Trong cả 3 cấp độ suy dinh dưỡng thì suy dinh dưỡng độ 3 được xem là thể nặng nhất, có thể đi kèm với một số bệnh mạn tính và nhiễm trùng, dẫn đến sụt cân đáng kể và không chủ ý. Trẻ suy dinh dưỡng độ 3 có thể đối mặt với những nguy cơ suy giảm thể chất và trí tuệ nghiêm trọng, thậm chí tử vong nếu không được điều trị kịp thời.
Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi ThS.BS Nguyễn Anh Duy Tùng – Trung tâm Thông tin Y khoa, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP.HCM.
Suy dinh dưỡng độ 3 hay còn gọi là suy dinh dưỡng nặng là mức độ nghiêm trọng nhất của tình trạng thiếu dinh dưỡng ở trẻ em. Ở giai đoạn này, cơ thể trẻ không chỉ thiếu cân mà còn gặp nhiều biến chứng nguy hiểm khác như hệ miễn dịch suy yếu, phát triển chậm và dễ mắc các bệnh lý liên quan đến việc thiếu hụt dinh dưỡng. Trẻ suy dinh dưỡng độ 3 có cân nặng thực tế đo được chỉ còn dưới 60% so với chuẩn cân nặng trung bình ở những đứa trẻ khỏe mạnh, cùng tuổi.
Một số nguyên nhân dẫn đến tình trạng suy dinh dưỡng độ 3 ở trẻ, bao gồm:
Một trong những dấu hiệu rõ ràng nhất của suy dinh dưỡng độ 3 là tình trạng thiếu cân trầm trọng, cân nặng của trẻ đo được chỉ còn dưới 60% so với mức chuẩn của trẻ cùng tuổi. Cơ thể trẻ gầy gò, da bọc xương và có thể xuất hiện các dấu hiệu thiếu chất như da khô, tóc rụng và móng tay dễ gãy. Ngoài ra, trẻ còn gặp khó khăn trong việc phát triển chiều cao và các cơ quan nội tạng cũng có thể bị ảnh hưởng nghiêm trọng.
Suy dinh dưỡng độ nặng khiến hệ miễn dịch của trẻ suy giảm nghiêm trọng, dẫn đến trẻ dễ mắc các bệnh nhiễm trùng hơn so với trẻ khác, trẻ thường xuyên ốm vặt, cảm lạnh, viêm phổi,… Bên cạnh đó, sự suy yếu cơ bắp khiến trẻ trở nên yếu ớt, hay mệt mỏi và không có năng lượng để tham gia các hoạt động vui chơi, học tập. (1)
Trẻ suy dinh dưỡng độ 3 cũng có thể gặp các vấn đề về tâm lý và hành vi. Trẻ thường xuyên buồn bã, dễ cáu gắt và thiếu sự tập trung khi học tập. Tình trạng thiếu hụt dinh dưỡng ảnh hưởng đến sự phát triển của não bộ, khiến trẻ gặp khó khăn trong việc học tập và ghi nhớ. Trẻ có thể tỏ ra lo lắng, sợ hãi và khó hòa nhập cùng bạn bè.
Độ 3 là mức độ nghiêm trọng nhất trong các cấp độ suy dinh dưỡng ở trẻ em. Nhiều trường hợp có thể đối mặt với nguy cơ tử vong khi không được phát hiện sớm và điều trị kịp thời. Mức độ này làm ảnh hưởng đến tất cả các bộ phận trên cơ thể trẻ. Khi trẻ rơi vào trường hợp này, ba mẹ không nên tự ý điều trị tại nhà mà tốt nhất hãy đưa trẻ đến các trung tâm y tế hoặc bệnh viện uy tín để được bác sĩ chuyên khoa thăm khám, kiểm tra, từ đó xây dựng phác đồ điều trị phù hợp, hiệu quả nhất.
Nhằm xác định chính xác tình trạng và mức độ suy dinh dưỡng ở trẻ, các chuyên gia sẽ dùng một số phương pháp chẩn đoán phổ biến sau:
Đây là bước đầu tiên và cơ bản nhất trong việc chẩn đoán suy dinh dưỡng độ 3 ở trẻ. Bác sĩ sẽ tiến hành khám tổng quát để tìm kiếm các dấu hiệu lâm sàng của suy dinh dưỡng như da khô, tóc rụng, móng tay dễ gãy, bụng phình to, cơ bắp yếu và các vết loét trên da. Ngoài ra, bác sĩ sẽ kiểm tra các dấu hiệu thiếu vitamin và khoáng chất, chẳng hạn như thiếu máu, thiếu sắt và các vấn đề về thị giác do thiếu vitamin A.
Trẻ suy dinh dưỡng độ 3 thường có cân nặng dưới 60% so với chuẩn cân nặng trung bình của trẻ cùng tuổi và chiều cao. Bác sĩ sẽ sử dụng bảng chỉ số nhân trắc (Z-score) để xác định mức độ suy dinh dưỡng. Nếu chỉ số Z-score dưới -4SD, trẻ được xem là bị suy dinh dưỡng độ 3.
Vòng cánh tay trên là một chỉ số quan trọng khác để đánh giá mức độ suy dinh dưỡng ở trẻ. Nếu chu vi của phần giữa cánh tay dưới 110mm, đó là dấu hiệu rõ ràng của tình trạng suy dinh dưỡng mức độ nặng.
Các xét nghiệm máu như công thức máu, đo đường huyết, kiểm tra nồng độ protein trong máu cùng các xét nghiệm máu thông thường khác có thể được bác sĩ chỉ định để chẩn đoán tình trạng suy dinh dưỡng ở trẻ em.
Tìm hiểu thêm:
Hầu hết các tình trạng suy dinh dưỡng đều để lại nhiều hệ lụy đến sức khỏe và sự phát triển toàn diện của trẻ. Đặc biệt, trẻ suy dinh dưỡng độ 3 là mức độ nặng nhất, có thể dẫn đến nhiều biến chứng và thậm chí tử vong nếu không được kiểm soát các triệu chứng, cũng như có phác đồ điều trị phù hợp.
Với mức độ này ba mẹ cần đưa bé đến các cơ sở y tế hoặc bệnh viện để được thăm khám và thực hiện các kiểm tra chuyên sâu, từ đó xây dựng kế hoạch dinh dưỡng phù hợp cho trẻ. Dưới đây là một số phương pháp cải thiện dinh dưỡng cho bé được các chuyên gia khuyến cáo:
Một trong những biện pháp quan trọng nhất để cải thiện tình trạng suy dinh dưỡng độ 3 ở trẻ là cung cấp một chế độ dinh dưỡng đặc biệt. Chế độ này cần chú trọng bổ sung protein, vitamin và khoáng chất để bù đắp sự thiếu hụt dinh dưỡng.
Trẻ suy dinh dưỡng độ 3 thường có hệ tiêu hóa yếu, khó có thể hấp thụ quá nhiều dưỡng chất từ bữa ăn lớn. Do đó, việc chia nhỏ bữa ăn trong ngày sẽ giúp trẻ dễ dàng tiêu hóa và hấp thụ dinh dưỡng hơn. Lưu ý mỗi bữa ăn nên chứa đủ các nhóm chất dinh dưỡng cần thiết để đảm bảo trẻ được bổ sung nguồn năng lượng dồi dào cho các hoạt động trong ngày.
Trong một số trường hợp, việc bổ sung dinh dưỡng qua chế độ ăn uống hàng ngày có thể không đủ để cải thiện tình trạng suy dinh dưỡng độ 3. Khi đó, các loại thực phẩm chức năng, bổ sung vitamin và khoáng chất có thể được sử dụng dưới sự hướng dẫn của bác sĩ.
Suy dinh dưỡng độ 3 thường đi kèm với nhiều bệnh lý nhiễm trùng như tiêu chảy và các vấn đề về hô hấp. Điều trị dứt điểm các bệnh lý này là một bước quan trọng trong quá trình cải thiện tình trạng dinh dưỡng của trẻ. Bác sĩ sẽ đưa ra các phác đồ điều trị thích hợp cho từng bệnh lý, đồng thời theo dõi sát sao tình trạng sức khỏe của trẻ để đảm bảo rằng các bệnh lý kèm theo không làm trầm trọng thêm tình trạng suy dinh dưỡng.
Ba mẹ cần đảm bảo rằng trẻ được sống trong môi trường sạch sẽ, thoáng mát và tránh các nguồn ô nhiễm. Việc giữ vệ sinh cá nhân và môi trường xung quanh sẽ giúp trẻ giảm nguy cơ mắc các bệnh nhiễm trùng và các vấn đề về sức khỏe khác.
Việc cho trẻ tham gia các hoạt động ngoài trời và học một vài môn thể thao phù hợp giúp tăng cường trao đổi chất, cải thiện tuần hoàn máu và tăng cường hệ miễn dịch cho trẻ.
Ba mẹ cần đưa trẻ đi khám định kỳ để bác sĩ kiểm tra và đánh giá tình trạng dinh dưỡng của trẻ. Dựa vào kết quả đánh giá, bác sĩ sẽ đưa ra lời khuyên cho ba mẹ điều chỉnh chế độ ăn uống và chỉ định thay đổi phương pháp điều trị khi cần thiết để đạt được kết quả tốt nhất.
Theo các chuyên gia, điều quan trọng trong việc cải thiện tình trạng suy dinh dưỡng ở trẻ nhỏ là tăng khả năng hấp thu dinh dưỡng, giúp trẻ tăng trưởng khỏe mạnh và phát triển toàn diện. Một số lưu ý về chế độ ăn của trẻ suy dinh dưỡng độ 3 mẹ có thể tham khảo.
Khoa Nhi – Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh là địa chỉ thăm khám và điều trị bệnh lý trẻ em đáng tin cậy được nhiều phụ huynh lựa chọn hiện nay. Với đội ngũ chuyên gia, bác sĩ hàng đầu trong lĩnh vực Nội nhi và Ngoại nhi cùng hệ thống trang thiết bị, cơ sở vật chất hiện đại, chất lượng dịch vụ đạt chuẩn, ba mẹ có thể hoàn toàn yên tâm khi chăm sóc sức khỏe con yêu tại đây.
Để đặt lịch thăm khám và nhận tư vấn về các vấn đề dinh dưỡng cùng các chuyên gia – bác sĩ giỏi tại BVĐK Tâm Anh, ba mẹ có thể liên hệ đến thông tin sau:
HỆ THỐNG BỆNH VIỆN ĐA KHOA TÂM ANH
Trẻ suy dinh dưỡng độ 3 là tình trạng sức khỏe nghiêm trọng kéo theo nhiều hệ lụy nguy hiểm, cũng như ảnh hưởng đến sự phát triển thể chất, trí tuệ của trẻ, thậm chí có thể gây tử vong nếu không được phát hiện sớm và điều trị kịp thời. Ba mẹ cần chú ý trang bị các kiến thức dinh dưỡng cần thiết và tham khảo ý kiến bác sĩ trong việc xây dựng chế độ dinh dưỡng phù hợp giúp trẻ cải thiện tình trạng suy dinh dưỡng để con sớm trở lại trạng thái sức khỏe bình thường, phát triển cao lớn và khỏe mạnh như những bạn bè đồng trang lứa.
