Hầu hết các nghiên cứu đều cho biết, nồng độ vitamin D thấp có liên quan đến việc tăng nguy cơ ung thư vú. (1) Vậy vitamin D và ung thư vú có mối liên hệ gì? Số liệu thống kê và nguy cơ ảnh hưởng như thế nào? Bài viết này, bác sĩ chuyên khoa I Lê Ngọc Vinh, Đơn vị Ngoại Vú – Đầu Mặt Cổ, Trung tâm Khám chữa bệnh Tâm Anh Quận 7 và Khoa Ngoại Vú – Đầu Mặt Cổ, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP.HCM sẽ giải đáp thông tin về vitamin D và ung thư vú.
Vitamin D đóng vai trò quan trọng trong ung thư vú, cụ thể:
Vitamin D sẽ kích hoạt các thụ thể vitamin D – VDR có mặt trên hầu hết tế bào trong cơ thể, bao gồm cả tế bào ở vú và phổi.
Nghiên cứu cho biết, VDR có hai vai trò quan trọng trong vấn đề này:
Ung thư liên quan chủ yếu đến sự chấm dứt của apoptosis. Thay vì chết đúng như quy trình, tế bào ung thư đột biến sẽ bắt đầu nhân lên một cách mất kiểm soát, trở thành “bất tử” khi tăng kích thước và xâm nhập vào mô khác. Như vậy, việc duy trì vitamin D ở mức bình thường có thể giúp ngừa tế bào ung thư phát triển bằng cách giữ cho các thụ thể VDR được kích hoạt hoàn toàn và gen ID1 được ức chế.
Thống kê về vitamin D và ung thư vú sẽ phân theo nhiều yếu tố, bao gồm:
Hiện có một loạt các nghiên cứu sự thiếu hụt vitamin D với nguy cơ ung thư vú. Năm 2023, Tạp chí Ung Thư Lâm Sàng cũng cho biết về vấn đề sự thiếu hụt vitamin D và nguy cơ ung thư vú, đặc biệt ở phụ nữ sau mãn kinh (người đã trải qua mãn kinh).
Nghiên cứu xem xét hồ sơ y tế của gần 150.000 phụ nữ >40 tuổi và cho biết, phụ nữ sau mãn kinh bị thiếu hụt vitamin D có nguy cơ mắc ung thư vú cao hơn 45% so với người có mức vitamin D bình thường.
Phụ nữ tiền mãn kinh (người chưa trải qua mãn kinh) cũng có nguy cơ nhưng ở mức độ thấp hơn. So với phụ nữ tiền mãn kinh có mức vitamin D bình thường, người thiếu hụt vitamin D có nguy cơ mắc ung thư vú cao hơn 18%.
Các nghiên cứu hiện tại cũng cho biết, mối quan hệ nghịch giữa vitamin D và nguy cơ ung thư vú, có nghĩa là mức vitamin D thấp liên quan đến nguy cơ ung thư cao hơn và mức vitamin D cao liên quan đến nguy cơ ung thư thấp hơn.
Một số nghiên cứu cho biết, việc duy trì mức vitamin D tối ưu sẽ giúp ngừa ung thư vú và làm chậm sự tiến triển của bệnh ở người mắc ung thư bằng cách trì hoãn các thay đổi dẫn đến di căn (sự lan rộng của ung thư từ khối u ban đầu).
Hiện, bằng chứng về điều này vẫn còn bàn cãi. Nghiên cứu được thực hiện tại Đại học Stanford cho biết, thiếu hụt vitamin D ở chuột có liên quan đến sự khởi phát nhanh chóng của di căn. Mặt khác, nghiên cứu dịch tễ học ở người chưa thể khẳng định rõ ràng.
Điều này một phần do thiếu hụt vitamin D cực kỳ phổ biến ở phụ nữ mắc ung thư vú, ảnh hưởng đến khoảng 94% ở mức độ khác nhau vào thời điểm chẩn đoán.
Vì vậy rất khó để xác định vai trò chính xác của vitamin D trong sự khởi phát của ung thư vú di căn và mức độ mà việc bổ sung vitamin D có thể hoặc không có tác dụng điều trị.
Tác động của vitamin D lên các thụ thể VDR cũng khác nhau tùy thuộc vào việc người bệnh mắc ung thư vú dương tính với thụ thể estrogen (ER+) hay âm tính với thụ thể estrogen (ER-).
Ung thư vú ER+ là loại phổ biến nhất, chiếm 85% trường hợp và sự phát triển còn bị ảnh hưởng bởi hormone sinh dục nữ estrogen. Hiện có một số tranh luận về mối liên hệ giữa vitamin D và ung thư vú dương tính với estrogen (ER+).
Một vài nghiên cứu ban đầu cho biết, thiếu vitamin D có thể làm tăng nguy cơ ung thư vú hoặc ảnh hưởng đến kết quả điều trị và tỷ lệ sống kém hơn ở người mắc một số loại ung thư vú nhất định. Nghiên cứu khác cho biết, việc bổ sung vitamin D có thể giảm nguy cơ ung thư vú có thụ thể (ER+), đặc biệt ở phụ nữ sau mãn kinh – người thường thiếu vitamin D.
Ngược lại, ung thư vú có thụ thể ER(-) là trường hợp không có thụ thể estrogen và không ảnh hưởng bởi estrogen. Loại ung thư này cũng thiếu mật độ dày đặc của các thụ thể VDR mà ung thư có thụ thể ER(+) có.
Vì vậy, vitamin D đóng vai trò lớn trong việc ngừa tế bào ung thư có thụ thể ER(+) đơn giản vì có nhiều thụ thể VDR hơn. Mặt khác, thiếu hụt vitamin D đóng vai trò lớn trong sự khởi phát của ung thư vú có thụ thể ER(-) và ung thư vú tam âm (loại không có thụ thể estrogen, progesterone, và HER2) do thiếu thụ thể VDR.
Lợi ích của vitamin D có thể mở rộng đến nguy cơ tái phát ung thư vú có thụ thể ER(+) vì có biểu hiện cao của VDR trên tế bào ung thư có thụ thể ER(+). Vitamin D có thể làm giảm đáng kể nguy cơ tái phát cho các loại ung thư này. Điều này không thấy ở ung thư vú có thụ thể ER(-).
Thiếu hụt vitamin D có liên quan đến việc tăng nguy cơ ung thư vú và tái phát ung thư vú, đặc biệt ung thư vú có thụ thể estrogen âm tính.
Mức vitamin D tối ưu có thể giúp giảm nguy cơ ung thư vú có thụ thể estrogen dương tính hoặc tái phát. Một số nghiên cứu cho biết, mức vitamin D trong máu trên 40ng/mL có tác dụng bảo vệ.
Một số cách bổ sung vitamin D và liều lượng khuyến nghị, bao gồm:
Một số thực phẩm là nguồn vitamin D phong phú, bao gồm:
Dựa trên mối liên hệ giữa vitamin D và ung thư vú, việc bổ sung vitamin D có thể giúp giảm nguy cơ ung thư và có khả năng làm chậm sự tiến triển của bệnh. Nhưng nên dùng liều lượng bao nhiêu?
Theo Viện Y tế Quốc gia Hoa Kỳ (NIH), nhu cầu vitamin D hàng ngày từ mọi nguồn được đo bằng đơn vị quốc tế (IU) và microgam (mcg) tương đương:
Ngoài ra, vitamin D giúp xương chắc khỏe. Điều này quan trọng vì cả 3 loại thuốc ức chế aromatase đều dùng để ngừa tái phát và một số loại thuốc hóa trị điều trị ung thư có thể gây mất và làm yếu xương.
Tiếp xúc với ánh nắng mặt trời thường xuyên thường từ 10 đến 30 phút, vài lần mỗi tuần cũng có thể tăng cường mức vitamin D. Tuy nhiên, điều này có thể không khả thi vì một số loại thuốc hóa trị được biết là gây nhạy cảm với ánh sáng. Hãy tham khảo ý kiến chuyên gia ung thư của bạn.
Có, ung thư vú có thể uống được vitamin D. Nghiên cứu năm 2024 trên tạp chí Nutrients đã phân tích 16 nghiên cứu chất lượng cao và kết luận, mức vitamin D trong máu trên 40,26 ng/mL có thể tạo ra hiệu quả bảo vệ chống lại ung thư vú. Với sự tiến triển của bệnh, hiện chưa có dữ liệu về liều lượng vitamin D nào có thể có tác dụng điều trị. Tuy nhiên, mục tiêu chung đạt được và duy trì mức vitamin D tối ưu thông qua chế độ ăn uống và bổ sung.
Một vài nghiên cứu cho biết, thiếu vitamin D có thể làm tăng nguy cơ ung thư vú hoặc ảnh hưởng đến kết quả điều trị và tỷ lệ sống thấp hơn ở người mắc một số loại ung thư vú nhất định.
Theo NIH, người bệnh ung thư vú bổ sung dạng vitamin D3 (cholecalciferol) được ưu tiên hơn vitamin D2 (ergocalciferol) vì khả năng nâng cao và duy trì mức vitamin D tốt hơn.
Có, người sau điều trị ung thư vú nên bổ sung vitamin D. Điều này có thể làm giảm nguy cơ tái phát ung thư vú có thụ thể (ER+).
Người bệnh nếu có thắc mắc hoặc nhu cầu bổ sung vitamin D hãy đến Đơn vị Ngoại Vú – Đầu Mặt Cổ, Trung tâm Khám chữa bệnh Tâm Anh Quận 7 và Khoa Ngoại Vú – Đầu Mặt Cổ, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP.HCM để được các chuyên gia, bác sĩ giàu kinh nghiệm khám và lên liệu lượng sử dụng phù hợp, an toàn. Ngoài ra, các chuyên gia, bác sĩ tại đây còn liên tục cập nhật các phương pháp điều trị mới trên thế giới có thể giúp lên liệu trình điều trị phù hợp, rút ngắn thời gian đáng kể hơn cho người bệnh.
HỆ THỐNG BỆNH VIỆN ĐA KHOA TÂM ANH
Hiểu rõ mối quan hệ giữa vitamin D và ung thư vú có thể giúp người bệnh đưa ra quyết định sáng suốt về lợi ích và rủi ro của việc bổ sung vitamin D. Tuy nhiên, người bệnh cần lưu ý, việc bổ sung vitamin D cần đúng liều lượng tùy theo tình trạng sức khỏe của bản thân. Vì vậy, người bệnh hãy đến gặp bác sĩ để được khám và tư vấn liệu trình bổ sung vitamin D phù hợp.
