Dấu hiệu bị trĩ khi mang thai: Có sinh thường được không?

16/07/2022

Tư vấn chuyên môn bài viếtThS.BS NGUYỄN VĂN HẬU

Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP.HCM

Bệnh trĩ khi mang thai là tình trạng thường gặp ở giai đoạn cuối thai kỳ. Việc bị trĩ sẽ khiến các mẹ bầu cảm thấy khó chịu, gây ra tâm lý lo lắng ảnh hưởng đến quá trình mang thai của người mẹ.

Trĩ khi mang thai là gì?

Trĩ khi mang thai là tình trạng tĩnh mạch ở hậu môn và trực tràng bị sưng lên do liên tục chịu áp lực hoặc dây thần kinh của hậu môn bị chèn ép quá nhiều. Trĩ có thể gây đau rát, ngứa hoặc chảy máu khi đại tiện. Trong quá trình mang thai, phụ nữ thường xuyên bị táo bón, kèm theo áp lực từ thai nhi trong tử cung, tạo sức ép lên vùng hậu môn gây ra trĩ. Thai phụ bị trĩ sẽ rất khó chịu, ảnh hưởng đến sinh hoạt và sức khỏe thai kỳ.(1)

Nguyên nhân bà bầu bị trĩ

Theo Thạc sĩ, bác sĩ Nguyễn Văn Hậu, Trung tâm Nội soi và Phẫu thuật nội soi tiêu hóa, có nhiều nguyên nhân gây ra tình trạng trĩ khi mang thai. Dưới đây là một số nguyên nhân phổ biến:

- Áp lực từ tử cung: Khi thai nhi phát triển mỗi ngày, tử cung của người mẹ cũng sẽ lớn dần lên. Điều này tạo ra áp lực lên vùng xương chậu, các tĩnh mạnh gần hậu môn và trực tràng, gây sưng đau, khó chịu.(2)

- Tăng hormone progesterone: Trong quá trình mang thai, nồng độ progesterone tăng nhanh khiến cho các thành mạch dễ bị sưng, làm chậm quá trình nhu động ruột. Đây là yếu tố nguy cơ gây táo bón trong thai kỳ.

- Táo bón: Thai phụ có thể gặp tình trạng táo bón kéo dài do các thay đổi của các hormone ảnh hưởng đến tiêu hóa. Trung bình khoảng 10 bà bầu sẽ có 4 người bị chứng táo bón. Sự căng thẳng khi đại tiện do táo bón kéo dài có thể gây bệnh trĩ.

- Bổ sung thuốc và các thực phẩm chức năng: Một số loại thuốc và thực phẩm chức năng được bổ sung trong giai đoạn thai kỳ có thể có tác dụng phụ táo bón – một yếu tố nguy cơ gây bệnh trĩ.

Mẹ bầu thường bị trĩ vào lúc nào?

1. Bị trĩ khi mang thai 3 tháng đầu

Trong tam cá nguyệt đầu, khả năng thai phụ mắc bệnh trĩ thấp hơn các giai đoạn sau. Vì thời gian này cơ thể chưa có nhiều thay đổi.

2. Bị trĩ khi mang thai 3 tháng giữa

Ở giai đoạn này, thai nhi đã có sự phát triển nhất định. Vì thế, thai có thể gây áp lực lên vùng xương chậu và hậu môn. Trong giai đoạn này, nếu thai phụ bị táo bón hoặc trong chế độ ăn bổ sung không đủ rau, củ, trái cây đều có thể dẫn tới bệnh trĩ.

3. Bị trĩ khi mang thai 3 tháng cuối

Bệnh trĩ trong giai đoạn 3 tháng cuối của thai kỳ khá phổ biến. Lúc này, tử cung đã mở rộng, gây áp lực lên tĩnh mạch, làm sưng tĩnh mạch ở vùng hậu môn và hình thành búi trĩ.

Dấu hiệu bị trĩ khi mang thai

Các dấu hiệu bệnh trĩ ở thai phụ cũng giống như ở người không có thai. Các biểu hiện gồm đại tiện chảy máu, ngứa hậu môn, khó chịu đau rát vùng hậu môn hoặc búi trĩ sa ra ngoài hậu môn.

- Chảy máu khi đi đại tiện: Khi đại tiện sẽ thấy máu tươi đi kèm, máu không lẫn vào phân mà chảy ra cùng với phân. Bệnh ở cấp độ 1, máu ít và không xuất hiện nhiều, làm người bệnh chủ quan không đi khám bệnh. Đến khi tình trạng nặng hơn, máu sẽ chảy ra ồ ạt, gây đau đớn nhiều hơn.

- Ngứa rát vùng hậu môn: Dấu hiệu ngứa rát sẽ ngày càng gia tăng và rõ rệt nếu bệnh đã phát triển tới cấp độ 2, 3 và 4.

- Cảm giác đại tiện chưa hết: Bà bầu sẽ thường xuyên có cảm giác đi đại tiện chưa hết, cảm thấy nặng và đau rát hậu môn do trĩ.

- Đau sưng vùng quanh hậu môn: Bệnh trĩ là tình trạng giãn tĩnh mạch ở trực tràng, hậu môn gây ứ máu và tạo cấu trúc dạng búi. Nếu mắc bệnh trĩ, hậu môn sẽ thường bị sưng sau khi đại tiện.

- Sa búi trĩ: Triệu chứng này có thể là do trĩ nội hay trĩ ngoại, tùy theo mức độ nặng mà kích thước của sa búi trĩ lớn hay nhỏ. Nếu bũi trĩ càng to và quanh rìa hậu môn càng nhiều, chứng tỏ bà bầu bị trĩ nặng, cần được chữa trị sớm.

Phân loại trĩ khi mang thai

Để thuận tiện hơn trong việc khám và chữa trị bệnh trĩ cho thai phụ, dựa vào vị trí búi trĩ, bác sĩ có thể chia trĩ làm hai loại là trĩ nội (búi trĩ được hình thành bên trong trực tràng) và trĩ ngoại (bũi trĩ hình thành ở lớp da gần hậu môn)

1. Trĩ ngoại khi mang thai

Trĩ ngoại xuất phát từ tĩnh mạch trĩ dưới đường lược, có thể đi kèm với trĩ nội tạo thành trĩ hỗn hợp. Búi trĩ có thể nằm dưới hậu môn, nổi lên lớp da ngay gần hậu môn, dễ nhìn và sờ thấy được kể cả khi có kích thước nhỏ. Trĩ ngoại thường gây cảm giác đau đớn, khó chịu do thường xuyên tiếp xúc với bề mặt quần áo, ghế ngồi… Hơn thế nữa, khi bị trĩ ngoại sẽ có cảm giác ngứa rát và sưng xung quanh nhiều hơn trĩ nội, tình trạng này trầm trọng theo thời gian nếu không được chữa trị kịp thời.

2. Trĩ nội khi mang thai

Trĩ nội là sự giãn tĩnh mạch ở vùng hậu môn trực tràng (trên đường lược) bị sưng/ phình to, búi trĩ thường nằm trong trực tràng nên thường khó nhìn thấy được. Ở giai đoạn nặng, búi trĩ có thể sa ra ngoài khi đại tiện và co lại vào bên trong sau khi vệ sinh hoặc dùng tay đẩy ngược vào.

Bà bầu khi bị trĩ nội sẽ ít có cảm giác đau rát như trĩ ngoại, nhưng có dịch nhầy tiết ra và cảm giác đi đại tiện chưa hết. Bệnh trĩ nội khi còn nhẹ sẽ khó phát hiện hơn trĩ ngoại, đến khi bà bầu bị sa búi trĩ thì có thể nhận biết bởi hình dạng cục u nhỏ, mềm và màu hồng đỏ hoặc giống màu da, búi trĩ thường tự đẩy vào hậu môn sau đó.

Bà bầu bị trĩ có nguy hiểm không?

Bệnh trĩ trong giai đoạn thai kỳ thường không gây nguy hiểm và ảnh hưởng đến sức khỏe của mẹ bầu quá nhiều.

- Gây mệt mỏi, stress cho bà bầu: Các biểu hiện của bệnh trĩ có thể khiến bà bầu rơi vào trạng thái căng thẳng, mệt mỏi, ảnh hưởng đến tâm trạng của bà bầu, từ đó ảnh hưởng đến thai nhi. Do đó, khi có triệu chứng nghi bệnh trĩ, bà bầu nên đi điều trị sớm để mẹ và bé đều khỏe.

- Biến chứng: Trĩ không được điều trị đúng cách từ giai đoạn đầu có thể diễn tiến nặng, gây nên các vấn đề như búi trĩ sa nghẹt hoặc gây tắc mạch, viêm loét và nhiễm trùng. Đây là các biến chứng nặng và cần được điều trị càng sớm càng tốt.

Phương pháp điều trị trĩ khi mang thai

Bà bầu bị trĩ nhẹ khi mang thai sẽ tự hết sau khi sinh. Các trường hợp bị trĩ nặng hoặc biến chứng, bác sĩ sẽ cân nhắc và lựa chọn các phương pháp an toàn cho thai kỳ như dùng thuốc đặt hoặc thuốc bôi an toàn cho thai nhi, mềm phân không hấp thu, diếp cá đông dược hoặc chiếu plasma lạnh.(3)

Ngoài ra, bác sĩ Nguyễn Văn Hậu cũng khuyến nghị một số phương pháp điều trị an toàn dành cho thai phụ, có thể thực hiện tại nhà để giảm nhẹ triệu chứng, giúp bà bầu dễ chịu hơn:

- Ngâm hậu môn nước muối ưu trương – ấm : 100 gram muối + 3 lít nước ấm – ngâm hậu môn 30 phút, 3 lần/ngày.

- Chườm nước đá muối – 20 gam muối + 50ml nước cho vào cốc – để trong ngăn đá tủ lạnh thành cục nước đá muối. Dùng khăn bao cục nước đá muối , chườm hậu môn sau ngâm nước muối âm, 3 lần/ngày.

- Làm sạch hậu môn sau khi đi tiêu thường xuyên bằng cách dùng khăn ướt hoặc miếng bông để nhẹ nhàng lau.

- Sử dụng thuốc: Có một số loại thuốc điều trị bệnh trĩ dành riêng cho bà bầu, tuy nhiên cần tham khảo ý kiến bác sĩ khi sử dụng bất kì loại thuốc nào trong thai kì.

- Bổ sung chất xơ: Táo bón là nguyên nhân đầu tiên gây bệnh trĩ ở bà bầu, do đó mẹ bầu cần bổ sung các thực phẩm rau xanh, củ quả nhiều chất xơ giúp hệ tiêu hóa điều hòa và hoạt động tốt hơn, tránh bị bệnh trĩ.

- Bổ sung men vi sinh (sữa chua)

- Không rặn mạnh khi đi đại tiện: mẹ bầu nên tránh ngồi quá lâu khi đi vệ sinh, kèm theo là không dùng sức rặn quá mạnh tránh gây áp lực lên hậu môn, bà bầu cũng nên tập thói quen đi tiêu đều đặn ở một thời gian nhất định mỗi ngày.

- Vận động thường xuyên: Bà bầu hay ngồi nhiều một chỗ, ít vận động sẽ làm cho bệnh trĩ ngày một nặng hơn, khó chữa. Vì thế, bà bầu cần đi lại, tập các bài tập yoga cho mẹ bầu và nằm nghiêng về một bên để tránh áp lực lên hậu môn.

Tóm lại các phương pháp điều trị trĩ khi mang thai tập trung chủ yếu vào việc tăng hàm lượng chất xơ trong chế độ ăn uống, dùng thuốc làm mềm phân, tăng lượng chất lỏng, tập luyện thói quen đi vệ sinh.

Bị trĩ nặng khi mang thai khi nào cần phẫu thuật?

Theo thực tế, bác sĩ sẽ không chỉ định thực hiện phẫu thuật khi bà bầu bị trĩ, do có quá nhiều nguy hiểm đi kèm như biến cố gây mê/tê, phản ứng thuốc sau phẫu thuật, dễ nhiễm trùng, gặp tình trạng không cầm máu sau mổ…

Thông thường, các triệu chứng bệnh trĩ sẽ tự khỏi sau khi sinh. Có hơn 90% trường hợp bà bầu bị trĩ khỏi hoàn toàn sau sinh mà không cần đến phẫu thuật. Trừ những trường hợp bắt buộc phải xử lý búi trĩ trước hoặc sau sinh, bác sĩ sẽ cân nhắc kĩ lưỡng các nguy cơ và lợi ích.

Hạn chế tối đa can thiệp trĩ trong thời kỳ có thai nhất là trong 3 tháng đầu và 3 tháng thứ hai thai kỳ, vì có quá nhiều nguy cơ cho thai nhi.

Biện pháp phòng ngừa bị trĩ khi mang thai

Có nhiều cách phòng ngừa bệnh trĩ khi mang thai mà các bà bầu có thể tham khảo:

1. Phòng ngừa mắc bệnh trĩ cho mẹ bầu

- Tránh để bị táo bón: Thường xuyên cung cấp nhiều chất dinh dưỡng, vitamin từ các loại rau xanh, củ quả tươi và các loại trái mọng nước. Sử dụng những loại ngũ cốc như yến mạch, lúa mạch, gạo lứt; các loại đậu như đậu xanh, đậu nành và một số loại hạt như hạnh nhân, óc chó.(5)

- Cung cấp đủ nước cho cơ thể: Phụ nữ mang thai nên cung cấp ít nhất 4 lít nước mỗi ngày mới đủ cho cả mẹ và em bé. Bà bầu cũng nên uống nước ấm hơn là nước lạnh.

- Tập đi vệ sinh đúng giờ: Bà bầu nên hạn chế việc nhịn đi tiêu để tránh gây táo bón, tránh ngồi quá lâu hoặc đứng lâu trong thời gian dài, nên vận động nhẹ, đi lại sau 30 phút để giảm áp lực lên vùng hậu môn.

- Tạo thói quen tốt: Tránh bưng bê các vật nặng vì sẽ tạo lực lên vùng hông chậu, tránh tăng cân quá nhiều vì gây áp lực lên trực tràng và dễ gây bệnh trĩ.

2. Bà bầu bị trĩ nên ăn gì và kiêng gì?

Thực phẩm bà bầu nên ăn:

Bà bầu nên bổ sung các loại thực phẩm nhiều chất xơ, uống nhiều nước.
Ăn nhiều thực phẩm giúp nhuận tràng như rau đay, mùng tơi, diếp cá… sẽ giúp đại tiện dễ dàng hơn.
Nên ăn nhiều đồ mát như củ sen, dưa chuột, mướp đắng… để giúp búi trĩ bớt sưng và đau hơn.
Các loại trái cây như chuối, táo, bưởi cũng rất tốt cho việc tiêu hóa của mẹ bầu, giúp đại tiện dễ hơn và cung cấp nhiều chất xơ tốt cho sức khỏe.

Thực phẩm bà bầu nên hạn chế:

Tránh ăn các thực phẩm cay nóng, dầu mỡ, các loại thức ăn nhanh vì sẽ làm búi trĩ sưng to, gây đau đớn hơn.
Không nên ăn nhiều chất béo vì có thể làm tăng trọng lượng, gây áp lực lên trực tràng và hậu môn, khiến bệnh trĩ càng nặng.
Giảm tần suất sử dụng đồ uống có cồn, ga, caffein như nước ngọt, rượu bia và cafe.

Các thắc mắc về bệnh trĩ trong khi mang thai

1. Bà bầu bị trĩ có sinh thường được không?

Nhìn chung, đa phần bà bầu bị trĩ khi mang thai đều không gây ảnh hưởng đến quá trình sinh con. Do đó, thai phụ vẫn có thể sinh thường được. Tuy nhiên, nếu trường hợp trĩ nặng, quá to gây đau rát nhiều, cản trở việc sinh nở, khi đó các bác sĩ sẽ chỉ định nếu cần thiết phải phẫu thuật loại bỏ búi trĩ.

2. Bà bầu bị trĩ có tự khỏi được không?

Trên thực tế, có hai loại trĩ là trĩ thực thể và trĩ triệu chứng. Trĩ triệu chứng xuất hiện được xem là tác nhân phụ của bệnh cảnh hay sinh lý nhất định. Loại trĩ triệu chứng thường gặp ở bệnh nhân bị xơ gan hay ở phụ nữ mang thai. Loại trĩ này sẽ biến mất khi các vấn đề sinh lý được giải quyết.

Vì thế, trong hầu hết trường hợp, bệnh trĩ có thể biến mất hoàn toàn mà không cần điều trị sau sinh. Khi nồng độ nội tiết tố, lượng máu và áp lực trong ổ bụng sẽ giảm về mức bình thường.

3. Bị trĩ khi mang thai sau sinh có hết không?

Tùy mức độ bệnh trĩ nặng hay nhẹ, bà bầu có thể tự khỏi bệnh sau khi sinh. Tuy nhiên một số trường hợp nặng sẽ cần phẫu thuật cắt búi trĩ sau sinh. Vì thế, ngay khi có dấu hiệu của bệnh trĩ trong thai kì, bà bầu nên đến bệnh viện để được khám và điều trị nhanh nhất.

4. Mẹ bầu bị trĩ có ảnh hưởng đến thai nhi?

Bệnh trĩ trong giai đoạn thai kỳ hầu như không ảnh hưởng đến thai nhi. Bởi trĩ xảy ra ở vùng hậu môn và trực tràng, không dính đến bộ phận sinh dục, không ảnh hưởng đến sức khỏe thai nhi. Việc sinh con sẽ diễn ra bình thường.(4)

5. Cách làm co búi trĩ cho bà bầu

Có thể làm co búi trĩ bằng cách ngâm hậu môn trong nước ấm hoặc đắp nước muối ưu trương lên búi trĩ. Trong trường hợp búi trĩ sưng đau, bà bầu có thể ngâm hậu môn trong nước ấm từ 15-20 phút, ngâm nước ấm trước hoặc sau khi đi đại tiện. Nước ấm không chỉ làm dịu cơn đau mà còn giúp búi trĩ bớt kích ứng, giảm sưng. Với những búi trĩ ngoại, người bệnh có thể tham khảo ý kiến bác sĩ để đắp các loại thảo dược làm dịu cơn đau do búi trĩ.

Trung tâm Nội soi và Phẫu thuật nội soi tiêu hóa (BVĐK Tâm Anh TP.HCM) và Khoa Tiêu hóa – Gan mật – Tụy (BVĐK Tâm Anh Hà Nội) là những trung tâm y tế chuyên khoa Tiêu hóa uy tín, cung cấp dịch vụ thăm khám và điều trị cao cấp, hiệu quả cho các bệnh nhân mắc các vấn đề về gan từ nhẹ đến nặng (gan nhiễm mỡ, viêm gan cấp tính, mạn tính, xơ gan, ung thư gan…). Hệ thống BVĐK Tâm Anh quy tụ đội ngũ bác sĩ Nội khoa – Ngoại khoa – Nội soi tiêu hóa chuyên môn cao, giàu kinh nghiệm, bên cạnh đó là sự hỗ trợ của hệ thống thiết bị y tế hiện đại, nhập khẩu từ nước ngoài, phục vụ tối đa nhu cầu thăm khám và điều trị của khách hàng.

Để đặt lịch thăm khám và điều trị các bệnh về gan với các chuyên gia bác sĩ về Tiêu hóa của Hệ thống Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh, xin vui lòng liên hệ:

Hệ thống Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh:

Hà Nội: 108 Hoàng Như Tiếp, phường Bồ Đề, quận Long Biên, TP Hà Nội
Hotline: 1800 6858 – 024 7106 6858
TP.HCM: 2B Phổ Quang, phường 2, quận Tân Bình, TP HCM
Hotline: 0287 102 6789 – 0287 300 6858
Fanpage: Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh
Website: https://tamanhhospital.vn

Để tân hưởng trọn vẹn thai kì, tránh nguy cơ bị bệnh trĩ khi mang thai, bà bầu nên có các chế độ ăn uống khoa học, bổ sung chất xơ cũng kết hợp chế độ vận động nhẹ nhàng. Nếu phát hiện bất kỳ dấu hiệu bất thường nào nghi ngờ bệnh trĩ, người bệnh nên đến bệnh viện để được tư vấn điều trị nhanh chóng. Trĩ trong thời gian có thai nên được khám và tư vấn bởi bác sĩ chuyên khoa để đảm bảo an toàn cho mẹ và bé.

Cập nhật lần cuối: 09:55 27/07/2022

Chia sẻ: