Viêm niệu đạo: Nguyên nhân, triệu chứng và điều trị

Viêm niệu đạo có thể xảy ra ở cả nam và nữ. Trong đó, tỷ lệ mắc bệnh thường cao ở nam giới trong độ tuổi sinh sản. Nguyên nhân chủ yếu có thể liên quan tới những tác nhân gây bệnh nhiễm khuẩn qua đường tình dục. Nếu không phát hiện và chữa trị kịp thời, bệnh có thể gây ra các biến chứng nguy hiểm, ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe và tinh thần của người bệnh.

Viêm niệu đạo là gì?

Viêm niệu đạo là tình trạng viêm cấp tính hay mạn tính của niệu đạo. Tiết dịch niệu đạo và đau khi tiểu tiện là dấu hiệu điển hình của bệnh lý này. Viêm niệu đạo thường do vi khuẩn gây ra, có thể chữa khỏi bằng thuốc kháng sinh(1).  Niệu đạo là ống dẫn tiểu từ bàng quang ra ngoài cơ thể. Ngoài ra, niệu đạo cũng còn là đường thoát ra của tinh dịch khi xuất tinh.

Phân loại bệnh viêm niệu đạo

Viêm niệu đạo do vi khuẩn gồm 2 nhóm chính là viêm niệu đạo do lậu cầu và viêm niệu đạo không do lậu, cụ thể:

• Viêm niệu đạo do lậu cầu: tác nhân gây bệnh là vi khuẩn lậu, có dạng hình cầu, gram âm (Neisseria gonorrhoeae). Viêm niệu đạo do lậu cầu chiếm khoảng 20% trong tổng số các trường hợp viêm niệu đạo.
• Viêm niệu đạo do tác nhân khác, không phải vi khuẩn lậu: Chlamydia là tác nhân thường gặp nhất trong nhóm này.

Tuy nhiên, viêm niệu đạo cũng có thể không liên quan tới những tác nhân lây truyền qua đường tình dục. Các trường hợp thường gặp bao gồm chấn thương niệu đạo; các thủ thuật thực hiện qua đường tiểu như đặt thông tiểu, nội soi bàng quang…, sỏi hay dị vật trong niệu đạo.

Nguyên nhân gây viêm niệu đạo

Phần lớn nguyên nhân gây viêm niệu đạo là do vi khuẩn. Vi khuẩn xâm nhập vào niệu đạo từ bên ngoài, vùng da xung quanh lỗ tiểu ở phía đầu âm đạo hoặc dương vật. Các tác nhân gây viêm niệu đạo bao gồm:

• Vi khuẩn lây qua đường tình dục: Vi khuẩn lậu (Neisseria gonorrhoeae), Chlamydia trachomatis, Trichomonas vaginalis…
• Virus herpes simplex (HSV-1, HSV-2) cũng có khả năng gây viêm loét niệu đạo.
• Các vi khuẩn gram âm đường ruột như: E Coli, Klebsiella, Proteus…

Nhiễm khuẩn lây qua đường tình dục như lậu và chlamydia thường giới hạn ở niệu đạo. Tuy nhiên, tình trạng nhiễm khuẩn có thể lan đến cơ quan sinh sản. Ở nữ giới, gây ra viêm vùng chậu (pelvic inflammatory disease). Đối với nam giới, có thể gây ra viêm tuyến tiền liệt, viêm tinh hoàn và mào tinh hoàn, có khả năng dẫn tới vô sinh.

Viêm niệu đạo thường xuất hiện sau khi tiếp xúc tình dục không an toàn do nhiễm các vi khuẩn lây qua đường sinh dục (STIs) như lậu, chlamydia hoặc vi rút herpes simplex. Những trường hợp này được phát hiện nhiều ở nam giới trẻ tuổi, có hoạt động tình dục.

Triệu chứng viêm niệu đạo

Nhận biết sớm các triệu chứng viêm niệu đạo sẽ giúp việc phòng ngừa và điều trị bệnh hiệu quả. Một số triệu chứng của bệnh viêm niệu đạo:

• Tiểu nhiều lần trong ngày, lượng nước tiểu thường không nhiều, cảm giác buốt rát ở dọc niệu đạo, nước tiểu có lẫn mủ hoặc máu tươi.
• Lỗ tiểu bị sưng đỏ, có cảm giác ngứa, chất tiết dịch nhầy màu trắng, xanh hay vàng xanh. Tình trạng này xuất hiện nhiều hơn vào buổi sáng sớm.
• Cảm thấy đau nhức ở bộ phận sinh dục: Đau khi giao hợp, đau vùng bụng dưới
• Một số triệu chứng khác: Sốt, buồn nôn, nổi hạch vùng bẹn, sưng khớp…

Khi nhận thấy những triệu chứng này, người bệnh nên thăm khám bác sĩ càng sớm càng tốt. (2)

Biến chứng của viêm niệu đạo

Viêm niệu đạo do vi khuẩn thường có thể điều trị khỏi bằng thuốc. Tuy nhiên, khi bệnh không được điều trị kịp thời và đúng cách, người bệnh có thể đối mặt với các biến chứng nghiêm trọng như hẹp niệu đạo, nhiễm khuẩn lan đến những các khu vực khác của đường tiết niệu như bàng quang và thận. Một số biến chứng đường sinh dục như viêm tinh hoàn mào tinh … có thể dẫn đến vô sinh.

Chẩn đoán viêm niệu đạo

Chẩn đoán viêm niệu đạo chủ yếu dựa vào các triệu chứng và xét nghiệm dịch niệu đạo (3), cụ thể:

• Triệu chứng chính: Tiểu buốt và tiết dịch niệu đạo
• Khám lâm sàng:
  • Kiểm tra tuyến tiền liệt, tinh hoàn, mào tinh hoàn, thừng tinh, các hạch bẹn.
  • Tìm những tổn thương viêm, loét trên da để kiểm tra những bệnh lây lan qua đường tình dục khác như HPV, herpes simplex, giang mai…
• Xét nghiệm dịch niệu đạo: Soi tươi, nhuộm gram hoặc PCR dịch niệu đạo tìm vi khuẩn gây bệnh. Ngoài ra, người bệnh cũng cần kiểm tra các tác nhân khác gây bệnh lây qua đường tình dục như giang mai, viêm gan siêu vi B, C và HIV.

Điều trị viêm niệu đạo

Viêm niệu đạo cấp do vi khuẩn sẽ mau chóng khỏi bệnh với liệu trình điều trị kháng sinh phù hợp. Ngoài ra, các yếu tố nguy cơ gây bệnh cũng phải được phát hiện và điều trị để tránh bệnh tái phát. Nếu có hẹp bao quy đầu hay dài bao quy đầu, cắt da bao đầu có thể giúp ngăn chặn tình trạng viêm nhiễm lây lan.

Phòng ngừa viêm niệu đạo

Nhiều vi khuẩn gây viêm niệu đạo có khả năng truyền từ người bệnh sang người khác thông qua quan hệ tình dục. Vì thế, thực hiện các biện pháp quan hệ tình dục an toàn cũng là bí quyết phòng bệnh hiệu quả, cụ thể:

• Tránh quan hệ với nhiều người.
• Thường xuyên sử dụng bao cao su mỗi khi giao hợp.
• Bảo vệ người khác: Nếu phát hiện ra mình bị mắc các bệnh lây lan qua đường tình dục, bạn nên thông báo ngay cho đối phương.

Ngoài ra, để phòng tránh bệnh viêm niệu đạo, bạn cũng cần xây dựng một lối sống lành mạnh, khoa học để đảm bảo an toàn cho sức khỏe của mình và cộng đồng như:

• Ăn uống đủ dưỡng chất để bổ sung năng lượng, tăng sức đề kháng và khả năng miễn dịch cho cơ thể.
• Bổ sung nước đầy đủ: Mỗi ngày, bạn nên bổ sung khoảng 2 – 2,5 lít nước, giúp cơ thể đào thải độc tố tốt hơn.
• Tránh nhịn tiểu quá nhiều và quá lâu: Thói quen xấu này sẽ khiến cho vi khuẩn tích tụ bên trong. Đây chính là nguyên nhân phổ biến gây ra bệnh viêm niệu đạo.
• Mặc quần áo rộng rãi, thoải mái, thoáng mát và có độ thấm hút mồ hôi tốt. Bạn cần tránh tình trạng bí bách, ẩm ướt tại vùng kín, tạo cơ hội cho vi khuẩn sinh sôi phát triển, gây viêm nhiễm.
• Cần có kế hoạch thăm khám sức khỏe định kỳ để phát hiện sớm những dấu hiệu của bệnh viêm niệu đạo và những bệnh lý nguy hiểm khác, từ đó có biện pháp can thiệp kịp thời, ngăn ngừa biến chứng nguy hiểm.

Viêm niệu đạo là bệnh phổ biến của đường tiết niệu. Tuy không nguy hiểm nhưng nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời, bệnh có thể để lại các biến chứng không mong muốn như hẹp niệu đạo, nhiễm khuẩn các phần khác của đường tiết niệu và cơ quan sinh dục… Vì thế, khi nhận thấy các triệu chứng bệnh nêu trên, bạn cần đi đến bệnh viện để thăm khám càng sớm càng tốt.