Vào mùa hanh khô viêm da cơ địa có thể sẽ bùng phát và trở thành nỗi ám ảnh thường trực, ảnh hưởng không nhỏ đến chất lượng cuộc sống của người bệnh. Vậy đâu là nguyên nhân khiến viêm da cơ địa mùa hanh khô trở nên trầm trọng hơn? Làm thế nào để điều trị và phòng ngừa hiệu quả tình trạng này? Bác sĩ nội trú chuyên khoa I Lê Nguyễn Thủy Vy, Đơn vị Da liễu – Thẩm mỹ Da, Trung tâm Khám chữa bệnh Tâm Anh Quận 7 sẽ chia sẻ chi tiết dưới đây.
Viêm da cơ địa mùa hanh khô là tình trạng bệnh viêm da cơ địa trở nên tồi tệ hơn hoặc xuất hiện các đợt bùng phát rõ rệt hơn trong điều kiện thời tiết hanh khô và lạnh, thường là vào mùa đông hoặc giai đoạn giao mùa từ thu sang đông. Thời tiết luôn mang đến những tác động không nhỏ đến cơ thể con người, đặc biệt là làn da. Đối với những người mắc bệnh viêm da cơ địa, sự nhạy cảm với môi trường càng trở nên rõ rệt.
Cho đến nay, nguyên nhân chính xác gây ra bệnh viêm da cơ địa nói chung và tình trạng bùng phát vào mùa hanh khô nói riêng, vẫn chưa được xác định rõ ràng. Viêm da cơ địa có cơ chế bệnh sinh phức tạp, xuất hiện do nhiều yếu tố khác nhau, trong đó yếu tố môi trường đóng vai trò quan trọng trong việc khởi phát hoặc làm nặng thêm các triệu chứng. (1)
Mặc dù nguyên nhân cốt lõi chưa được làm sáng tỏ hoàn toàn, nhưng chúng ta biết rằng thời tiết hanh khô là 1 tác nhân kích thích đáng kể đối với viêm da cơ địa. Trong mùa hanh khô, độ ẩm trong không khí giảm đáng kể, dẫn đến tình trạng da dễ bị mất nước. Khi da thiếu ẩm, hàng rào bảo vệ tự nhiên của da suy yếu, trở nên khô ráp và dễ bị kích ứng. Điều này có thể gây ra hoặc làm trầm trọng thêm triệu chứng ngứa của bệnh viêm da cơ địa.
Bên cạnh đó, việc sử dụng các thiết bị sưởi ấm trong nhà và văn phòng cũng là một yếu tố cần lưu ý. Hầu hết các hệ thống sưởi đều có xu hướng làm giảm độ ẩm của không khí trong nhà, tạo ra một môi trường khô hanh tương tự như thời tiết bên ngoài. Điều này kích thích các triệu chứng viêm da cơ địa bùng phát hoặc trở nên nghiêm trọng hơn.
Vào mùa hanh khô, các dấu hiệu nhận biết viêm da cơ địa thường trở nên rõ ràng hơn.
Các biểu hiện chung nếu không may bị viêm da cơ địa là:
| Đặc điểm | Trẻ em | Người lớn |
| Tuổi khởi phát | Thường trước 1 tuổi | Có thể tái phát hoặc khởi phát muộn |
| Vị trí tổn thương | Mặt, má, da đầu, nếp gấp chi | Mặt, cổ, tay, vùng da hở |
| Tính chất tổn thương | Ban đỏ, mụn nước, chảy dịch | Dày da, lichen hóa, khô, bong vảy |
| Diễn tiến | Có thể thuyên giảm theo tuổi | Mạn tính, dễ tái phát |
| Liên quan dị ứng | Thường liên quan dị ứng thức ăn | Thường liên quan dị ứng môi trường |
| Điều trị | Dùng thuốc nhẹ, chú trọng dưỡng ẩm | Có thể cần thuốc mạnh hơn, kiểm soát lâu dài |
Để chẩn đoán viêm da cơ địa mùa hanh khô, bác sĩ sẽ dựa trên tiền sử bệnh, đặc biệt là tiền sử các đợt bùng phát, chẳng hạn bạn đã gặp các triệu chứng này ở mùa hanh khô chưa? Cùng với đó, bác sĩ cần phải quan sát trực tiếp các triệu chứng trên da để xác định chính xác tình trạng bệnh. Bác sĩ có thể hỏi thêm về các yếu tố làm nặng hoặc giảm nhẹ triệu chứng.
Xem thêm: Viêm da cơ địa khi trời lạnh (mùa đông): Nguyên nhân và phòng ngừa
Hiện nay có nhiều phương pháp điều trị viêm da cơ địa, từ các sản phẩm không cần kê đơn đến thuốc kê đơn. Do triệu chứng bệnh khác nhau ở mỗi người, không phải ai cũng đáp ứng giống nhau với cùng cách điều trị. Thông thường, các bác sĩ và chuyên gia y tế khuyến nghị những biện pháp sau để giúp kiểm soát các đợt bùng phát:
Ngoài ra, với sự tiến bộ của y học ngày nay, một số thuốc sinh học cũng đã được sử dụng trong điều trị viêm da cơ địa. Tuy nhiên, việc sử dụng các loại thuốc này tùy thuộc vào từng trường hợp cụ thể và mức độ nghiêm trọng của bệnh, do đó cần có sự chỉ định và theo dõi chặt chẽ của bác sĩ chuyên khoa.
Để phòng ngừa viêm da cơ địa mùa hanh khô, bạn có thể áp dụng đồng thời nhiều biện pháp sau:
Dưỡng ẩm da thường xuyên là bước quan trọng trong việc kiểm soát viêm da cơ địa, đặc biệt là vào mùa hanh khô. Đồng thời, dưỡng ẩm giúp củng cố và phục hồi hàng rào bảo vệ tự nhiên của da. Điều này giúp ngăn chặn sự xâm nhập của các tác nhân gây dị ứng và chất kích ứng từ môi trường bên ngoài. (2)
Vào mùa hanh khô, dù thời tiết lạnh giá khiến bạn muốn ngâm mình trong làn nước nóng, nhưng việc này có thể gây hại cho làn da, khiến da càng trở nên khô , dễ bị kích ứng hơn. Thay vì tắm nước nóng, hãy ưu tiên sử dụng nước ấm và cũng nên rút ngắn thời gian tắm.
Việc duy trì đủ lượng nước trong cơ thể đóng vai trò quan trọng trong việc hỗ trợ chức năng hàng rào bảo vệ tự nhiên của da. Một làn da đủ ẩm sẽ khỏe mạnh hơn và ít bị kích ứng hơn, từ đó có thể giúp giảm mức độ nghiêm trọng của các triệu chứng viêm da cơ địa trong mùa hanh khô. Vì thế nên cố gắng uống khoảng 1.5 đến 2 lít nước mỗi ngày (tương đương khoảng 6-8 ly nước).
Để xác định các tác nhân gây kích ứng cụ thể của bạn, hãy chú ý quan sát và ghi lại những lần da bạn có phản ứng sau khi tiếp xúc với một vật dụng hoặc chất liệu nào đó. Các vật dụng có khả năng gây kích ứng cao như: quần áo len, mỹ phẩm, trang sức…
Sử dụng máy tạo ẩm là cách hiệu quả nhất để tăng độ ẩm không khí, đặc biệt trong những ngày hanh khô hoặc khi sử dụng máy sưởi. Hãy chọn máy tạo ẩm phù hợp với diện tích phòng và đảm bảo vệ sinh máy thường xuyên.
Không có chế độ ăn kiêng chính xác nào dành cho viêm da cơ địa, nhưng một số loại thực phẩm nhất định có thể giúp làm giảm các triệu chứng trên da. Điều này bao gồm việc bạn nên ăn nhiều trái cây, rau xanh, ngũ cốc nguyên hạt, protein nạc và chất béo lành mạnh.
Tìm hiểu thêm chi tiết tại đây: Viêm da cơ địa kiêng ăn gì?
Bạn nên đến bệnh viện ngay khi nhận thấy các triệu chứng viêm da cơ địa mùa hanh khô trở nên khó kiểm soát hoặc có dấu hiệu sau:
HỆ THỐNG BỆNH VIỆN ĐA KHOA TÂM ANH
Những thay đổi theo mùa có ảnh hưởng không nhỏ đến những người mắc viêm da cơ địa, đặc biệt là trong việc thích ứng với sự thay đổi của thời tiết, dù là nhiệt độ quá cao hay quá thấp. Để giảm thiểu nguy cơ bùng phát viêm da cơ địa trong mùa hanh khô, điều quan trọng là chủ động thực hiện các biện pháp phòng ngừa và chăm sóc da một cách khoa học và nhất quán. Việc này bao gồm duy trì độ ẩm cho da, tránh các tác nhân gây kích ứng, và tuân thủ chặt chẽ hướng dẫn điều trị của bác sĩ da liễu.
