Phẫu thuật cắt dạ dày không điển hình là một kỹ thuật ngoại khoa tiên tiến, xâm lấn tối thiểu, loại bỏ khối u dạ dày với mục tiêu bảo tồn mô lành tối đa, nâng cao chất lượng sống cho người bệnh.

Ngày 16/10, Tiến sĩ bác sĩ Đỗ Minh Hùng, Giám đốc Trung tâm Nội soi và Phẫu thuật Nội soi Tiêu hóa, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP HCM, cho biết, phẫu thuật cắt dạ dày không điển hình (cắt dạ dày hình chêm) là phương pháp tương đối mới mẻ ở Việt Nam, trên thế giới chỉ áp dụng một vài nước. Hiện nay, phương pháp phổ biến trong điều trị ung thư dạ dày là phẫu thuật nội soi cắt dạ dày tiêu chuẩn (cắt bán phần hoặc toàn bộ dạ dày).

Cắt rộng dạ dày quanh sang thương có ưu điểm là chỉ cắt bỏ một phần rất nhỏ của dạ dày, nơi có tổn thương khu trú, một vùng trên thành dạ dày, đồng thời kết hợp sinh thiết hạch canh gác, tức là tìm các hạch đầu tiên mà tế bào ung thư di căn tới để loại bỏ. Sau đó tiến hành sinh thiết lạnh mô bệnh học diện cắt u và các hạch canh gác (có kết quả trong vòng 30-60 phút). Từ kết quả đó, bác sĩ mới đưa ra quyết định cắt thêm dạ dày hay cần nạo vét hạch rộng hơn hay không.

“So với phương pháp cắt dạ dày tiêu chuẩn là cắt bỏ bán phần hay toàn phần dạ dày, kèm nạo hạch D2 (loại bỏ toàn bộ các nhóm hạch ở gần và các hạch xa), phương pháp cắt dạ dày không điển hình có nhiều ưu điểm: xâm lấn tối thiểu, bảo tồn được tối đa mô dạ dày lành, giữ lại cấu trúc và chức năng tiêu hóa của dạ dày, nhờ vậy, chất lượng sống của người bệnh cũng được nâng cao”, theo bác sĩ Hùng.

Phương pháp này kết hợp giữa nội soi tiêu hóa và phẫu thuật nội soi. Nội soi tiêu hóa bằng ống mềm bằng đường miệng xuống thực quản và dạ dày giúp bác sĩ quan sát khối u trong lòng dạ dày. Nhờ đó, sẽ đánh dấu khối u, ranh giới cắt an toàn, chích chất nhuộm màu ICG 4 góc quanh u. Sau đó, sẽ tiến hành phẫu thuật nội soi được thực hiện dưới sự hướng dẫn của nội soi, bác sĩ sẽ loại bỏ khối u hoàn toàn một cách chính xác, tối thiểu, giữ lại cấu trúc và chức năng của dạ dày, nạo chặng hạch bắt màu.

Theo bác sĩ Hùng, phương pháp cắt dạ dày không điển hình được xem là xu hướng mới, nhắm tới cải thiện chất lượng cuộc sống người bệnh sau mổ. Người bệnh hạn chế được các biến chứng sau mổ như hội chứng Dumping (hội chứng dạ dày rỗng nhanh), gây triệu chứng khó chịu khi thức ăn di chuyển từ dạ dày xuống ruột non với tốc độ quá nhanh, thiếu hụt dinh dưỡng, viêm dạ dày do trào ngược dịch mật. Tuy nhiên, để thực hiện phương pháp này cần trang bị đầy đủ thiết bị chuyên dụng, máy nội soi chích ICG, sinh thiết lạnh…

Bác Hùng dẫn chứng hai trường hợp điều trị thành công bằng kỹ thuật cắt dạ dày không điển hình tại Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP HCM. Đơn cử như trường hợp của cô Hoa, 58 tuổi, nội soi thực quản dạ dày tá tràng phát hiện ở phần dưới của dạ dày, dọc theo bờ cong lớn, có một tổn thương phẳng, nhợt màu với các nếp niêm mạc không liên tục. Bác sĩ cắt xuyên thành dạ dày, lấy trọn u, đồng thời, nạo các nhóm hạch canh gác (hạch bạch huyết đầu tiên nhận dẫn lưu trực tiếp từ khối u nguyên phát) theo hướng dẫn của chất đánh dấu ICG Indocyanine Green (Xanh Indocyanine).

Sau khi cắt xong, bác sĩ gửi u và hạch canh gác làm sinh thiết lạnh có kết quả trong vòng 30 – 60 phút. Kết quả giải phẫu bệnh là ung thư biểu mô tế bào nhẫn (có tính chất ác tính cao), khối u đã xâm lấn lớp dưới niêm mạc, mép cắt không còn khối u và khối u không xâm lấn mạch máu hoặc dây thần kinh xung quanh, ung thư ở giai đoạn 1A (giai đoạn sớm). Hậu phẫu, người bệnh nhân hồi phục tốt, ngày thứ hai có thể ăn thức ăn lỏng và được xuất viện vào ngày thứ ba sau phẫu thuật. Bệnh nhân tái khám định kỳ, sau 9 tháng sức khỏe tốt, không có dấu hiệu tái phát.

Tương tự, chị Thanh, 31 tuổi, nội soi dạ dày cho thấy viêm sung huyết toàn bộ niêm mạc dạ dày mức độ vừa, viêm teo dạ dày, viêm dạ dày dạng nốt và một tổn thương ở hang vị. Tổn thương có kích thước tổn thương khoảng 12-15 mm, có cấu trúc bề mặt và mạch máu bất thường. Kết quả sinh thiết ung thư biểu mô tuyến biệt hóa kém với thành phần tế bào nhẫn. Bác sĩ tiến hành cắt dạ dày không điển hình kèm nạo vét hạch canh gác và tiến hành sinh thiết lạnh.

Kết quả giải phẫu bệnh sau mổ là ung thư biểu mô kém kết dính, bao gồm ung thư biểu mô tế bào nhẫn, giai đoạn 1A, khối u đã xâm lấn lớp dưới niêm mạc nhưng không xâm lấn mạch máu hoặc dây thần kinh; hạch canh gác không di căn. Bệnh nhân không gặp biến chứng nào sau phẫu thuật và được xuất viện trong tình trạng sức khỏe tốt vào ngày thứ ba, và không có dấu hiệu tái phát nào được ghi nhận sau 3 tháng theo dõi.

Ung thư dạ dày đang là gánh nặng lớn của toàn thế giới cũng như tại Việt Nam với số lượng mắc mới và tử vong cao. Ung thư dạ dày phần lớn được phát hiện ở giai đoạn muộn, nên còn hạn chế khả năng điều trị. Ung thư dạ dày nếu được phát hiện ở giai đoạn sớm có thể thực hiện cắt hớt/tách niêm mạc (EMR/ESD).

Tuy nhiên, không phải tất cả ung thư dạ dày sớm đều đủ điều kiện điều trị nội soi như ESD, do đó cắt dạ dày không điển hình kết hợp kỹ thuật nạo hạch canh gác được xem là giải pháp tối ưu áp dụng cho các trường thư ở giai đoạn không còn sớm, tế bào ung thư chưa lan rộng, chưa di căn hạch. Phẫu thuật nội soi nạo hạch canh gác là lựa chọn tiềm năng cho điều trị ung thư dạ dày sớm, cải thiện chất lượng cuộc sống tốt hơn, ít để lại biến chứng.

(*) Tên người bệnh đã được thay đổi