Phế cầu khuẩn ảnh hưởng đến mọi đối tượng ở mọi độ tuổi, đặc biệt nguy cơ cao ở trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ. Các chuyên gia khuyến cáo, tiêm vắc xin phòng ngừa là cách tốt nhất để bảo vệ chống lại bệnh do phế cầu khuẩn gây ra. Tuy nhiên, mỗi loại vắc xin phế cầu lại có phác đồ tiêm chủng khác nhau, khiến nhiều bố mẹ hoang mang và vô tình bỏ lỡ mũi tiêm quan trọng cho trẻ. Vậy nên, bài viết dưới đây sẽ trình bày chi tiết lịch tiêm phế cầu cho trẻ theo độ tuổi cụ thể, giúp bố mẹ dễ dàng tham khảo.
Bài viết được tư vấn Y khoa bởi BS Hoa Tuấn Ngọc, Quản lý Y khoa Vùng 1 – Đông Nam Bộ, Hệ thống tiêm chủng VNVC.
Các chuyên gia y tế cho biết, thực hiện tiêm chủng đúng lịch theo khuyến nghị sẽ mang lại cho trẻ sự bảo vệ tốt nhất chống lại các căn bệnh nghiêm trọng. Hơn nữa, lịch tiêm chủng vắc xin được lập ra đều được các cơ quan y tế ban hành dựa trên cơ sở khoa học, mang tính hiệu quả tối ưu và đảm bảo an toàn tuyệt đối. Nó dựa trên cách hệ thống miễn dịch phản ứng với vắc xin ở các độ tuổi khác nhau và dựa trên nguy cơ trẻ có thể tiếp xúc với mầm bệnh cụ thể.
Có thể hình dung như sau: “Bố mẹ sẽ phải thắt dây an toàn cho con mọi lúc khi đi xe, trước khi có bất kỳ khả năng nào có thể gây ra tai nạn.” Vắc xin cũng hoạt động theo cách tương tự, trẻ cần tiêm chủng trước khi có thể tiếp xúc với một căn bệnh nào.
Nếu đợi đến khi trẻ bị phơi nhiễm với một căn bệnh nghiêm trọng (như khi trẻ đi nhà trẻ hoặc trong thời gian bùng phát dịch bệnh) thì có thể không đủ thời gian để vacxin phát huy tác dụng. Đó là lý do tại sao các chuyên gia y tế lập ra lịch tiêm chủng lại rất chú ý đến thời điểm.
Mọi vắc xin đều được phát triển cẩn thận để bảo vệ chống lại một căn bệnh cụ thể. Đặc biệt, một số loại vắc xin cần nhiều hơn một liều để xây dựng khả năng miễn dịch đủ mạnh, giúp tăng cường sức đề kháng, bổ trợ cho việc hiệu quả vắc xin giảm dần theo thời gian. Nói một cách đơn giản, mọi liều khuyến cáo của từng vắc xin theo lịch trình đều rất quan trọng.
Phế cầu khuẩn gây ảnh hưởng nặng nề đến trẻ nhỏ, đặc biệt là trẻ dưới 5 tuổi. Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), bệnh do phế cầu khuẩn là nguyên nhân gây bệnh tật và tử vong ở trẻ dưới 5 tuổi trên thế giới, với tỷ lệ tử vong cao ở các nước đang phát triển. Do đó, lịch tiêm phòng phế cầu được thiết kế bảo vệ trẻ từ sớm ngay từ 6 tuần tuổi, “rào” trước nguy cơ trẻ có khả năng tiếp xúc với các bệnh nghiêm trọng và dễ bị tổn thương nhất. (1)
Hiện tại, Việt Nam có 3 loại vắc xin phòng phế cầu khuẩn cho trẻ bao gồm: Vắc xin Synflorix (Bỉ) phòng 10 chủng phế cầu khuẩn, vắc xin Prenevar 13 phòng 13 chủng vi khuẩn phế cầu và vắc xin pneumovax 23 giúp phòng 23 chủng phế cầu khuẩn.
Vắc xin Synflorix được nghiên cứu, phát triển bởi Tập đoàn dược phẩm và chế phẩm sinh học GSK, được chỉ định tiêm bắp ở mặt trước – bên đùi của trẻ nhỏ hoặc tiêm ở cơ delta cánh tay ở trẻ lớn, phác đồ tiêm phòng cho trẻ từ 6 tuần tuổi đến trước sinh nhật lần thứ 6.
Theo thông tin kê toa, trẻ từ 6 tuần đến 6 tháng tuổi được chỉ định lịch tiêm gồm 4 mũi như sau:
Hoặc:
Trẻ từ 7 đến 11 tháng tuổi (chưa được tiêm phòng bất kỳ vắc xin phế cầu nào trước đó) được chỉ định tiêm 3 mũi, bao gồm:
Trẻ từ 12 tháng đến trước sinh nhật lần thứ 6 (chưa từng tiêm phòng vắc xin phế cầu trước đó) có lịch tiêm gồm 2 mũi, bao gồm:
Vắc xin Prevenar 13 (Bỉ) được nghiên cứu và phát triển bởi tập đoàn lớn trên thế giới về dược phẩm và chế phẩm sinh học – Pfizer (Mỹ), được chỉ định tiêm bắp (vùng cơ delta) cho trẻ từ 6 tuần tuổi trở lên và người lớn.
Lịch tiêm phế cầu cho trẻ từ 6 tuần đến 7 tháng tuổi tiêm vắc xin Prevenar 13 với phác đồ 4 mũi, bao gồm:
Trong đó, mũi 4 cách mũi 3 tối thiểu 2 tháng, khi trẻ 11 – 15 tháng tuổi.
Trẻ từ 7 đến dưới 12 tháng tuổi (chưa được tiêm phòng bất kỳ vắc xin phế cầu nào trước đó) được chỉ định tiêm 3 mũi, bao gồm:
Trong đó, mũi 3 cách mũi 2 tối thiểu 2 tháng, khi trẻ trên 1 tuổi.
Trẻ từ 12 tháng đến dưới 24 tháng tuổi (chưa được tiêm phòng bất kỳ vắc xin phế cầu nào trước đó) được chỉ định tiêm 2 mũi, bao gồm:
Từ 24 tháng đến người lớn (chưa từng được tiêm phòng vắc xin trước đó hoặc chưa từng tiêm vắc xin Pneumovax 23) lịch tiêm được chỉ định bao gồm 01 mũi.
Vắc xin Pneumovax 23 được nghiên cứu và sản xuất bởi công ty dược phẩm đa quốc gia – Merck Sharp & Dohme (MSD), chỉ định tiêm bắp hoặc tiêm dưới da cho trẻ từ 2 tuổi trở lên, với lịch tiêm 01 liều cơ bản.
Cần lưu ý, vắc xin Pneumovax 23 không khuyến cáo tiêm cho trẻ dưới 2 tuổi vì độ an toàn và hiệu quả của vắc xin chưa được xác định. Đối với trường hợp có nguy cơ cao mắc bệnh phế cầu xâm lấn, bác sĩ có thể chỉ định tiêm chủng lại 5 năm sau liều cơ bản.
Bất cứ ai cũng có thể lây nhiễm phế cầu và mắc bệnh, biến chứng nguy hiểm do phế cầu gây ra, nên đều cần phải tiêm vắc xin phế cầu khuẩn. Tuy nhiên, có một số đối tượng chỉ định và chống chỉ định cụ thể được khuyến cáo bởi nhà sản xuất của từng loại vắc xin, giúp đảm bảo an toàn cho người tiêm.
| Tên vắc xin | Đối tượng chỉ định | Đối tượng chống chỉ định |
| Vắc xin Synflorix |
|
|
| Vắc xin Prevenar 13 |
|
|
| Vắc xin Pneumovax 23 |
|
|
Trước khi tiêm phòng phế cầu cho bé, bố mẹ cần thông báo cho bác sĩ các thông tin quan trọng như:
Sau khi tiêm vắc xin, bố mẹ cần ở lại địa điểm tiêm chủng trong tối thiểu 30 phút để được theo dõi phản ứng sau tiêm kỹ lưỡng. Trong khoảng thời gian này, nếu trẻ có dấu hiệu bất thường như tím tái, ngất xỉu, lờ đờ… cần báo ngay cho nhân viên y tế gần nhất để được can thiệp kịp thời. Nếu sau 30 phút thể trạng trẻ vẫn bình thường, có thể về nhà và tiếp tục theo dõi 24 – 48 giờ sau đó.
Một số phản ứng phụ sau tiêm có thể xuất hiện như sưng, đau, rát tại vị trí tiêm. Đây là phản ứng bình thường, hầu hết có thể biến mất trong thời gian ngắn. Trong trường hợp trẻ sốt nhẹ, bỏ ăn, tiêu chảy, nôn mửa và quấy khóc, bố mẹ cần đặc biệt theo dõi hơn để kịp thời xử lý, nếu cần thiết nên đưa trẻ đến cơ sở y tế gần nhất để thăm khám.
Theo Trung tâm Kiểm soát và Phòng dịch bệnh (CDC) Hoa Kỳ, việc trì hoãn tiêm vắc xin có thể khiến trẻ dễ mắc bệnh và nguy cơ cao gặp phải biến chứng nghiêm trọng. Mặc dù trẻ sơ sinh được sinh ra đã có khả năng miễn dịch, nhưng “hàng rào phòng ngự” này vẫn chưa xây dựng được khả năng phòng vệ chắc chắn để chống lại các bệnh truyền nhiễm nguy hiểm gây ra bởi vi khuẩn phế cầu. (2)
Hơn hết, trẻ không được tiêm vắc xin đúng lịch không chỉ có nguy cơ mắc bệnh mà còn có thể lây bệnh cho mọi người xung quanh, cụ thể như: Trẻ sơ sinh quá nhỏ để tiêm vắc xin và người có hệ miễn dịch suy yếu. Bằng cách tiêm vắc xin cho trẻ đủ mũi, đúng lịch, không chỉ bảo vệ trẻ mà còn giúp bảo vệ người thân, gia đình và cộng đồng.
Hệ thống trung tâm tiêm chủng VNVC là đơn vị tiêm chủng dịch vụ uy tín, an toàn và chất lượng cao, được đông đảo gia đình Việt Nam tín nhiệm tiêm phòng bảo vệ sức khỏe cho con trẻ. Hiện VNVC có đầy đủ 3 loại vắc xin phòng phế cầu khuẩn, bao gồm vắc xin Synflorix, vắc xin Prevenar 13 và vắc xin Pneumovax 23, được nhập khẩu chính hãng, chất lượng, tiêm chủng an toàn với hàng trăm trung tâm tiêm chủng trải dài khắp cả nước.
Bên cạnh đó, VNVC còn đầu tư xây dựng hệ thống dây chuyển lạnh, hệ thống kho lạnh bảo quản đạt chuẩn GSP theo tiêu chuẩn quốc tế, cùng hệ thống xe lạnh chuyên dụng, vận chuyển vắc xin đảm bảo chất lượng cao và hàng trăm tủ bảo quản chuyên dụng đặt tại mỗi trung tâm, được thiết lập nguồn điện dự phòng và hệ thống cảnh báo nhiệt độ công nghệ cao.
Ngoài ra, VNVC còn sở hữu đội ngũ bác sĩ, điều dưỡng viên, nhân viên y tế dày dặn kinh nghiệm, chuyên môn cao, tay nghề giỏi, mang đến những mũi tiêm an toàn, chất lượng, đúng kỹ thuật, tiêm êm ái, nhẹ nhàng, đảm bảo Khách hàng được trải nghiệm quy trình tiêm chủng theo đúng tiêu chuẩn, an toàn tuyệt đối.
Nếu có nhu cầu tiêm vắc xin phế cầu khuẩn tại VNVC, Quý Khách có thể đặt trực tiếp tại trang Vax.vnvc.vn hoặc liên hệ trực tiếp với VNVC thông qua hotline 028.7102.6595 hoặc inbox qua fanpage facebook VNVC – Trung tâm Tiêm chủng Trẻ em & Người lớn hoặc đến ngay các trung tâm tiêm chủng VNVC trên toàn quốc để được tư vấn chi tiết.
Trung tâm tiêm chủng tại Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh cũng cung cấp đầy đủ vắc xin phòng phế cầu cho trẻ, tiêm phòng ngay trong bệnh viện chất lượng cao, an toàn và uy tín. Địa chỉ tiêm phòng cụ thể như sau:
Địa chỉ: 2B Phổ Quang, phường Tân Hòa, Thành phố Hồ Chí Minh
HỆ THỐNG BỆNH VIỆN ĐA KHOA TÂM ANH
Bài viết trên đây đã trình bày lịch tiêm phế cầu cho trẻ chi tiết, rõ ràng giúp bố mẹ có thể tham khảo và lên kế hoạch tiêm chủng cho trẻ đúng lịch, đủ mũi. Trẻ từ 6 tuần tuổi cần đến trung tâm tiêm chủng VNVC hoặc trung tâm tiêm chủng Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh để tiêm phòng vắc xin phế cầu từ sớm, tạo lập hàng rào miễn dịch vững chắc, bảo vệ trẻ khỏi các bệnh nguy hiểm gây ra bởi phế cầu khuẩn.
