Chị Thảo, 48 tuổi, từng phẫu thuật loại bỏ bướu diệp thể ở vú bên trái cách đây 4 năm, nay bướu tái phát được mổ lần 2 thành công.

Theo ThS.BS CKI Huỳnh Bá Tấn, khoa Ngoại Vú – Đầu Mặt Cổ, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP.HCM, bướu diệp thể ở vú (phyllodes tumor) hiếm gặp, chiếm chưa đến 1% các loại bướu vú ở phụ nữ. Bướu có thể lành tính, giáp biên hoặc ác tính, nhưng điểm chung là phát triển nhanh, kích thước lớn, dễ tái phát nếu không cắt triệt để.

Chị Thảo (Cần Thơ) đi khám trong tình trạng ngực bên trái sưng, căng phồng. Do bướu phát triển mạnh bên ngực trái nên dáng ngực bị lệch, bên trái to, nặng, đối bên nhỏ, khiến chị tự ti, ngại giao tiếp. Mặc cảm khi mỗi ngày phải “mang” bộ ngực mất cân xứng, chị thường chọn mặc quần áo rộng, tối màu dù là ở nhà hay ra tiệm tạp hóa buôn bán.

Kết quả chẩn đoán hình ảnh tại khoa Ngoại Vú – Đầu Mặt Cổ ghi nhận chị Thảo có bướu vú trái BI-RADS 4A, kích thước khoảng 10 cm kèm đa nang tuyến vú hai bên (BI-RADS 2). Kết quả sinh thiết lõi xác định đa bướu diệp thể.

Bướu diệp thể có đặc điểm tăng trưởng rất nhanh, thường tạo thành khối lớn chỉ trong thời gian ngắn. Trường hợp của chị Thảo, khối bướu kích thước 10 cm, thuộc nhóm lớn, nguy cơ tái phát và khả năng mang ác tính cao. Tình trạng đa bướu diệp thể đồng nghĩa việc điều trị phức tạp hơn và dễ tái phát nếu không cắt rộng.

Phẫu thuật là phương pháp điều trị chính, tùy từng trường hợp có thể cắt bướu bảo tồn hoặc đoạn nhũ toàn phần. Với những bệnh nhân phải cắt toàn bộ tuyến vú, việc tái tạo ngay trong cùng cuộc mổ giúp khôi phục dáng ngực, bệnh nhân sau khi đoạn nhũ có cuộc sống tự tin hơn như trường hợp của chị Thảo.

Sau khi khám, tìm hiểu mong muốn của người bệnh, cuộc hội chẩn liên chuyên khoa gồm có các bác sĩ khoa Ngoại Vú – Đầu Mặt Cổ, Gây mê hồi sức, Giải phẫu bệnh, cùng thống nhất phẫu thuật đoạn nhũ trái tiết kiệm da và tái tạo ngay bằng vạt da cơ thẳng bụng (vạt TRAM) – kỹ thuật sử dụng chính mô cơ và da vùng bụng để tạo hình lại bầu ngực tự nhiên cho chị Thảo.

Ca phẫu thuật do ThS.BS.CKI Huỳnh Bá Tấn làm phẫu thuật viên chính, phối hợp cùng ThS.BS Trần Nguyễn Nhật Khánh và ê-kíp Gây mê hồi sức, thực hiện phẫu thuật vú trái: đoạn nhũ tiết kiệm da kết hợp tái tạo ngay bằng vạt TRAM cho chị Thảo. Bệnh nhân được đặt ở tư thế nằm ngửa, gây mê nội khí quản, toàn bộ vùng bụng và ngực được vô khuẩn chuẩn bị kỹ lưỡng.

Đầu tiên, bác sĩ Tấn rạch da theo sẹo mổ cũ trên vú, cắt bỏ toàn bộ mô tuyến vú cùng với khối u, chừa lại da và quầng vú – núm vú. Sau đó, kíp mổ rạch da hình elip quanh phần mô mỡ ở vùng bụng dưới rốn, bóc tách và lấy vạt cơ-thẳng bụng cùng bên (vạt TRAM) với cuống mạch nuôi nguyên vẹn. Vạt được luồn qua đường hầm dưới da lên vùng ngực trái để tạo hình lại vú trái. Thành bụng được phục hồi bằng lưới nhân tạo Premilene Mesh 15×15 cm, rốn được dời về vị trí mới, đặt dẫn lưu hút áp lực âm và cầm máu kỹ lưỡng.

Trên vùng ngực, bác sĩ kiểm tra cuống mạch nuôi vạt, tránh gập xoắn, đồng thời nối tĩnh mạch thượng vị dưới với tĩnh mạch ngực ngoài để đảm bảo thoát máu tĩnh mạch cho vạt được tối ưu. Da thừa được cắt bỏ, mô vạt được định hình thành bầu ngực mới, đóng da hai lớp bằng Monosyn 4.0. Ca mổ diễn ra thuận lợi, lượng máu mất chỉ 25 ml, không cần truyền máu.

Vì đây là lần mổ thứ hai ở vú trái, vùng ngực có sẹo mổ cũ và mô sợi dính, ê-kíp phải thao tác tỉ mỉ, kiểm soát chảy máu chặt chẽ và đảm bảo cuống mạch nuôi vạt hoạt động tốt. Việc dùng vạt TRAM cùng bên giúp tận dụng hệ thống mạch nuôi thuận lợi, giảm căng kéo và đảm bảo đối xứng tự nhiên giữa hai bên ngực.

Sau mổ, chị Thảo hồi phục, tỉnh táo, ăn uống bình thường, mô ghép trên vú trái sống khỏe, màu da hồng ấm, ngực cân đối và được xuất viện vào ngày thứ 3 sau phẫu thuật. Mẫu bệnh phẩm gửi xét nghiệm mô bệnh học được cố định trong dung dịch NBF 10% ngay sau phẫu thuật và 7 ngày sau đó cho kết quả lành tính. Chị Thảo yên tâm trở lại cuộc sống với công việc buôn bán ở quê nhà cùng chồng và con trai và tái khám theo lịch hẹn để được kiểm tra vết mổ chặt chẽ.

“Không nghĩ bướu vú tái phát nên tôi chậm khám, sợ phải phẫu thuật”, chị Thảo bày tỏ.

Gia đình chị Thảo có bà ngoại, mẹ và chị gái lớn cùng mắc ung thư tuyến giáp, không ai trong nhà mắc ung thư vú. Hàng năm, chị khám sức khỏe, siêu âm tuyến giáp, nhưng không nghĩ đến bướu vú tái phát, có nhiều năm, chị bỏ qua tầm soát ung thư vú.

Bác sĩ Tấn khuyến cáo, phụ nữ nên tự khám vú mỗi tháng, đặc biệt sau tuổi 35 cần siêu âm và chụp nhũ ảnh định kỳ để phát hiện sớm các bất thường. Khi thấy khối u, vùng da nhăn co rút hoặc núm vú tiết dịch, cần đến cơ sở y tế chuyên khoa kiểm tra ngay. “Phát hiện sớm khối u là chìa khóa để bảo tồn tuyến vú và có cơ hội điều trị triệt để, an toàn,” bác sĩ Tấn nói.

Theo Globocan năm 2022, ung thư vú là loại ung thư phổ biến nhất thế giới với hơn 2,3 triệu ca mới mỗi năm. Tại Việt Nam, bệnh này đứng đầu trong các loại ung thư ở nữ giới, ghi nhận hơn 24.500 ca mới và hơn 10.000 ca tử vong chỉ trong năm 2022. Tỷ lệ mắc mới đang có xu hướng tăng nhanh, đặc biệt ở phụ nữ trẻ do thay đổi lối sống và nhận thức sàng lọc còn hạn chế.