Vaccine phế cầu phòng các bệnh do vi khuẩn phế cầu gây ra như viêm phổi, viêm màng não, nhiễm khuẩn huyết, viêm tai giữa… cho trẻ em và người lớn. Vậy, tiêm phế cầu cho trẻ khi nào tốt nhất, đạt hiệu quả phòng ngừa tối ưu? Vaccine phế cầu có mấy loại? Giá bao nhiêu và tiêm phế cầu cho trẻ ở đâu uy tín, an toàn, chất lượng?
Bài viết được tư vấn Y khoa bởi BS Nguyễn Văn Quảng – Quản lý Y khoa vùng 4 – miền Bắc, Hệ thống Trung tâm tiêm chủng VNVC.

Vaccine phế cầu là chế phẩm sinh học chứa kháng nguyên, được phát triển nhằm kích thích hệ miễn dịch của cơ thể tạo ra kháng thể đặc hiệu chống lại các nhóm huyết thanh của vi khuẩn phế cầu Streptococcus pneumoniae.
Tiêm phế phế cầu cho trẻ giúp phòng ngừa hiệu quả các bệnh nhiễm trùng xâm lấn và không xâm lấn do phế cầu gây ra như viêm phổi, viêm màng não, nhiễm trùng huyết, viêm tai giữa, viêm xoang… Các bệnh này đặc biệt nguy hiểm đối với những nhóm đối tượng yếu thế như: trẻ em dưới 5 tuổi, phụ nữ mang thai, người già trên 65 tuổi, và những người mắc bệnh lý nền mạn tính,… cụ thể: (1)
Vắc xin phế cầu phòng ngừa nguy cơ mắc các tình trạng bệnh lý do nhiễm phế cầu khuẩn không xâm lấn:
Vắc xin phế cầu phòng ngừa nguy cơ mắc các tình trạng bệnh lý do nhiễm phế cầu khuẩn xâm lấn (IPD):
Nhiều nghiên cứu đã chứng minh rằng vaccine phế cầu không chỉ hiệu quả trong việc ngăn ngừa các bệnh do vi khuẩn phế cầu gây ra, mà còn có khả năng tạo ra miễn dịch chéo không đặc hiệu đối với Covid-19, cúm, ho gà. Điều này có thể bảo vệ lá phổi và tăng cường hệ miễn dịch hô hấp cho những nhóm dễ bị tổn thương, đặc biệt trong bối cảnh đại dịch Covid-19 và giai đoạn hậu đại dịch kéo dài.
CÓ, THẬM CHÍ VÔ CÙNG CẦN THIẾT! Như trên đã đề cập, phế cầu khuẩn có thể gây nhiễm trùng tai, xoang, phổi, máu, não và xương khớp với nhiều biến chứng cực kỳ nguy hiểm, phải nhập viện điều trị bằng nhiều loại kháng sinh liều cao trong một khoảng thời gian dài nhưng khả năng đáp ứng với điều trị không cao, có thể gây tử vong hoặc nếu may mắn sống sót, người bệnh vẫn phải gánh chịu những gánh nặng tàn tật suốt đời.
Do hệ thống miễn dịch chưa trưởng thành nên tình trạng nhiễm phế cầu khuẩn thường xảy ra ở trẻ em dưới 5 tuổi và phổ biến hơn ở trẻ dưới 2 tuổi và khi chẳng may nhiễm bệnh, nguy cơ biến chứng bệnh nặng, tử vong hoặc di chứng vĩnh viễn ở nhóm đối tượng này là rất cao. Tổ chức Y tế thế giới (WHO) ước tính, mỗi năm có khoảng 1,6 triệu trẻ em bị phế cầu giết hại mỗi năm, trong đó có 700.000 đến 1 triệu trẻ dưới 5 tuổi. (2)
Trong khoảng 3 tháng đầu đời, trẻ được bảo vệ khỏi nhiễm trùng nhờ kháng thể thụ động của mẹ được truyền qua sữa mẹ và nhau thai (nếu trước khi mang thai bà mẹ đã tiêm ngừa vắc xin phế cầu). Sau 3 tháng, kháng thể thụ động nhận được từ mẹ sẽ suy giảm dần, đến khoảng 6 tháng, lượng kháng thể này sẽ cạn kiệt hoàn toàn, nếu không kịp bổ sung kháng thể, nguy cơ trẻ mắc bệnh do phế cầu rất cao.
Trong đó, viêm màng não do phế cầu thường thấy ở trẻ từ 6 – 18 tháng, nhiễm khuẩn huyết do phế cầu thường gặp ở trẻ từ 6 – 36 tháng, các bệnh nhiễm trùng xương xảy ra ở trẻ trong giai đoạn từ 3 – 34 tháng và viêm phổi xảy ra ở trẻ từ 3 tháng đến 5 tuổi. Chính vì thế, việc tiêm phế cầu cho trẻ em là vô cùng cần thiết, giúp bảo vệ trẻ khỏi các nguy cơ bệnh tật nguy hiểm, giúp trẻ được phát triển toàn diện về thể chất và trí tuệ trong học tập, sinh hoạt và vui chơi.

Phế cầu là tác nhân gây ra rất nhiều gánh nặng bệnh tật nghiêm trọng ở cả trẻ em và người lớn. Do đó, việc tiêm vaccine phòng phế cầu là cần thiết cho mọi đối tượng trong độ tuổi khuyến cáo. Trong đó: (3)
Dưới đây là những trường hợp không nên tiêm vaccine phế cầu để tránh các tác dụng phụ và nguy cơ không mong muốn:

Hiện nay, trên thế giới nói chung và tại Việt Nam nói riêng đang lưu hành 3 loại vaccine phế cầu, bao gồm vắc xin 10 chủng phế cầu Synflorix (Bỉ), vắc xin 13 chủng phế cầu Prevenar 13 (Bỉ) và vắc xin 23 chủng phế cầu Pneumovax 23 (Bỉ) với lịch tiêm và thời gian tiêm phế cầu cho trẻ cụ thể như sau:
| Tên vắc xin | Synflorix (Bỉ) | Prevenar 13 (Bỉ) | Pneumovax 23 (Mỹ) | 
| Đối tượng | Trẻ từ 2 tháng (có thể sớm hơn từ 6 tuần tuổi) đến 5 tuổi | Trẻ từ 2 tháng (có thể sớm hơn từ 6 tuần tuổi) và người lớn | Trẻ từ 2 tuổi trở lên và người lớn | 
| Lịch tiêm | Trẻ từ 2 – 6 tháng tuổi, tiêm 4 mũi:
 Trẻ từ 7 – 11 tháng tuổi, tiêm 3 mũi: 
 Trẻ từ 1 – 5 tuổi, tiêm 2 mũi: 
  | 
Trẻ từ 6 tuần tuổi đến 6 tháng tuổi, tiêm 4 mũi:
 Trẻ từ 7 – 11 tháng tuổi, tiêm 3 mũi: 
 Trẻ từ 12 – 23 tháng tuổi, tiêm 2 mũi: 
 Trẻ từ 24 tháng tuổi – người lớn, tiêm 1 mũi  | 
Lịch tiêm cơ bản:
 Lịch tiêm chủng lại: Người có nguy cơ cao mắc bệnh phế cầu xâm lấn (≥2 tuổi): tiêm chủng lại 5 năm sau liều cơ bản hoặc theo chỉ định của bác sĩ điều trị.  | 
Cần tiêm vắc xin phế cầu cho trẻ đầy đủ, đúng lịch theo khuyến cáo của nhà sản xuất và lịch hẹn của bác sĩ tiêm chủng. Lịch tiêm có thể không chính xác đến từng ngày giờ, nhưng không được sớm hơn thời hạn tối thiểu quy định (khuyến cáo).
Khi tiêm phòng phế cầu cho trẻ đầy đủ và đúng lịch, cơ thể trẻ sẽ tạo ra một lượng kháng thể đủ mạnh để chống lại sự tấn công của vi khuẩn phế cầu. Nếu tiêm không đủ liều hoặc không đúng lịch, hiệu quả đáp ứng miễn dịch có thể không đạt được mức cần thiết, thậm chí có thể không có hiệu quả.
Đối với các loại vaccine có lịch tiêm nhiều liều như vaccine phế cầu, hiệu quả miễn dịch được tạo ra bởi vaccine sẽ giảm dần theo thời gian, phụ thuộc vào nhiều yếu tố như cơ chế miễn dịch, độ tuổi tiêm phòng và đáp ứng của cơ thể. Khi lượng kháng thể giảm xuống đến một mức độ nào đó, cơ thể sẽ không còn đủ khả năng chống lại sự tấn công của vi khuẩn.
Do đó, việc tiêm chủng đều đặn và đúng lịch sẽ giúp trẻ kịp thời được tiếp kháng thể trước khi nồng độ kháng thể cạn kiệt hoàn toàn, giúp duy trì mức độ miễn dịch ổn định, bảo vệ trẻ khỏi các bệnh tật.
Bên cạnh đó, trẻ càng nhỏ thì khi mắc bệnh phế cầu càng dễ gặp biến chứng nặng nề hơn. Nếu trẻ bỏ lỡ lịch tiêm hoặc tiêm trễ, nguy cơ mắc bệnh, mức độ diễn biến của bệnh gánh nặng bệnh tật do phế cầu gây ra sẽ tăng cao đáng kể. Cha mẹ nên tham khảo ý kiến bác sĩ để thiết lập lại lịch tiêm phòng phù hợp, nhằm tăng cường “nhắc nhớ” hệ miễn dịch và giúp cơ thể trẻ sản xuất lượng kháng thể mới, bảo vệ trẻ tốt hơn.
Ngoài ra, không chỉ bảo vệ cá nhân trẻ, việc tiêm vaccine đúng lịch còn giúp ngăn ngừa sự lây lan của vi khuẩn phế cầu trong cộng đồng. Điều này đặc biệt quan trọng trong việc bảo vệ những người có hệ miễn dịch yếu hoặc chưa hoàn thiện, chẳng hạn như trẻ sơ sinh, người già và những người có bệnh nền.

Giá vaccine phế cầu cho trẻ em dao động từ 1.024.000 đồng/mũi – 1.450.000 đồng/mũi. Giá tiêm vắc xin phế cầu phụ thuộc vào nhiều yếu tố khác nhau như loại vaccine; cơ sở tiêm chủng cung cấp vaccine phế cầu; chất lượng dịch vụ tiêm chủng; các dịch vụ, tiện ích, quyền lợi, hậu mãi đi kèm; nhu cầu của thị trường tại thời điểm tiêm…
Tại Hệ thống tiêm chủng VNVC, giá vaccine phế cầu được đồng nhất trên cả nước với mức giá hợp lý, luôn bình ổn ngay cả khi nhu cầu thị trường tăng cao và vaccine khan hiếm nhiều nơi trên toàn quốc.
Giá tiêm chủng vaccine phế cầu và tất cả các loại vaccine khác tại VNVC được công khai minh bạch, chi tiết, rõ ràng tại bảng giá của mỗi trung tâm VNVC trên toàn quốc và trên các trang đưa tin chính thức của VNVC như fanpage facebook, website, zalo official account, app VNVC…, giúp Khách hàng dễ dàng tham khảo giá, cân nhắc và ra quyết định tiêm chủng phù hợp cho bản thân, con trẻ và cả gia đình.
(*) Lưu ý: Giá vắc xin tại VNVC đã bao gồm:
⇒ Mức giá tiêm chủng có thể thay đổi do các yếu tố Khách quan, tham khảo chi tiết giá tiêm chủng vắc xin Phế cầu cùng hơn 50 loại vaccine quan trọng khác cho trẻ em & người lớn TẠI ĐÂY.
Hàng trăm trung tâm tiêm chủng vắc xin VNVC trên toàn quốc đang cung ứng đầy đủ các loại vaccine phế cầu và các vaccine quan trọng khác với số lượng lớn, sẵn sàng đáp ứng nhu cầu phòng bệnh ngừa bệnh viêm phổi, viêm màng não, nhiễm khuẩn huyết và các bệnh lý nguy hiểm do phế cầu khuẩn gây ra.
Tất cả vaccine tại VNVC được nhập khẩu trực tiếp, chính hãng từ các hãng vắc xin và tập đoàn sinh phẩm y tế uy tín hàng đầu thế giới. Vaccine được bảo quản trong điều kiện tối ưu, đạt tiêu chuẩn GSP (Good Storage Practices) chất lượng quốc tế với hệ thống dây chuyền lạnh hiện đại và hệ thống kho lạnh quy mô lớn, được xây dựng theo tiêu chuẩn quốc tế cao cấp nhất cùng hệ thống xe lạnh, trang thiết bị bảo quản lạnh vận hành toàn quốc và tủ bảo quản vắc xin chuyên dụng tại mỗi phòng tiêm, đảm bảo rằng chất lượng vaccine luôn được duy trì ở tình trạng nguyên vẹn, mang đến hiệu quả và an toàn tiêm chủng tối ưu cho người tiêm.
VNVC sở hữu đội ngũ nhân sự chất lượng cao, quy mô lớn với gần 15.000 bác sĩ, điều dưỡng và nhân viên y tế giàu kinh nghiệm, giỏi chuyên môn. 100% bác sĩ tại VNVC thực hiện khám sàng lọc miễn phí trước tiêm, đảm bảo chỉ định tiêm chủng chính xác phù hợp với tình trạng sức khỏe, lịch sử tiêm chủng và nhu cầu chủng ngừa riêng biệt của mỗi Khách hàng. 100% điều dưỡng đều có chứng chỉ thực hành an toàn tiêm chủng theo quy định của Bộ Y tế, với kỹ năng tiêm giảm đau độc đáo và khả năng chăm sóc, trấn an tâm lý khách hàng một cách tận tình, tận tâm và chu đáo.
Giá vaccine phế cầu tại VNVC luôn ở mức hợp lý và cam kết bình ổn trên toàn quốc, không tăng giá bất thường ngay cả khi vaccine khan hiếm, thậm chí VNVC còn thường xuyên mang đến nhiều ưu đãi giá vắc xin hấp dẫn và vô vàn quà tặng giá trị cho khách hàng.
Đặc biệt, VNVC còn triển khai các chính sách hỗ trợ tài chính tiêm chủng thông minh trên toàn quốc như trả góp Gói vắc xin không lãi suất – “Tiêm vắc xin trước, trả chi phí sau”, hỗ trợ chia nhỏ chi phí mua Gói vắc xin thành nhiều lần thanh toán, giúp người dân, nhất là các bạn trẻ, học sinh sinh viên, nhân viên văn phòng và các doanh nghiệp vượt qua rào cản tài chính, có cơ hội tiêm chủng đầy đủ và đúng lịch.
Để được tư vấn, đặt lịch tiêm vaccine, đăng ký gói vaccine hoặc tham gia các chương trình ưu đãi, Khách hàng có thể liên hệ trực tiếp với VNVC qua:
Để đặt mua vaccine và tham khảo các sản phẩm vaccine, Quý khách vui lòng truy cập: vax.vnvc.vn.

Khi tiêm vaccine phế cầu cho trẻ em, cần lưu ý một số điều quan trọng như sau:
Phụ huynh cần chuẩn bị đầy đủ các giấy tờ y tế như kết quả khám bệnh, phiếu tiêm chủng hoặc sổ tiêm chủng, cũng như thông tin về tiền sử bệnh lý, dị ứng, sổ tiêm/phiếu tiêm chủng hoặc các giấy tờ phản ánh quá trình, lịch sử tiêm chủng khác của trẻ để chủ động cung cấp cho bác sĩ, giúp quá trình khám sàng lọc diễn ra thuận lợi và nhanh chóng hơn.
Việc chuẩn bị tâm lý cho trẻ trước tiêm cũng rất quan trọng, bằng cách giải thích nhẹ nhàng cho trẻ về quá trình tiêm chủng, lý do trẻ phải tiêm chủng, sự cần thiết của việc tiêm chủng đối với bản thân bé và những người xung quanh, giúp trẻ giảm bớt sự sợ hãi, hợp tác hơn trong quá trình tiêm chủng.
Trẻ cần được bác sĩ khám sàng lọc để chỉ định tiêm chủng phù hợp. Trong giai đoạn này, phụ huynh cần cung cấp đầy đủ thông tin về tình trạng sức khỏe của trẻ để bác sĩ có thể đánh giá và đưa ra quyết định tiêm chủng chính xác cho trẻ.
Trước khi tiêm, phụ huynh cần yêu cầu nhân viên y tế công bố thông tin chi tiết về loại vaccine phế cầu trẻ được tiêm, các phản ứng phụ có thể xảy ra và cách theo dõi sau khi tiêm. Trong quá trình tiêm, phụ huynh cũng cần giữ bình tĩnh và phối hợp với các điều dưỡng giữ trẻ đúng tư thế trong suốt quá trình tiêm chủng, để quá trình tiêm chủng diễn ra thuận lợi, nhanh chóng và hiệu quả.
Trẻ cần ở lại trung tâm ít nhất 30 phút để theo dõi phản ứng bất thường. Tại nhà, phụ huynh tiếp tục theo dõi tình trạng sức khỏe của trẻ trong ít nhất 48 giờ, chú ý đến các triệu chứng như sốt cao trên 39°C, co giật, lừ đừ, mệt lả, gọi không có phản ứng, tím tái, khó thở, thở rút lõm lồng ngực, quấy khóc kéo dài… Nếu xuất hiện bất kỳ dấu hiệu bất thường nào, cần đưa trẻ đến bệnh viện hoặc cơ sở y tế gần nhất ngay lập tức.
Ngoài ra, phụ huynh cần đảm bảo trẻ được cung cấp đủ nước và dinh dưỡng để hồi phục nhanh chóng, phụ huynh nên khuyến khích trẻ uống nhiều nước hơn bình thường, chia nhỏ lượng nước thành nhiều lần uống trong ngày và khuyến khích trẻ tích cực ăn các thực phẩm lành mạnh như trái cây, rau xanh và thực phẩm giàu protein.
⇒ Tham khảo thêm:

HỆ THỐNG BỆNH VIỆN ĐA KHOA TÂM ANH
Chuyên gia khuyến cáo, cần tiêm phế cầu cho trẻ đủ mũi, đúng lịch hẹn của bác sĩ và tiêm càng sớm càng tốt trong độ tuổi được chỉ định tiêm ngừa, tốt nhất là khi trẻ vừa đạt 6 tuần tuổi để trẻ sớm được hình thành kháng thể bảo vệ, chống lại các bệnh lý nguy hiểm do vi khuẩn phế cầu gây ra từ sớm.