Hồng Trúc 21 tuổi, quê Cần Thơ, hai lần đến bệnh viện để trữ đông tinh trùng trước khi phẫu thuật chuyển giới từ nam sang nữ nhưng chưa thành công do tinh dịch không có tinh trùng.

“Giá như tôi tìm hiểu thông tin, trữ đông tinh trùng trước khi tiêm hormone chuyển giới”, Trúc nói vào hôm 17/1, khi lần thứ hai đến khoa Hỗ trợ sinh sản, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh – Quận 8 (IVF Tâm Anh Quận 8) mà vẫn chưa thực hiện được ước nguyện có con trong tương lai.

Từ lúc tiểu học, Trúc thích mặc đầm, chơi trò nhảy dây, không thích các trò chơi vận động của nam giới. Đến lớp 8, những sở thích nữ tính của Trúc bộc lộ rõ hơn, thích sơn móng tay, trang điểm, cư xử dịu dàng… Ba mẹ của Trúc ngờ vực con trai là “gay” nhưng chỉ có một người con nên họ âm thầm chấp nhận những điều khác biệt.

Năm 2022, Trúc bắt đầu tiêm hormone nữ 1-2 lần trong một tháng. Lượng hormone khi vào cơ thể một thời gian giúp điều hòa nội tiết tố, mỡ tập trung nhiều hơn vào hông, ngực và đôi má, da dẻ mịn màng, giảm cơ khiến Trúc sở hữu những nét nữ tính rõ ràng. Từ giữa năm 2024, cô tăng tần suất tiêm hormone lên mỗi tuần một lần và phẫu thuật nâng vòng một.

“Tiêm hormone rất đau và mệt. Phẫu thuật còn đau đớn hơn. Tôi cứ tự nhủ ráng lên, sau nỗi đau là hạnh phúc, được sống là chính mình”, Trúc kể, thêm rằng hành trình để được sống với giới tính thực của cô không chỉ trải qua đau đớn về thể xác mà còn là nỗi đau tinh thần khi bị bố từ mặt sau khi phẫu thuật nâng ngực. Ba tháng sau, hình thể nữ tính của Trúc mới dần dần được người bố chấp nhận. Họ cũng không phản ứng gay gắt khi biết con trai có ý định ra nước ngoài để phẫu thuật vùng kín, hoàn toàn chuyển giới từ nam sang nữ.

“Ba mẹ chỉ có mình tôi, rất mong có cháu. Họ cũng lo sợ nếu tôi không có con, khi về già rất cô quạnh và khổ cực, nên thuyết phục tôi đi trữ đông tinh trùng để sau này có con”, Trúc cho hay. “Tôi muốn làm phụ nữ, muốn tròn đạo hiếu với ba mẹ, cũng nghĩ rằng sau này nên có một đứa con”, cô trăn trở.

Tháng 11/2024, Trúc đến IVF Tâm Anh Quận 8 với mong muốn trữ đông tinh trùng bảo tồn khả năng có con trước khi phẫu thuật chuyển giới, thế nhưng mọi kết quả thăm khám và các xét nghiệm đều không thuận lợi.

ThS.BS Lê Đăng Khoa, Trưởng đơn vị IVF Tâm Anh Quận 8 cho biết, Trúc là một trong ít trường hợp đáng tiếc khi quyết định trữ tinh trùng khá muộn. Mỗi năm, IVF Tâm Anh tiếp nhận khoảng hơn 30 nam giới trữ tinh trùng trước khi chuyển giới, 10% trong số đó không đạt ý nguyện do chậm trễ. “Người bệnh sử dụng hormone nữ thời gian dài khiến thể tích tinh hoàn giảm nhiều, kích thước tinh hoàn teo nhỏ, phân bố lông thưa thớt, xét nghiệm tinh dịch đồ không có tinh trùng. Phải rất nỗ lực để có con, không ít người đành bỏ cuộc”, bác sĩ Khoa cho hay.

Trúc được hướng dẫn ngừng hormone nữ trong vòng hai tháng để tái kích hoạt quá trình sản xuất tinh trùng. Giữa tháng 1/2025, cô trở lại bệnh viện để tái khám nhưng xét nghiệm tinh dịch đồ vẫn không có tinh trùng.

Bác sĩ Khoa cho biết, dù bệnh nhân vẫn không có tinh trùng trong lần tái khám nhưng các chỉ số nội tiết ghi nhận cải thiện tốt so với trước đó. Cụ thể là nồng độ hormone prolactin (một trong những hormone ảnh hưởng đến khả năng sản xuất tinh trùng được tiết ra từ tuyến yên) đã giảm từ 85 ng/ml xuống còn 7 ng/ml (nồng độ prolactin trung bình ở nam giới chỉ từ 4-15 ng/ml, giúp quá trình sản xuất tinh trùng thuận lợi).

Trúc được chỉ định tiếp tục ngừng hormone nữ thêm một tháng, đồng thời bổ sung nội tiết tố nam ở mức phù hợp, các vitamin và kẽm giúp “châm mồi” tăng kích thích cho tinh hoàn để tái sản xuất tinh trùng trở lại.

“Người bệnh bổ sung các hormone nữ trong thời gian dài khiến ức chế quá trình sản xuất tinh trùng, các thụ thể bị trở nên cần thêm thời gian để kích hoạt trở lại”, bác sĩ Khoa giải thích.

Ngừng tiêm hormone khiến cơ thể xuống dốc, da kém đàn hồi, tâm trạng thiếu tự tin nhưng Trúc nỗ lực chịu đựng. Kết quả không như mong đợi khiến cô buồn bã, nhưng vẫn kiên trì điều trị thêm. Dự kiến giữa tháng 2 tới, cô sẽ trở lại bệnh viện để tái khám.

“Nếu có tinh trùng để trữ đông thì tôi và bố mẹ sẽ rất hạnh phúc. Tôi hy vọng làm tròn đạo hiếu với bố mẹ”, Trúc nói.

Theo bác sĩ Khoa, trữ đông tinh trùng là phương pháp rất đơn giản giúp nam giới kịp thời bảo tồn khả năng có con trong tương lai. Nam giới có thể đến bệnh viện ở mọi thời điểm để xét nghiệm máu sàng lọc các bệnh lý, thu thập mẫu tinh dịch để xét nghiệm nếu đủ điều kiện sẽ được trữ đông và bảo quản trong môi trường đến -196 độ C, thời gian bảo quản không giới hạn.

Tại IVF Tâm Anh – Quận 8, thời gian qua, bên cạnh nam giới trong cộng đồng LGBT đến trữ đông tinh trùng, các bác sĩ tiếp nhận nhiều nam giới trẻ sử dụng kỹ thuật này để bảo toàn khả năng sinh sản trước khi điều trị bệnh lý ác tính, hoặc trì hoãn sinh con do tập trung vào sự nghiệp.

Để quá trình trữ đông tinh trùng diễn ra thuận lợi, nam giới nên chủ động thăm khám và có kế hoạch trữ đông tinh trùng càng sớm càng tốt. Riêng nam giới trong cộng đồng LGBT, nên thực hiện phương pháp này trước khi sử dụng các hormone.

*Tên người bệnh đã được thay đổi