Máy tạo nhịp tim là thiết bị quen thuộc, được sử dụng theo chỉ định của bác sĩ cho người bệnh tim mạch. Vậy có mấy loại máy tạo nhịp tim? Tác dụng, vai trò và cơ chế hoạt động như thế nào? Hãy cùng tìm hiểu qua các thông tin bên dưới.
Máy tạo nhịp tim là thiết bị điện tử nhỏ được cấy dưới da (thường ở vị trí dưới xương đòn bên trái) để hỗ trợ xử lý, điều hòa các rối loạn nhịp tim ở bệnh nhân có vấn đề về tim.
Thiết bị được cấu tạo gồm 2 thành phần chính là dây điện cực và bộ điều khiển.
Máy tạo nhịp tim được chỉ định cho những trường hợp: nhịp tim chậm có triệu chứng, tắc nghẽn đường dẫn truyền trong tim. (1)
Hai nhiệm vụ chính của máy tạo nhịp tim bao gồm:
Máy tạo nhịp tim hoạt động trên cơ chế kết hợp giữa công nghệ điện tử và y học.
Bình thường, tim co bóp nhờ các xung động điện học được tạo ra bởi nút xoang. Thông qua hệ thống dẫn truyền, các xung động điện học này được truyền đến tận tế bào cơ tim, truyền đi khắp tim một cách nhịp nhàng theo từng đợt liên tục, kích thích làm cho cơ tim co bóp tạo ra những nhịp đập của tim.
Máy tạo nhịp có khả năng theo dõi, phát hiện các hoạt động tạo nhịp của tim và tự động gửi xung điện qua dây dẫn đến tim mỗi khi nhận thấy tim đập quá chậm hoặc không đều. Các xung điện này sẽ kích thích làm tim đập đúng nhịp, đều đặn theo chu kỳ.
Nếu nhịp tim bất thường (ví dụ nhịp bất thường, nhịp bị gián đoạn, hay bị nhịp chậm…), máy tạo nhịp sẽ bổ sung các xung động kích thích, đảm bảo tim co bóp được đúng tần số. Trái lại, nếu tim hoạt động bình thường, máy sẽ không phát ra xung động nào nữa, để tim tự duy trì hoạt động của mình. (2)
Máy tạo nhịp tim không dây là thiết bị tạo nhịp tim có kích thước nhỏ bằng viên thuốc được đưa vào buồng tim người bệnh thông qua ống thông. Thiết bị này được gắn vào thành trong của trái tim giúp kiểm soát tốc độ và nhịp đập của tim.
Máy tạo nhịp tim không dây thường được sử dụng ở những bệnh nhân có nhịp tim chậm, bị tắc mạch máu dưới xương đòn, có nguy cơ cao bị nhiễm trùng túi máy, ngứa vết sẹo sau phẫu thuật, bệnh nhân lớn tuổi có sức khỏe yếu,…
Máy tạo nhịp tim một buồng là dạng máy tạo nhịp được thiết kế gồm một dây gắn trực tiếp vào buồng tim bên phải của người bệnh.
Máy tạo nhịp tim hai buồng được cấu tạo gồm hai dây nối vào hai buồng tim (nhĩ phải và thất phải) của bệnh nhân.
Máy tạo nhịp tim ba buồng còn được gọi là thiết bị tạo nhịp tái đồng bộ cơ tim (CRT) được sử dụng để điều trị suy tim cho những bệnh nhân có 2 buồng tâm thất hoạt động không cùng lúc hay những bệnh nhân suy tim kèm theo tình trạng bị block ở nhánh trái.
Máy tạo nhịp tim ba buồng được đưa vào lồng ngực giúp hỗ trợ tim co bóp và hoạt động có tổ chức. Thiết bị này gồm có 3 dây dẫn, trong đó 2 dây nối vào 2 tâm thất và dây thứ 3 nối vào tâm nhĩ phải. Từ đó, giúp buồng tim hoạt động đồng bộ với nhau, máu được bơm ra khỏi tim tuần hoàn và liên tục. (3)
>> Xem thêm: Máy tạo nhịp tim tạm thời: Vai trò, chức năng hoạt động, giá tiền
Bình thường nhịp tim sẽ do nút xoang điều khiển, khi nút xoang bị bệnh sẽ làm cho tim đập chậm hơn so với bình thường (bình thường nhịp tim dao động 60100 lần/phút ở người trưởng thành). Một số triệu chứng khi có bệnh lý ở nút xoang bao gồm hồi hộp, chóng mặt, ngất, gần ngất… Sử dụng máy tạo nhịp tim giúp tim được ổn định và hoạt động đạt hiệu quả.
Hệ thống dẫn truyền trong tim nếu bị bệnh sẽ làm xung động không thể truyền từ nút xoang đến các tế bào cơ tim ở thất, từ đó sẽ làm cho sự co bóp của tim chậm hơn so với bình thường. Máy tạo nhịp có khả năng điều chỉnh sự bất thường đó thông qua các dây điện cực gắn ở trong tim.
Suy tim là tình trạng nghiêm trọng của các bệnh lý liên quan đến tim. Lúc này tim không còn đủ khả năng để bơm máu cung cấp cho cơ thể. Lắp máy tạo nhịp là giải pháp thường được sử dụng để cải thiện tình hình sức khỏe của bệnh nhân, giúp tim ổn định hơn.
Máy tạo nhịp tim được đặt vào cơ thể khi:
Hiện nay có 3 phương pháp tiếp cận để đặt máy tạo nhịp tim vào cơ thể người bệnh.
Trước khi bác sĩ đưa ra phương pháp điều trị, người bệnh sẽ được làm điện tâm đồ (ECG) để kiểm tra chức năng và hoạt động của tim. Sau đó, tùy thuộc vào mức độ bệnh và cấu tạo của loại máy tạo nhịp tim được cấu ghép vào cơ thể, bác sĩ sẽ chẩn đoán và lựa chọn một trong ba phương pháp phù hợp, gồm:
Để thực hiện phương pháp này, bác sĩ sẽ dùng thủ thuật đưa ống thông vào cơ thể người bệnh thông qua tĩnh mạch đùi về tim. Sau đó, máy tạo nhịp tim được đưa vào cơ thể qua ống thông này, đặt ở vị trí thích hợp của buồng tim. Phương pháp đặt máy tạo nhịp tim qua ống thông được sử dụng để đặt máy tạo nhịp tim không dây và thích hợp với các tình trạng bệnh đơn giản, liên quan đến một buồng tim. Quy trình này chỉ mất khoảng một giờ hoặc ít hơn.
Bác sĩ tiếp cận các buồng tim thông qua tĩnh mạch chạy bên dưới xương đòn. Dưới màn soi huỳnh quang (một loại tia X), bác sĩ sẽ luồn dây dẫn qua tĩnh mạch đến tim. Một đầu dây dẫn sẽ được kết nối với vị trí thích hợp của tim. Đầu còn lại sẽ kết nối với thiết bị tạo nhịp tim, được đặt dưới da ngực, bên dưới xương đòn trái. Phương pháp này thường được sử dụng cho người lớn và mất khoảng từ 2 đến 5 giờ để thực hiện.
Bác sĩ tạo một vết mổ nhỏ trên ngực của người bệnh và các dây dẫn sẽ được đưa vào qua vết mổ đó rồi gắn chúng vào thành ngoài tim. Tiếp đến, bác sĩ kết nối máy trợ tim với các dây dẫn này và đặt máy ở vị trí thích hợp trên vùng ngực bệnh nhân. Thủ thuật này mất khoảng từ 1-2 tiếng để hoàn thành.
Phản ứng dị ứng là phản ứng bình thường hay xảy ra ở các bệnh nhân cấy máy tạo nhịp vào cơ thể. Phản ứng này là do cơ thể bị dị ứng với thuốc cản quang được sử dụng trong quy trình đặt máy hoặc dị ứng với một trong những vật liệu được sử dụng để chế tạo máy tạo nhịp tim như dây dẫn.
Nhiễm trùng ở vị trí máy tạo nhịp khá nguy hiểm, diễn ra một cách tiềm ẩn mà bệnh nhân thường không chú ý. Đa số các trường hợp nhiễm trùng đều xảy ra ở 2 vị trí: Vết rạch khi tiến hành đặt máy vào cơ thể và vị trí các dây dẫn tiếp xúc với tim người bệnh. Tại vị trí nhiễm trùng này sẽ hình thành một lớp màng dính khiến cho việc điều trị khó khăn. Trong một số trường hợp, bác sĩ phải tháo bỏ toàn bộ máy tạo nhịp và dây dẫn để loại bỏ hoàn toàn tình trạng nhiễm trùng.
Cục máu đông được hình thành là do quá trình bóc tách các mạc, cân cơ để tạo túi máy hay do máu thoát ra từ các tĩnh mạch, động mạch bị vỡ. Các cục máu đông này làm tắc nghẽn dòng máu lưu thông trong cơ thể. Để điều trị biến chứng này, bác sĩ sẽ cho bệnh nhân sử dụng thuốc làm loãng máu. (4)
Một số trục trặc có thể xảy ra ở máy tạo nhịp tim khi đặt máy vào cơ thể như: Dây dẫn của máy bị đứt, ngừng hoạt động hoặc di chuyển lệch khỏi vị trí được đặt ban đầu. Dây bị lệch có thể làm tắc mạch máu hoặc van tim hay làm thủng các thành tim. Nếu gặp phải tình trạng này, bệnh nhân nên đến gặp bác sĩ để có phương pháp hỗ trợ điều trị ngay.
Rối loạn nhịp tim sau khi đặt máy tạo nhịp vào cơ thể có thể bắt nguồn từ sự nhiễu sóng điện từ do các nguồn phát sóng từ bên ngoài.
Máy tạo nhịp tim có thể cải thiện chất lượng cuộc sống cho những bệnh nhân gặp các bệnh lý về tim. Khi đặt máy tạo nhịp tim vào bên trong cơ thể, bệnh nhân cần lưu ý các vấn đề sau:
Pin của máy tạo nhịp tim cần phải thay khi có hiện tượng cạn pin. Thời gian sử dụng của pin còn phụ thuộc vào từng loại máy và tần suất hoạt động hỗ trợ tim cho bệnh nhân. Đa số pin của các loại máy thường sử dụng được trong khoảng từ 10 15 năm. Bệnh nhân cần kiểm tra định kỳ theo lời dặn của bác sĩ để có thể dự báo được thời gian pin sắp ngừng hoạt động và tiến hành phẫu thuật để thay pin.
Máy tạo nhịp tim hoạt động được trong bao lâu? Còn tùy thuộc vào từng loại máy, cấu tạo và chất lượng của máy. Nếu máy tạo nhịp tim hết pin hay có vấn đề trục trặc kỹ thuật thì bệnh nhân cần tiến hành phẫu thuật thay máy ngay để đảm bảo an toàn cho sức khỏe. Phẫu thuật thay máy mới thường nhanh hơn lúc đặt máy lần đầu và thời gian bệnh nhân hồi phục sức khỏe cũng sớm hơn.
Tuổi thọ của người sử dụng máy tạo nhịp tim có kéo dài không phụ thuộc vào nhiều yếu tố đặc biệt là tình trạng sức khỏe và độ tuổi mà bệnh nhân thực hiện cấy ghép máy tạo nhịp. Tuy nhiên, theo thống kê những bệnh nhân ít bệnh lý nền và ít lo ngại về tình hình sức khỏe của bản thân có cơ hội sống lâu hơn và có tuổi thọ gần như tương đương với người bình thường.
Người bệnh nên đến gặp bác sĩ điều trị ngay nếu gặp phải các trường hợp sau:
Bệnh nhân nên đến gặp bác sĩ khi có các triệu chứng chóng mặt, choáng váng,…
Tim là cơ quan quan trọng chịu trách nhiệm bơm máu, cung cấp oxy và các chất dinh dưỡng nuôi cơ thể. Vì thế việc tầm soát và điều trị kịp thời các bệnh lý liên quan đến tim mạch là hết sức cần thiết, góp phần bảo vệ trái tim luôn khỏe mạnh.
Hiện nay, Trung tâm Tim mạch, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh sở hữu thiết bị hiện đại, tiên tiến cùng đội ngũ bác sĩ giàu kinh nghiệm, giỏi chuyên môn sẽ tư vấn, hỗ trợ bạn điều trị và phòng ngừa các bệnh lý về tim mạch, tránh các biến chứng, bảo vệ sức khỏe của bạn tốt hơn.
Nếu có nhu cầu đặt lịch khám, tư vấn và điều trị tại Trung tâm Tim mạch, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh, quý khách hàng xin vui lòng liên hệ:
HỆ THỐNG BỆNH VIỆN ĐA KHOA TÂM ANH
Máy tạo nhịp tim là một phát minh hữu ích giúp bệnh nhân mắc các bệnh lý tim mạch duy trì sự sống, cải thiện tình trạng sức khỏe. Hy vọng bài viết này sẽ cung cấp nhiều thông tin hữu ích giúp bạn hiểu hơn về các loại máy tạo nhịp tim cũng như tác dụng, vai trò và cơ chế hoạt động.
