Trẻ bị sởi có ngứa không? 4 cách giảm ngứa hiệu quả và an toàn

Sởi là bệnh truyền nhiễm thường gặp ở trẻ em. Bệnh gây ra do virus, biểu hiện đặc trưng bởi tình trạng sốt cao, phát ban đỏ, đỏ mắt, chảy nước mắt,… Các nốt phát ban có thể nổi thành từng mảng, lan rộng khắp cơ thể, khiến trẻ khó chịu và mệt mỏi. Vậy trẻ bị sởi có ngứa không? Bố mẹ cần làm gì để trẻ mau hết bệnh?

Trẻ bị sởi có ngứa không?

Trẻ bị sởi có thể cảm thấy ngứa trên da, tuy nhiên không phải trường hợp nào cũng gặp phải tình trạng này. Do đó, ngứa không phải là dấu hiệu đặc trưng để phân biệt sởi với các bệnh lý ngoài da khác ở trẻ.

Tình trạng ngứa do sởi có thể xuất hiện tùy vào từng giai đoạn của bệnh:

• Giai đoạn ủ bệnh: Khi virus mới xâm nhập vào cơ thể, các dấu hiệu của sởi chưa được thể hiện rõ ràng, trẻ không có dấu hiệu bị ngứa.
• Giai đoạn khởi phát: Các triệu chứng của sởi xuất hiện rõ như trẻ sốt cao trên 38 độ C, ho nhiều, chảy nước mũi, đỏ mắt, chảy nước mắt, xuất hiện đốm Koplik trong miệng,… khiến trẻ mệt mỏi, biếng ăn nhưng chưa gây ngứa. (1)
• Giai đoạn toàn phát: Đặc trưng bởi tình trạng phát ban, thường sau 1 tuần tính từ khi bệnh khởi phát. Các vết ban đỏ xuất hiện đầu tiên ở phía sau tai của bé, sau đó nổi dần dần ở mặt, cổ, tay, ngực rồi lan rộng ra khắp cơ thể. Các vết ban đỏ có thể phẳng hoặc hơi phồng, kết hợp lại thành từng mảng lớn loang lổ trên da. Giai đoạn phát ban có thể gây ngứa trên da, tình trạng ngứa nhiều hay ít phụ thuộc vào hệ thống miễn dịch và sức khỏe của từng trẻ, cũng có trẻ không cảm thấy ngứa khi phát ban. Trong một số trường hợp, trẻ có thể ngứa nhiều lan khắp cơ thể, rát và khó chịu nhất vào ngày đầu tiên hoặc ngày thứ 2 sau khi ban nổi. (2)
• Giai đoạn hồi phục: Sau khoảng 1 tuần, các vết ban đỏ bắt đầu bay đi và bong vảy. Trẻ có thể cảm thấy ngứa ở giai đoạn này.

Nguyên nhân gây ngứa khi trẻ bị sởi

Bệnh sởi gây ra do virus sởi (Polinosa morbillarum), với đặc trưng là sốt cao và phát ban đỏ khắp toàn thân. Các vết ban đỏ trên da có thể là nguyên nhân gây ngứa ở trẻ bị sởi, tuy nhiên không phải trẻ nào cũng cảm thấy ngứa khi phát ban. (3)

Khi các tế bào miễn dịch phản ứng lại với tình trạng nhiễm trùng bằng cách giải phóng các chất (như histamine, oxit nitric) để tiêu diệt virus xâm nhập và kích thích các tế bào miễn dịch khác hoạt động. Quá trình này vô tình gây tổn thương, sưng và dẫn đến tình trạng viêm nhiễm trên da, làm xuất hiện các nốt đỏ phát ban khắp cơ thể. Trong một số trường hợp có thể gây ngứa cho trẻ bị sởi.

Mức độ ngứa khi trẻ bị sởi

Mức độ ngứa ở trẻ bị sởi nhìn chung có sự khác nhau tùy thuộc vào tình trạng phát ban, hệ thống miễn dịch và thể trạng sức khỏe của từng trẻ. Một số trẻ có thể ngứa nhiều, đau rát trên da, trong khi số khác chỉ hơi ngứa nhẹ hoặc không có cảm giác ngứa. Bên cạnh đó, tình trạng ngứa cũng có thể tăng lên nếu trẻ đồng thời bị dị ứng hoặc bội nhiễm da.

Cách giảm ngứa cho trẻ bị sởi

Cảm giác ngứa gây khó chịu, khiến trẻ dễ đưa tay gãi tại các vị trí phát ban. Việc này dễ làm cho da thêm tổn thương và lâu lành hơn. Để giảm tình trạng ngứa và giúp trẻ cảm thấy thoải mái hơn khi bị sởi, bố mẹ có thể giúp bé bằng các cách:

1. Giữ vệ sinh da đúng cách

Việc giữ cho da sạch sẽ giúp hạn chế tích tụ bụi bẩn, giảm nguy cơ kích ứng và nhiễm trùng. Bố mẹ hãy tắm hoặc lau người nhẹ nhàng cho trẻ bằng nước ấm để giúp trẻ cảm thấy dễ chịu hơn, hỗ trợ các vết phát ban nhanh mờ. Đồng thời hãy nhắc trẻ rửa tay với xà phòng thường xuyên và súc miệng bằng nước muối sinh lý.

2. Mặc quần áo thoáng mát

Bố mẹ nên cho trẻ mặc những loại quần áo thoải mái, thoáng mát. Tránh cho trẻ mặc đồ quá chật, dày, nóng vì sẽ gây hầm bí, tổn thương da và có thể làm tình trạng ngứa nặng hơn.

3. Hạn chế gãi để tránh nhiễm trùng

Bố mẹ nên nhắc trẻ hạn chế gãi để ngăn ngừa nhiễm trùng các nốt phát ban và làm tình trạng bệnh tệ hơn. Cắt móng tay gọn gàng cho trẻ để đảm bảo vệ sinh và tránh tình trạng trẻ làm trầy xước da khi gãi.

Nếu tình trạng ngứa, rát da trở nên khó chịu hơn, bố mẹ hãy tham khảo ý kiến bác sĩ để được tư vấn các biện pháp điều trị phù hợp. Tuyệt đối không tự ý sử dụng thuốc kháng sinh, bôi vết thương, đắp lá hoặc sử dụng các bài thuốc dân gian để chữa trị cho trẻ bị sởi.

4. Chế độ dinh dưỡng giúp phục hồi da

Chế độ dinh dưỡng đúng cách giúp trẻ bị sởi nhanh chóng hồi phục. Bố mẹ hãy xây dựng thực đơn khoa học, bổ sung đầy đủ các nhóm chất cho trẻ (protein, carbohydrate, chất béo, chất bột đường, vitamin và chất khoáng), đặc biệt là các loại thực phẩm chứa nhiều vitamin A, giúp trẻ đẩy nhanh khả năng phục hồi.

Đồng thời nên khuyến khích trẻ uống nhiều nước. Tránh cho trẻ ăn các loại thức ăn nhanh, đồ ăn chứa nhiều dầu mỡ, đồ hộp, nước ngọt,… vì có thể khiến trẻ đầy bụng, khó tiêu.

Biện pháp phòng ngừa trẻ bị sởi hiệu quả

Tiêm vắc xin phòng sởi cho trẻ là biện pháp phòng ngừa hiệu quả nhất, với khả năng bảo vệ lên đến 98%. Vắc xin sởi là một trong những loại vắc xin bắt buộc, được tiêm phòng cho trẻ từ 9 tháng tuổi trở lên.

VNVC hiện đang có đủ vắc xin sởi đơn, vắc xin sởi – rubella và vắc xin sởi – quai bị – rubella với 4 loại:

• Vắc xin MR (Việt Nam) được tiêm cho trẻ từ 12 tháng tuổi trở lên và người lớn;
• Vắc xin Priorix (Bỉ) phòng ngừa bệnh sởi – quai bị – rubella, tiêm cho trẻ từ 9 tháng tuổi trở lên và người lớn;
• Vắc xin MMR (Ấn Độ) phòng bệnh sởi – quai bị – rubella chỉ định cho trẻ từ 1 đến 10 tuổi;
• Vắc xin MMR II (Mỹ) phòng bệnh sởi – quai bị – rubella, tiêm cho trẻ từ 12 tháng tuổi trở lên và người lớn.

Khi nào cần đưa trẻ đến gặp bác sĩ?

Nghi ngờ trẻ tiếp xúc với người bị bệnh sởi, bố mẹ cần đưa trẻ đến bệnh viện để được thăm khám, chẩn đoán và ngăn bệnh diễn tiến xấu. Đặc biệt khi trẻ dưới 12 tháng tuổi, trẻ chưa tiêm vắc xin sởi, trẻ mắc các bệnh miễn dịch hoặc đang sử dụng thuốc ức chế miễn dịch.

Đồng thời, hãy đưa trẻ đến bệnh viện ngay nếu các dấu hiệu trẻ bị sởi ngày càng tệ hơn như: (4)

• Phát ban kéo dài hơn 1 tuần, không có dấu hiệu thuyên giảm;
• Phát ban bắt đầu phồng rộp, có biểu hiện đỏ, sưng, rỉ dịch và gây cảm giác đau;
• Trẻ có dấu hiệu khó thở, nhịp thở nhanh;
• Trẻ đau đầu từng cơn không dứt;
• Trẻ lừ đừ, li bì, ngủ nhiều hơn bình thường;
• Trẻ đau mắt, chảy nước mắt nhiều, nhạy cảm hơn với ánh sáng.

Sởi là bệnh truyền nhiễm với khả năng lây lan nhanh chóng. Trẻ bị sởi có ngứa không còn tùy thuộc vào thể trạng và sức khỏe của từng bé, có trẻ cảm thấy ngứa, nhưng tình trạng này có thể không xảy ra ở một số trẻ khác. Biện pháp phòng ngừa sởi ở trẻ tốt nhất là tiêm vắc xin đầy đủ theo khuyến cáo. Bố mẹ cần chú ý chăm sóc trẻ đúng cách, xây dựng chế độ dinh dưỡng lành mạnh, đặc biệt là nhiều vitamin A để trẻ giảm các triệu chứng khó chịu và nhanh khỏi bệnh hơn.