Viêm phổi là bệnh lý nguy hiểm, đặc biệt phổ biến ở trẻ nhỏ do hệ miễn dịch còn non yếu. Đây cũng là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây tử vong ở trẻ dưới 1 tuổi. Tiêm vắc xin không chỉ giúp trẻ phòng ngừa bệnh, mà còn giảm được nguy cơ bệnh trở nặng gây biến chứng. Vậy trường hợp trẻ bị viêm phổi có tiêm phòng được không? Cần lưu ý những gì? BS.CKI Nguyễn Đông Bảo Châu, Bác sĩ khoa Nhi Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP.HCM giải đáp cụ thể trong bài biết dưới đây.
Câu trả lời là KHÔNG! Theo hướng dẫn khám sàng lọc trước khi tiêm chủng của Bộ Y tế (Quyết định số 1575/QĐ-BYT ngày 27/3/2023), trẻ cần được hoãn tiêm vắc xin trong các trường hợp như suy hô hấp, suy tuần hoàn, suy thận, suy tim, suy gan, suy giảm ý thức, mắc các bệnh lý cấp tính, các bệnh nhiễm trùng; đang điều trị hoặc mới kết thúc điều trị corticoid toàn thân; đang điều trị bệnh ung thư; cân nặng dưới 2kg; tiền sử phản ứng tăng dần với các loại vắc xin…
Do đó, nếu trẻ được chẩn đoán xác định là mắc bệnh viêm phổi, nghĩa là trẻ đang có bệnh cấp tính đang tiến triển, phụ huynh cần thông báo với bác sĩ về tình trạng của trẻ trong quá trình khám sàng lọc để được cân nhắc hoãn tiêm chủng. Việc tiêm phòng giai đoạn này không những làm giảm hiệu quả của vắc xin, mà còn có nguy cơ làm tăng các tác dụng phụ của vắc xin đối với trẻ. (1)
Trẻ có thể tiêm vắc xin khi đáp ứng các điều kiện, gồm: đã khỏi bệnh, đã kết thúc đợt điều trị hoặc ngưng tái khám theo chỉ định của bác sĩ lâm sàng, hiện không còn các triệu chứng của viêm phổi hoặc các bệnh lý nhiễm trùng cấp tính khác. Nguyên nhân bởi lúc này hệ miễn dịch của trẻ đã ổn định, không còn chịu ảnh hưởng của bệnh cũ nên sẽ đáp ứng tốt với việc tiêm vắc xin.
Trước khi tiêm phòng, bác sĩ sẽ khám sàng lọc kỹ càng và đánh giá tình trạng sức khỏe tổng quát của trẻ để đưa ra quyết định tiêm phòng thích hợp. Phụ huynh cần chia sẻ đầy đủ tất cả những vấn đề sức khỏe của con, không giấu bệnh để đảm bảo an toàn tiêm chủng, không có phản ứng bất thường xảy ra.
Trẻ bị viêm phổi có tiêm phòng được không? Xin được nhắc lại, theo hướng dẫn của Bộ Y tế, nếu trẻ mắc các bệnh lý nhiễm trùng cấp tính như viêm phổi, cần hoãn lại lịch tiêm vắc xin đợi đến khi trẻ khỏi bệnh hoàn toàn. Bởi việc tiêm phòng lúc này không mang lại hiệu quả bảo vệ, mà còn nguy cơ gặp phải các tác dụng phụ.
Sau khi trẻ hồi phục sức khỏe, phụ huynh cần lưu ý những điều quan trọng dưới đây để đảm bảo quá trình tiêm phòng được an toàn và hiệu quả.
Trước khi đi tiêm phòng, phụ huynh hãy cho trẻ ăn uống và nghỉ ngơi đầy đủ. Nên mặc quần áo thoải mái để việc khám sàng lọc và thực hiện tiêm vắc xin được dễ dàng hơn.
Phụ huynh cần thông báo đầy đủ và chi tiết tình trạng sức khỏe, các vấn đề của trẻ cũng như các loại thuốc trẻ đang sử dụng nếu có trong quá trình bác sĩ khám sàng lọc trước tiêm. Bác sĩ sẽ khảo sát một vài thông tin quan trọng sau:
Những thông tin này là cơ sở dữ liệu quan trọng giúp bác sĩ đánh giá tổng quát sức khỏe của trẻ, cân nhắc giữa lợi ích và nguy cơ sau tiêm chủng để chỉ định tiêm, tư vấn loại vắc xin thích hợp.
Trường hợp trẻ không đạt cân nặng tiêu chuẩn hoặc đang mắc phải vấn đề sức khỏe, việc tiêm phòng sẽ được hoãn lại đến khi nào trẻ hồi phục và đạt yêu cầu. Nếu trẻ có tiền sử phản ứng nặng với vắc xin ở những lần tiêm ngừa trước, bác sĩ sẽ chỉ định ngừng tiêm các mũi tiêm tiếp theo và tìm phương án khác thay thế.
Sau khi trẻ tiêm vắc xin, phụ huynh được dặn dò giữ trẻ tại trung tâm tiêm chủng ít nhất 30 phút để theo dõi phản ứng sau tiêm. Nếu nhận thấy trẻ có các dấu hiệu bất thường như sốt, chóng mặt, khó thở, thở nhanh, thở khò khè, nôn trớ, da nổi mẩn đỏ hoặc đổi màu, ngứa họng… cần báo ngay cho nhân viên y tế để có biện pháp xử trí kịp thời.
Trường hợp theo dõi sau tiêm phòng trẻ có sức khỏe ổn định và không xuất hiện các dấu hiệu bất thường, trẻ được về nhà và dặn dò tiếp tục theo dõi trong vòng 48 giờ sau tiêm.
Đây là việc làm vô cùng quan trọng, phụ huynh cần theo dõi trẻ sát sao để đánh giá tính hiệu quả của vắc xin sau tiêm, hạn chế tối đa các phản ứng khó chịu sau tiêm, giúp trẻ nhanh hồi phục. Muốn vậy phụ huynh cần lưu ý những điều sau:
Bác sĩ Châu chia sẻ, viêm phổi là tình trạng nhiễm trùng ở phổi gây ra do virus, vi khuẩn xâm nhập vào bên trong nhu mô phổi, làm tổn thương các phế nang, ảnh hưởng lên sự trao đổi oxy tại phổi.
Với những người có sức khỏe tốt, viêm phổi có thể được điều trị khỏi hẳn trong vòng 1-2 tuần. Tuy nhiên, trẻ nhỏ đặc biệt là trẻ sinh non, trẻ có bệnh nền có hệ miễn dịch chưa hoàn thiện… nếu bị viêm phổi có thể dễ gặp các biến chứng nguy hiểm như nhiễm trùng huyết, suy hô hấp, suy tim, tràn dịch màng phổi, tràn dịch màng tim, xẹp phổi, viêm phổi hoại tử.
Khi trẻ bị viêm phổi, hoạt động của phổi không đảm bảo vận chuyển đủ oxy vào máu cũng như loại bỏ carbon dioxide trong máu, điều này có thể gây ra tình trạng suy hô hấp nghiêm trọng, đe dọa tính mạng vì các cơ quan trong cơ thể cần có oxy để hoạt động.
Viêm phổi cùng có thể kéo theo hội chứng suy hô hấp cấp tính (ARDS), thường gặp ở người bệnh bị viêm phổi cả 2 thùy, lượng oxy trong máu giảm. ARDS nếu không được điều trị kịp thời sẽ dẫn đến thiếu oxy nghiêm trọng, đe dọa tính mạng người bệnh.
Để phòng ngừa căn bệnh viêm phổi cho trẻ em, phụ huynh cần đảm bảo môi trường xung quanh trẻ luôn sạch sẽ, thoáng mát; khử trùng tất cả đồ chơi hoặc vật dụng trẻ thường tiếp xúc. Vệ sinh sạch sẽ tay chân cho trẻ, đảm bảo chế độ ăn uống đủ dinh dưỡng cho trẻ mỗi ngày. Đeo khẩu trang khi di chuyển bên ngoài, đặc biệt là nơi đông người.
Tránh để trẻ tiếp xúc với người có dấu hiệu mắc bệnh hoặc đang mắc bệnh. Giữ môi trường sống lành mạnh, tránh khói thuốc lá (kể cả thuốc lá truyền thống và thuốc lá điện tử). Tránh cảm lạnh bởi cảm lạnh rất dễ chuyển biến thành viêm phổi nếu không được chăm sóc đúng cách và điều trị dứt điểm.
Song song đó, phụ huynh nên cho trẻ tiêm chủng các loại vắc xin sau để chủ động phòng bệnh viêm phổi:
Trung tâm Tiêm chủng Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh đáp ứng đầy đủ nhu cầu về các loại vắc xin cho trẻ em, nguồn vắc xin chất lượng cao, xuất xứ rõ ràng, được nhập khẩu từ các hãng vắc xin hàng đầu thế giới như Sanofi Pasteur, Glaxo Smith Kline, MSD… Tiêm chủng tại Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh, trẻ được khám sàng lọc bởi các chuyên gia – bác sĩ Nhi khoa dày dặn kinh nghiệm, nhân viên y tế được đào tạo kỹ năng chuyên nghiệp, phòng tiêm chủng bày trí thân thiện giúp trẻ có tâm lý thoải mái, không còn sợ hãi mỗi lần tiêm chủng.
Để đặt hẹn tiêm chủng tại Hệ thống Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh cho trẻ, phụ huynh vui lòng liên hệ đến:
HỆ THỐNG BỆNH VIỆN ĐA KHOA TÂM ANH
Hy vọng những thông tin trên đây đã giải đáp được thắc mắc “trẻ bị viêm phổi có tiêm phòng được không”. Tốt nhất, phụ huynh nên khai báo chi tiết với bác sĩ tiêm chủng trong quá trình khám sàng lọc để được tư vấn và hướng dẫn thời điểm tiêm phòng bệnh thích hợp.
