Vết thương hở là vết rách gây tổn thương bề mặt da. Có nhiều loại vết thương hở khác nhau nhưng đều cần chăm sóc đúng cách càng sớm càng tốt để phòng ngừa nhiễm trùng.
Vết thương hở là một dạng chấn thương gây ra vết rách da bên ngoài cơ thể, khiến các mô tiếp xúc với môi trường bên ngoài. Vết thương bị hở thường có liên quan nhiều tới các vật sắc nhọn. Nếu không được xử lý vết thương kịp thời, đúng cách sẽ khiến chảy máu kéo dài, vết thương tiếp xúc với vi khuẩn có hại gây ra nhiễm trùng.
Té ngã, bỏng, côn trùng/ động vật cắn, bị tai nạn lao động/ tai nạn giao thông, tai nạn sinh hoạt, súng bắn, phẫu thuật,… là các nguyên nhân chủ yếu gây ra dạng vết thương này.
Có nhiều loại vết thương hở khác nhau, được phân loại tùy theo nguyên nhân gây ra: (1)
Trầy xước là tình trạng da bị cọ xát hoặc cào xước vào bề mặt thô ráp. Thông thường dạng vết thương hở này không chảy máu nhiều nhưng vẫn cần chú ý giữ vệ sinh, loại bỏ mảnh vụn bụi bẩn để tránh nhiễm trùng.
Vết rách là vết cắt sâu hoặc vết rách da. Vết rách sâu có thể gây chảy máu ồ ạt. Nguyên nhân chủ yếu gây ra vết rách là tai nạn, các dung cụ máy móc hoặc dao.
Vết đâm vết thương tạo lỗ ở mô mềm trên cơ thể do vật dài – nhọn gây ra, ví dụ như dao, mảnh dằm, đinh hay kim nhọn. Ngoài ra vết đạn bắn cũng gây ra hở vết thương dạng đâm thủng với tình trạng nghiêm trọng hơn, làm tổn thương sâu đến các cơ quan nội tạng.
Cắt cụt là tình trạng tay, chân hoặc một phần cơ thể bị loại bỏ do chấn thương, bệnh lý hoặc phẫu thuật.
Đây là tình trạng vết thương hở nặng, khi một hoặc nhiều mảnh mô bị xé rách hoặc đứt lìa khỏi cơ thể; mức độ tổn thương ít nhất là 3 lớp da. Việc này thường xảy ra trong các tai nạn nghiêm trọng, khiến nạn nhân nhanh chóng bị mất máu.
Gãy xương hở là vấn đề y khoa khẩn cấp khi mà đầu xương gãy có khả năng thông với ổ gãy của thương bên ngoài; thường kèm theo là tổn thương mô mềm. Điều trị gãy xương hở gặp nhiều khó khăn hơn gãy xương kín nhiều lần.
Vết thương hở có nguy cơ gây ra nhiều biến chứng, trong đó biến chứng chính là nguy cơ nhiễm trùng. Bất kỳ vi khuẩn nào xâm nhập vào máu cũng đều có rủi ro. Nếu không được hệ thống miễn dịch loại bỏ sẽ dẫn tới nhiễm trùng huyết khiến tỷ lệ tử vong tăng cao. Nhiễm trùng có thể gây ra:
Ngoài ra, tình trạng xuất huyết – máu chảy liên tục, không đáp ứng với các biện pháp cầm máu cũng gây ra mất máu nguy hiểm. Hãy liên hệ ngay bác sĩ hoặc cơ sở y tế ban đầu khí bạn có vết thương bị đâm thủng, rách sâu, bị tai nạn chảy máu.
Tìm hiểu thêm: Cách sơ cứu vết thương
Có những vết thương bị hở chỉ ở mức độ nhẹ như trầy xước, vết cắt nhỏ thì bạn có thể tự xử lý tại nhà. Tuy nhiên có những vết thương nghiêm trọng hơn cần sự chăm sóc y tế với 5 dấu hiệu như sau:
Nếu vết thương sâu tới mức bạn thấy lớp mỡ, gân hoặc cơ thì chắc chắn cần cấp cứu ngay lập tức. Những vết thương nghiêm trọng này cần được đóng mép vết thương, vệ sinh, sát khuẩn, dùng thuốc kháng sinh; thậm chí có thể cần cắt lọc loại bỏ mô chết.
Thêm vào đó vết đâm sâu cũng có nguy cơ khiến các cơ quan bên dưới da bị tổn thương. Nếu nguyên nhân gây ra là vật bị gỉ sét, dẫn tới nguy cơ nhiễm trùng uốn ván – vì vậy cần tiêm phòng.
Với vết cắn động vật, nạn nhân cần dùng kháng sinh ngay vì nguy cơ nhiễm trùng là rất cao. Một số bệnh có thể lây nhiễm qua vết cắn động vật là bệnh dại, viêm mô tế bào, nhiễm trùng tụ cầu và liên cầu khuẩn.
Cho dù đó là vết thương hở có vẻ đơn giản ban đầu nhưng nếu về sau có bất kỳ dấu hiệu nhiễm trùng nào thì đều cần đến bác sĩ kiểm tra, đánh giá. Tùy thuộc vào giai đoạn của vết thương và mức độ nhiễm trùng, bác sĩ sẽ kê đơn thuốc kháng sinh đường uống hoặc có thể bắt đầu sử dụng kháng sinh tĩnh mạch
Vết thương mạn tính là vết thương kéo dài hơn 3 tuần – thông thường vết thương có dấu hiệu cải thiện trong vài ngày. Phát hiện sớm vết thương mạn tính giúp bác sĩ đưa ra hướng xử lý hiệu quả hơn, rút ngắn thời gian lành lại cho người bệnh.
Ngay cả một vết thương hở nhỏ cũng là vấn đề đáng lo ngại người mắc bệnh đái tháo đường và người bị suy giảm miễn dịch. Lý do là những người này có nguy cơ nhiễm trùng cao hơn người bình thường. Vết thương ở họ có thể tiến triển nhanh hơn, có nhiều khả năng cần dùng đến kháng sinh hoặc phẫu thuật cắt lọc. Vì vậy việc thăm khám sớm là điều rất quan trọng.
Vết thương của bạn có thể bị nhiễm trùng nếu có các biểu hiện như sau:
Bác sĩ sẽ dẫn lưu hoặc cắt lọc vết thương và thường kê đơn thuốc kháng sinh nếu nhiễm trùng do vi khuẩn gây ra. Trong những trường hợp nghiêm trọng, bạn có thể cần phẫu thuật để loại bỏ mô bị nhiễm trùng – hoại tử.
Các phương pháp điều trị y khoa vết thương sẽ do bác sĩ khuyến nghị dựa vào độ tuổi, tình trạng sức khỏe và mức độ vết thương. Nhìn chung có các việc như sau: (2)
Ngoài chăm sóc y khoa, việc chăm sóc tại nhà cũng góp phần hỗ trợ giúp vết thương mau lành hơn, ngăn ngừa nhiễm trùng, mang lại sự thoải mái thuận lợi cho bệnh nhân
Nên làm:
Không nên làm:
Ai cũng nguy cơ gặp phải các vết thương hở, tuy nhiên chúng ta có thể giảm nguy cơ bằng cách chú ý các biện pháp phòng ngừa như sau:
Khi vết thương là vết cắt sâu thì sẽ cần khâu đóng vết thương sau khi bị thương để phòng ngừa nhiễm trùng và “kéo” giữ các mép vết thương lại với nhau để vết thương nhanh lành lại. Thông thường, thời gian chờ tháo chỉ là từ 7-14 ngày tùy theo vị trí khâu và mức độ nghiêm trọng của vết thương.
Với các tình trạng hở vết thương mức độ nhẹ như trầy xước, vết cắt nông thì có thể tự lành tại nhà khi được chăm sóc đúng cách để không bị nhiễm trùng.
Bạn nên tránh một số thực phẩm có thể cản trở việc lành da, hạn chế sẹo khi bị thương dưới đây để việc hồi phục vết thương diễn ra thuận lợi hơn:
HỆ THỐNG BỆNH VIỆN ĐA KHOA TÂM ANH
Vết thương hở có nguy cơ nhiễm trùng rất cao. Tuy nhiên, vệ sinh và chăm sóc vết thương đúng cách sẽ giúp giảm nguy cơ nhiễm trùng và đẩy nhanh quá trình lành vết thương. Vết thương nhỏ có thể điều trị tại nhà với các biện pháp không kê đơn. Với những vết thương gây chảy máu nhiều, độ sâu lớn thì cần người bệnh đến ngay bệnh viện gần nhất để được sơ cứu, xử lý bước đầu đúng cách trước khiều trị chuyên sâu để giúp giảm nguy cơ chuyển biến nặng hơn.
