổi về thói quen đi cầu cũng như tính chất phân.
IBS là một bệnh lý lành tính, tuy nhiên các triệu chứng trên có thể ảnh hưởng nghiêm trọng tới chất lượng cuộc sống, công việc và sinh hoạt hằng ngày. Có nhiều yếu tố liên quan tới bệnh IBS như căng thẳng thường xuyên, thay đổi nội tiết tố, chế độ ăn uống, các thói quen sinh hoạt hoặc thay đổi hệ vi khuẩn của đường ruột. Khi gặp các tình trạng này, bạn cần được thăm khám và đánh giá đầy đủ bởi các bác sĩ chuyên khoa.
Xuất huyết tiêu hóa (do loét dạ dày tá tràng, polyp đại tràng, viêm loét túi thừa đại tràng, trĩ…) có thể là nguyên nhân gây tăng nhu động ruột. Một số triệu chứng đặc trưng của xuất huyết tiêu hóa bên cạnh tăng nhu động ở ruột bao gồm: đi ngoài ra máu, phân có màu đen, đau bụng, nôn ói ra máu, chóng mặt, mệt mỏi…
Xem thêm: Xuất huyết tiêu hóa do loét dạ dày tá tràng có nguy hiểm không?
Theo các chuyên gia, xuất huyết tiêu hóa là một tình trạng cấp cứu. Do đó, khi xuất hiện các dấu hiệu trên, người bệnh cần tới cơ sở y tế gần nhất để được đánh giá và điều trị kịp thời, tránh nguy cơ biến chứng nguy hiểm.
Viêm đại tràng mạn tính là tình trạng viêm loét kéo dài của ruột già. Khác với hội chứng ruột kích thích, viêm đại tràng mạn tính có các tổn thương viêm loét của ruột, nếu không được điều trị kịp thời sẽ dẫn tới các biến chứng nguy hiểm. Biểu hiện thường gặp của viêm đại tràng mạn tính là tình trạng tiêu chảy kéo dài, có thể có hoặc không lẫn máu trong phân, đau bụng, sụt cân,… Hai thể bệnh thường gặp trong nhóm viêm đại tràng mạn tính là bệnh Crohn và viêm loét đại tràng
Ngoài các triệu chứng ở hệ tiêu hóa, khoảng 25 – 40% người bệnh xuất hiện thêm các triệu chứng ở cơ quan khác, phổ biến nhất là ở khớp (viêm khớp, viêm cột sống dính khớp) và sang thương da (hồng ban nút, vảy nến…). Khi nghi ngờ mắc bệnh lý viêm đại tràng mạn tính, người bệnh cần tham khảo ý kiến của các bác sĩ chuyên khoa trong tiêu hóa để được tầm soát và điều trị kịp thời.
Đây là bệnh lý tắc nghẽn ruột do các nguyên nhân gây cản trở quá trình di chuyển của thức ăn qua ruột. Có nhiều nguyên nhân gây nên tắc ruột cơ học như sỏi phân, tình trạng dây dính ruột sau mổ, các khối u,… Bệnh có thể gây kích thích, tăng nhu động ruột với các triệu chứng điển hình như đau quặn bụng, chướng bụng và đặc biệt là bí đại tiện. Tắc ruột cơ học là tình trạng cấp cứu ngoại khoa và có thể cần phẫu thuật gấp, người bệnh nếu có bệnh cảnh tương tự cần tới cơ sở y tế gần nhất để được đánh giá và điều trị kịp thời.
Khi tình trạng co bóp của ruột tăng lên về tần số và cường độ, các triệu chứng sau đây có thể xuất hiện đồng thời hoặc riêng lẻ tùy thuộc vào nguyên nhân: (3)
Khi có các triệu chứng do tăng nhu động ruột, cần xem xét các yếu tố dưới đây:
Dưới đây là những thắc mắc thường gặp liên quan đến nhu động ruột tăng:
Tăng nhu động ruột là cơ chế của nhiều triệu chứng thường gặp như tiêu chảy, đau bụng, sôi bụng,… Hiện tượng trên có thể là các phản ứng sinh lý hoàn toàn bình thường của cơ thể do các thói quen sinh hoạt, ăn uống nhưng cũng có thể gặp trong các tình trạng bệnh lý thường gặp như hội chứng ruột kích thích, viêm dạ dày ruột… Do đó khi có hiện tượng tăng nhu động ruột kéo dài, bạn cần tới các cơ sở y tế uy tín để được kiểm tra, tư vấn rõ ràng.
Không nên tự ý mua thuốc khi có các biểu hiện triệu chứng liên quan tới tăng nhu động ruột như đau bụng, tiêu chảy, sôi bụng, buồn nôn… Khi gặp các triệu chứng trên, bạn cần xem xét lại chế độ sinh hoạt, ăn uống hằng ngày, ghi nhận các thuốc sử dụng gần đây và nếu các triệu chứng trên không tự hết hoặc xảy ra với mức độ nặng, bạn cần tới cơ sở y tế để được đánh giá một cách đầy đủ.
Việc phát hiện và can thiệp sớm giúp nâng cao hiệu quả điều trị, hạn chế nguy cơ gặp các biến chứng nguy hiểm của các bệnh lý gây ra tăng nhu động ruột. Do đó, người bệnh nên gặp bác sĩ nếu xuất hiện các dấu hiệu dưới đây:
Để được tư vấn cụ thể về tăng nhu động ruột cũng như đặt lịch khám trước, hãy liên hệ với Hệ thống Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh, Tâm Anh Quận 7 theo thông tin dưới đây:
HỆ THỐNG BỆNH VIỆN ĐA KHOA TÂM ANH
Tăng nhu động ruột là tình trạng có thể gặp ở nhiều bệnh lý thông thường lẫn bệnh lý nguy hiểm. Ngay khi phát hiện hoặc nghi ngờ bản thân có các dấu hiệu liên quan đến tình trạng này, cần đến ngay các bệnh viện uy tín để được thăm khám và điều trị kịp thời.
