Tiểu lắt nhắt: Nguyên nhân, triệu chứng, chẩn đoán, điều trị

Tiểu lắt nhắt (tiểu nhiều lần) gây khó chịu vì người bệnh cảm giác mắc tiểu thường xuyên, đi tiểu nhiều lần trong ngày, mỗi lần lượng nước tiểu không nhiều, ảnh hưởng đến sinh hoạt và cuộc sống. Bài viết này, thạc sĩ, bác sĩ CKI Nguyễn Văn Nghĩa, Đơn vị Niệu nữ, khoa Tiết niệu, Trung tâm Tiết niệu – Thận học – Nam khoa, BVĐK Tâm Anh TP.HCM sẽ tư vấn về triệu chứng tiểu lắt nhắt, nguyên nhân, triệu chứng, chẩn đoán và điều trị bệnh.

Tiểu lắt nhắt là gì?

Tiểu lắt nhắt là tình trạng đi tiểu thường xuyên, cảm giác cần đi tiểu quá nhiều lần trong suốt cả ngày (hơn 8 lần/ ngày) hoặc đêm, gây bất tiện và làm rối loạn các sinh hoạt hàng ngày của người bệnh. Tiểu lắt nhắt có thể xuất hiện ở bất kỳ ai, bất kỳ độ tuổi và giới tính.

Tiểu lắt nhắt có thể là triệu chứng của nhiều bệnh đường tiết niệu như: nhiễm trùng đường tiết niệu (UTI), bàng quang tăng hoạt (OAB), tăng sản tuyến tiền liệt lành tính (phì đại tuyến tiền liệt – BPH), mang thai hoặc là do tác dụng phụ của một số phương pháp điều trị, các loại thuốc kháng sinh, thuốc kháng virus,… gây ra những thay đổi lên đường tiết niệu.

Tiểu lắt nhắt thường chỉ do nhiễm khuẩn đường tiết niệu, nhưng đôi khi lại là dấu hiệu cảnh báo một số tình trạng sức khỏe nhất định, cần được chẩn đoán và điều trị càng sớm càng tốt.

Triệu chứng tiểu lắt nhắt

Các triệu chứng tiểu lắt nhắt gồm:

• Đi tiểu nhiều lần hơn (hơn 8 lần/ ngày) và lượng nước tiểu ít bất thường.
• Đau hoặc khó chịu khi đi tiểu: cảm giác đau có thể xuất hiện ở bụng hoặc vùng đáy chậu
• Rò rỉ nước tiểu (tiểu không tự chủ): nước tiểu rò rỉ hoặc nhỏ giọt sau khi đi tiểu.
• Tiểu gấp: cảm giác đột nhiên muốn đi tiểu.
• Tiểu đêm: thức dậy nhiều hơn 1 lần vào ban đêm để đi tiểu.
• Nước tiểu bất thường: nước tiểu đục, có máu hoặc có màu bất thường.
• Khó tiểu: gặp khó khăn khi đi tiểu hoặc cảm thấy bàng quang không hoàn toàn rỗng.
• Các triệu chứng khác: sốt, ớn lạnh, đau bụng vùng hạ vị hoặc đau hông, tiết dịch ở dương vật hoặc âm đạo.

Nguyên nhân gây chứng tiểu lắt nhắt

Nguyên nhân gây chứng tiểu lắt nhắt đã được xác định gồm: (1,2)

1. Rối loạn bàng quang

Rối loạn chức năng bàng quang hay bàng quang tăng hoạt, bàng quang hoạt động quá mức (OAB) là rối loạn trong cơ chế kiểm soát cơ bàng quang, gây ra sự thôi thúc đột ngột đi tiểu có thể khó kiểm soát. Khi mắc OAB, người bệnh bệnh luôn có cảm giác mắc đi tiểu nhiều hơn, bất kể ngày đêm, tiểu không tự chủ,… khiến tự ti, mệt mỏi.

2. Nhiễm trùng tiểu

Nhiễm trùng tiểu hay nhiễm trùng đường tiết niệu (UTI) là nhiễm trùng trong bất kỳ phần nào của hệ thống tiết niệu. Hệ thống tiết niệu bao gồm: thận, niệu quản, bàng quang và niệu đạo. Hầu hết các bệnh nhiễm trùng liên quan đến đường tiết niệu dưới gồm bàng quang và niệu đạo. Phụ nữ có nguy cơ phát triển UTI cao hơn nam giới. Nếu nhiễm trùng được giới hạn ở bàng quang, nó có thể gây đau và khó chịu, tiểu lắt nhắt. Nhưng các vấn đề sức khỏe nghiêm trọng có thể dẫn đến nếu UTI lan sang thận.

Tìm hiểu thêm: Tiểu lắt nhắt ở nữ giới nguyên nhân do đâu và cách điều trị hiệu quả

3. Chế độ ăn uống

Ở những người mắc bàng quang tăng hoạt, chế độ ăn uống có thể khiến tình trạng tiểu lắt nhắt nặng hơn. Những loại thực phẩm dễ gây kích ứng bàng quang như: cà phê, trà, nước tăng lực và đồ uống chứa caffein khác, rượu, bia, cam, bưởi, chanh, đồ ăn cay nóng, thực phẩm chứa nhiều gia vị, dầu mỡ, đồ chế biến sẵn,… làm nặng hơn chứng bàng quang tăng hoạt và khiến người bệnh cảm thấy phải đi tiểu ngay khi mắc tiểu, tiểu lắt nhắt nhiều lần hơn.

4. Tác dụng phụ của thuốc

Thuốc lợi tiểu, thuốc chống trầm cảm và thuốc kháng histamin,… có tác dụng phụ khiến người bệnh phải đi tiểu thường xuyên, tiểu lắt nhắt kéo dài trong suốt thời gian dùng thuốc. Liều dùng tỷ lệ thuận với tác dụng phụ, liều càng cao, nhu cầu đi tiểu cấp bách, tiểu lắt nhắt càng tăng lên.

5. Các bệnh khác

Các bệnh có thể gây tiểu lắt nhắt gồm:

• Tăng sản lành tính tuyến tiền liệt (BPH).
• Sỏi bàng quang.
• Viêm kẽ bàng quang (còn gọi là hội chứng bàng quang đau).
• Những thay đổi ở thận ảnh hưởng đến chức năng hoạt động của thận.
• Viêm tuyến tiền liệt (nhiễm trùng hoặc viêm tuyến tiền liệt).
• Hẹp niệu đạo (hẹp niệu đạo).
• Tiểu không tự chủ.
• Sa âm đạo trước (sa bàng quang).
• Đái tháo nhạt.
• Mang thai.
• Đái tháo đường type 1.
• Đái tháo đường type 2.

6. Tâm lý

Lo lắng và căng thẳng có thể gây đi tiểu thường xuyên do căng cơ, thay đổi nội tiết tố và tăng chức năng thận. Có mối quan hệ 2 chiều giữa căng thẳng tâm lý mạn tính và sự phát triển các triệu chứng của đường tiết niệu dưới như tiểu gấp, tiểu không tự chủ và đau vùng chậu. Ngược lại, các triệu chứng đường tiết niệu dưới, đặc biệt là tiểu không tự chủ, cấp bách gây tâm lý căng thẳng và lo lắng ở người bệnh.

Ai dễ bị tiểu lắt nhắt?

Phụ nữ đang mang thai, nam giới lớn tuổi (từ 50 tuổi trở lên) mắc tăng sản tuyến tiền liệt, người bệnh đái tháo đường, dùng thuốc lợi tiểu, người có thói quen uống nhiều caffeine hoặc rượu, người bệnh nhiễm trùng đường tiết niệu là những người dễ bị tiểu lắt nhắt.

Tìm hiểu chi tiết: Tiểu lắt nhắt khi mang thai nguyên nhân do đâu?

Khi nào cần gặp bác sĩ?

Tiểu lắt nhắt cần gặp bác sĩ khi:

• Không có lý do rõ ràng nào cho việc đi tiểu nhiều lần như uống nhiều chất lỏng, rượu hoặc caffeine.
• Tiểu lắt nhắt làm gián đoạn giấc ngủ hoặc các hoạt động hàng ngày.
• Xuất hiện các vấn đề hoặc triệu chứng tiết niệu khác khiến bạn lo lắng.
• Nếu có bất kỳ triệu chứng nào trong số này cùng với việc đi tiểu thường xuyên, người bệnh cần đến gặp bác sĩ ngay lập tức:
  • Có máu trong nước tiểu.
  • Nước tiểu màu đỏ hoặc nâu sẫm.
  • Đau khi đi tiểu.
  • Đau ở hông, bụng dưới hoặc bẹn.
  • Khó đi tiểu hoặc không làm rỗng bàng quang.
  • Cảm thấy buồn tiểu dữ dội.
  • Mất kiểm soát bàng quang.
  • Sốt.

Bài viết liên quan: Tiểu lắt nhắt về đêm kéo dài có nguy hiểm không?

Phương pháp chẩn đoán tiểu lắt nhắt

Phương pháp chẩn đoán tiểu lắt nhắt ban đầu là khám lâm sàng, bác sĩ Tiết niệu sẽ hỏi về các triệu chứng, tần suất, cảm giác, lượng nước tiểu,… khi người bệnh đi tiểu, như:

• Tần suất và thời gian đi tiểu, ví dụ khi nào bắt đầu, mọi thứ đã thay đổi như thế nào và thời gian nào trong ngày xảy ra hiện tượng tiểu lắt nhắt?
• Các loại thuốc hiện tại người bệnh đang sử dụng, bao gồm cả thực phẩm chức năng. Nếu đang dùng thuốc hoặc các loại thực phẩm chức năng nào, người bệnh cần mang đến cho bác sĩ xem, vì đây có thể là nguyên nhân gây chứng tiểu lắt nhắt.
• Lượng chất lỏng người bệnh tiêu thụ mỗi ngày khoảng bao nhiêu?
• Nói với bác sĩ về bất kỳ thay đổi nào về màu sắc, mùi hoặc độ đặc của nước tiểu.
• Lượng caffeine và rượu mà người bệnh tiêu thụ và liệu điều này có thay đổi gần đây không, ví dụ như tăng lên hoặc giảm xuống.

Trong trường hợp cần thiết, bác sĩ có thể chỉ định làm thêm một số xét nghiệm như đo áp lực bàng quang, xét nghiệm nước tiểu, xét nghiệm máu, nội soi bàng quang, siêu âm bụng để tìm nguyên nhân gây bệnh.

Cách điều trị bệnh tiểu lắt nhắt liên tục

Cách điều trị tiểu lắt nhắt liên tục dựa vào nguyên nhân gây bệnh. Ví dụ, nếu người bệnh được chẩn đoán tiểu lắt nhắt do đái tháo đường, cần có phác đồ điều trị quản lý lượng đường huyết. Trường hợp nhiễm trùng tiết niệu, nhiễm trùng thận cần sử dụng kháng sinh để loại bỏ nhiễm trùng kết hợp cùng giảm đau để cải thiện triệu chứng đau rát khi đi tiểu.

Với trường hợp mắc tiểu lắt nhắt do bàng quang tăng hoạt OAB cần điều trị bằng liệu pháp kiểm soát bàng quang thuốc kháng cholinergic và các can thiệp khác như phẫu thuật nếu cần thiết, để khắc phục tình trạng bàng quang hoạt động quá mức.

Một số lưu ý cần biết

Dưới đây là một số lưu ý cần biết khi điều trị tiểu lắt nhắt, bao gồm chế độ dinh dưỡng và các bài tập hỗ trợ quá trình điều trị bệnh.

1. Vai trò của dinh dưỡng trong điều trị

Dinh dưỡng đóng vai trò quan trọng trong việc điều trị chứng tiểu lắt nhắt, tiểu thường xuyên, bằng cách xác định và hạn chế các loại thực phẩm, đồ uống có thể gây kích ứng bàng quang hoặc làm một số bệnh nền trở nên nặng hơn, phức tạp hơn.

Trong quá trình điều trị tiểu lắt nhắt, người bệnh nên tránh các thực phẩm gây kích ứng bàng quang, dễ gây viêm như:

• Thức ăn cay nóng, chế biến sẵn chứa nhiều dầu mỡ.
• Đồ uống có chứa caffeine.
• Rượu, bia, chất kích thích.
• Hút thuốc lá.
• Các loại trái cây có tính axit như: cam, chanh, bưởi,…
• Các thực phẩm chứa chất tạo ngọt, nhiều đường, đặc biệt khi có bệnh nền đái tháo đường.
• Các thực phẩm chứa nhiều muối, đặc biệt khi có bệnh nền cao huyết áp.

Song song đó, người bệnh tiểu lắt nhắt nên sử dụng các thực phẩm tốt cho bàng quang, như:

• Chế độ ăn nhiều rau để hạn chế nguy cơ bị táo bón, gây áp lực lên bàng quang.
• Tăng cường bổ sung thêm trái cây và rau quả vào chế độ ăn để thúc đẩy sức khỏe bàng quang và hydrat hóa tổng thể.
• Đồng thời duy trì lượng chất lỏng phù hợp tiêu thụ mỗi ngày để tăng cường quá trình trao đổi chất, đào thải nhiễm trùng đường tiết niệu.

2. Bài tập hỗ trợ quá trình điều trị bệnh

Ngoài ra, trong quá trình điều trị tiểu lắt nhắt bác sĩ cũng khuyến khích người bệnh tập luyện bàng quang với các bài tập:

• Các bài tập Kegel: bài tập Kegel được khuyến khích tập luyện cả đời để duy trì sức khỏe cơ sàn chậu, niệu đạo và hỗ trợ bàng quang. Để có kết quả tốt nhất, nên thực hiện các bài tập Kegel 10 – 20 lần mỗi hiệp và 3 hiệp mỗi ngày, trong ít nhất 4 – 8 tuần để thấy hiệu quả.
• Liệu pháp phản hồi sinh học hay tập luyện cơ sàn chậu bằng máy: thường được kết hợp song song các bài tập Kegel để người bệnh cảm nhận dễ hơn và dễ hình dung hơn về cách thức hoạt động của cơ thể. Điều này giúp người bệnh điều chỉnh động tác đúng và rút ngắn thời gian điều trị.
• Tập luyện bàng quang: liên quan đến việc cố gắng để bàng quang giữ nước tiểu lâu hơn, kéo dài thời gian giữ các đợt đi tiểu.
• Theo dõi lượng chất lỏng: vì uống nhiều nước trong 1 khoảng thời gian nhất định có thể là nguyên nhân chính gây đi tiểu thường xuyên, tiểu lắt nhắt. Nên quản lý lượng chất lỏng nạp vào có thể cải thiện tình trạng này.

Câu hỏi liên quan

1. Tiểu lắt nhắt liên tục có nguy hiểm không?

Tiểu lắt nhắt liên tục không nguy hiểm đến tính mạng nhưng gây khó chịu, ảnh hưởng đến đời sống, sinh hoạt hàng ngày. Tiểu không tự chủ còn tiềm ẩn nhiều nguy cơ do liên quan đến các bệnh phức tạp như tiểu đường, nhiễm trùng đường tiết niệu, nguy cơ tổn thương thận,…

2. Tiểu lắt nhắt có chữa được không?

Tiểu lắt nhắt có thể chữa khỏi hoặc không, tùy thuộc vào nguyên nhân cơ bản gây ra tình trạng này. Mặc dù thay đổi lối sống, chế độ dinh dưỡng, tập luyện và dùng thuốc có thể cải thiện được triệu chứng nhưng không thể chữa khỏi hoàn toàn. Đặc biệt, khi tiểu lắt nhắt có liên quan đến các tình trạng sức khỏe mạn tính như tiểu đường, phì đại tuyến tiền liệt,… không thể chữa khỏi.

3. Trị tiểu lắt nhắt ở đâu uy tín hiện nay?

Trị tiểu lắt nhắt ở khoa Tiết niệu, Trung tâm Tiết niệu – Thận học – Nam khoa, BVĐK Tâm Anh TP.HCM và Đơn vị Tiết niệu, Trung tâm Khám chữa bệnh Tâm Anh Quận 7 uy tín hiện nay. Với đội ngũ bác sĩ chuyên khoa hàng đầu về sức khỏe tiết niệu, hệ thống xét nghiệm chuyên sâu, trang thiết bị hiện đại, máy siêu âm 3D, 4D, máy chụp cộng hưởng từ MRI 3T,… giúp chẩn đoán toàn diện, tìm nguyên nhân gây bệnh và có phác đồ điều trị hiệu quả, cụ thể dựa trên từng tình trạng bệnh.

Hy vọng với những thông tin bài viết vừa chia sẻ đã giúp bạn hiểu thêm về chứng tiểu lắt nhắt, cũng như nguyên nhân, chẩn đoán và điều trị bệnh.