HPV là virus lây truyền phổ biến qua đường tình dục, gây sùi mào gà, các tổn thương tiền ung thư và ung thư ở cả nam và nữ. Hầu hết những người từng quan hệ tình dục sẽ nhiễm HPV tại một thời điểm nào đó trong đời. Vậy nếu đã bị nhiễm HPV có tiêm phòng được không? Hay thậm chí đã bị sùi mào gà thì có tiêm phòng không? Bài viết dưới đây, chuyên gia đến từ Hệ thống tiêm chủng VNVC sẽ giải đáp chi tiết.
Bài viết được tham vấn Y khoa bởi BS Phạm Văn Phú – Quản lý Y khoa Vùng 3 Đông Nam Bộ, Hệ thống Trung tâm tiêm chủng VNVC.
BS Phạm Văn Phú – Quản lý Y khoa Vùng 3 Đông Nam Bộ, Hệ thống Trung tâm tiêm chủng VNVC cho biết, dù đã nhiễm HPV, vẫn có nguy cơ tái nhiễm cùng tuýp hoặc các tuýp khác nếu tiếp xúc với nguồn lây. Nguy cơ tái nhiễm cùng một tuýp HPV ở phụ nữ trưởng thành là gần gấp 4 lần và nhiễm tuýp mới là gấp 2 lần. Ở nam giới có ít nhất 1 bạn tình, xác suất nhiễm HPV có thể lên đến 91,3%. Nguy hiểm hơn, hiện vẫn chưa có khuyến cáo sàng lọc thường quy cho các loại ung thư do HPV ngoài ung thư cổ tử cung ở phụ nữ. Tiêm phòng HPV là phương pháp chủ động phòng ngừa tái nhiễm hoặc nhiễm mới hiệu quả nhất, dành cho cả trẻ em và người lớn từ 9 – 45 tuổi.
Hoàn toàn có thể tiêm vắc xin HPV ngay cả khi đang hoặc đã bị nhiễm HPV. Đó cũng chính là lý do giải thích cho khuyến cáo không nhất thiết phải xét nghiệm HPV trước khi tiêm vắc xin.
Theo Ủy ban Cố vấn về Thực hành Tiêm chủng của Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Hoa Kỳ (CDC), những người đang bị nhiễm HPV và/hoặc có kết quả xét nghiệm Pap bất thường liên quan đến khả năng nhiễm HPV vẫn nên được tiêm vắc xin HPV nếu họ thuộc nhóm tuổi được khuyến cáo từ 9 – 45 tuổi. Mặc dù vắc xin sẽ không giúp chữa khỏi nhiễm trùng HPV hiện tại hay điều trị các kết quả xét nghiệm Pap bất thường, việc tiêm chủng vẫn có thể bảo vệ người được tiêm khỏi các loại HPV nguy cơ cao mà họ chưa bị nhiễm.
HPV là virus gây u nhú ở người, lây truyền chủ yếu qua đường tình dục. Hiện HPV có khoảng 200 tuýp huyết thanh, trong đó 40 tuýp huyết thanh lây nhiễm qua đường sinh dục và 15 tuýp huyết thanh được xếp vào nhóm nguy cơ cao gây ung thư.
Đáng chú ý, mặc dù cơ thể có khả năng tự đào thải HPV, nhưng miễn dịch hình thành sau lần nhiễm trùng HPV tự nhiên sẽ không kéo dài mà dần suy giảm và cạn kiệt hoàn toàn sau một khoảng thời gian nhất định. Sau khoảng thời gian này, nguy cơ tái nhiễm cùng một tuýp HPV đã nhiễm trước đây là hoàn toàn có thể xảy ra.
Ngay cả khi bị nhiễm một chủng HPV nào đó, tiêm vắc xin HPV vẫn là biện pháp quan trọng để bảo vệ cơ thể khỏi các chủng khác chưa bị nhiễm. Hay nói cách khác, hệ miễn dịch tự nhiên không đủ sức ngăn chặn nguy cơ tái nhiễm virus, nhưng tiêm vắc xin lại có thể làm được điều này.
Chúng ta đã trả lời được cho câu hỏi “bị nhiễm HPV có tiêm phòng được không”. Vậy nếu đã bị bệnh sùi mào gà thì có tiêm HPV được không? Mặc dù việc tiêm phòng HPV không thể điều trị hay loại bỏ các mụn cóc sinh dục hiện tại, nghiên cứu đã cho thấy rằng việc tiêm vắc xin vẫn có thể mang lại lợi ích đáng kể. 90% trường hợp mắc sùi mào gà có sự hiện diện của HPV tuýp huyết thanh 6 và 11. Đã từng mắc sùi mào gà vẫn có thể chủng ngừa vắc xin HPV để phòng nguy cơ tái nhiễm, bảo vệ sức khỏe bản thân và bạn tình khỏi các bệnh đường sinh dục nguy hiểm khác do các tuýp HPV nguy cơ cao gây ra.
Vắc xin HPV cung cấp khả năng bảo vệ chống lại đến 9 chủng khác nhau của virus. Có những chủng không chỉ gây ra sùi mào gà mà còn liên quan đến nguy cơ cao mắc các bệnh ung thư như ung thư cổ tử cung, ung thư âm đạo, âm hộ, hậu môn, vòm họng… Vì vậy, mặc dù vắc xin không thể tiêu diệt virus hiện có và không gây ra các tác động triệt tiêu hay loại bỏ đến các mụn cóc sinh dục đã hình thành, vắc xin HPV vẫn có thể ngăn ngừa lây nhiễm thêm và bảo vệ cơ thể khỏi những chủng HPV mà người đó chưa tiếp xúc.
Từ góc độ sức khỏe công cộng, việc tiêm vắc xin HPV cho những người đã nhiễm, thậm chị đã bị sùi mào gà có thể giúp giảm thiểu tỷ lệ mắc các bệnh ung thư liên quan đến HPV, do nhiều người vẫn có thể bị phơi nhiễm với các chủng HPV nguy cơ cao khác. Thực tế, người mắc sùi mào gà vẫn có thể nhiễm các chủng HPV khác có khả năng gây ung thư mà họ chưa từng phơi nhiễm. Việc tiêm phòng vẫn là một giải pháp phòng ngừa hiệu quả, không chỉ bảo vệ cá nhân mà còn giúp giảm sự lan truyền của virus trong cộng đồng.
Sùi mào gà lây truyền chủ yếu qua đường tình dục không an toàn, kể cả quan hệ bằng đường miệng hay hậu môn. Ngoài ra, HPV còn có thể lây truyền qua tiếp xúc với dịch tiết đường sinh dục như dùng chung đồ lót, tiếp xúc da, niêm mạc có vết trầy xước… Bệnh đặc trưng bởi các nốt u nhú màu hồng hoặc nâu, mềm, mọc liên tiếp nhau tạo thành khối sùi như mào gà.
Hằng năm trên thế giới có khoảng có khoảng 8 – 13 triệu người mắc sùi mào gà. Chủ yếu tập trung ở nữ giới dưới 24 tuổi và nam giới từ 25 – 29 tuổi. Tại Việt Nam, sùi mào gà là bệnh đường tình dục phổ biến với khoảng 50.000 ca mắc mỗi năm.
Các tổn thương do sùi mào gà có thể điều trị, nhưng không thể loại bỏ triệt để HPV trong cơ thể. Đặc biệt sùi mào gà có khả năng tái nhiễm cao. Tiêm vắc xin phòng HPV không chỉ phòng nguy cơ sùi mào gà mắc mới, nguy cơ tái nhiễm sùi mào gà mà còn cả nhiều căn bệnh nguy hiểm khác do HPV gây ra ở cả hai giới như ung thư cổ tử cung, ung thư vòm họng, ung thư hậu môn, ung thư âm hộ…
Đang bị nhiễm virus HPV có tiêm phòng được không? Tiêm loại vắc xin nào? Hiện nay, tại Việt Nam có hai loại vắc xin phòng HPV là Gardasil và Gardasil 9. Trong đó, Gardasil phòng ngừa 4 tuýp HPV cho đối tượng nữ giới từ 9 – 26 tuổi, vắc xin Gardasil 9 phòng ngừa 9 tuýp HPV cho cả hai giới từ 9 – 45 tuổi.
Cả hai loại vắc xin đều có khả năng phòng ngừa các chủng HPV nguy cơ cao gây ra ung thư cổ tử cung, ung thư âm đạo, ung thư âm hộ, ung thư hậu môn và ung thư vùng đầu, mặt, cổ, các tổn thương tiền ung thư/loạn sản và kể cả các chủng HPV nguy cơ thấp nhưng cực kỳ phổ biến và dễ lay lan trong cộng đồng gây ra bệnh sùi mào gà và các tình trạng bệnh lý mụn cóc sinh dục khác như HPV 6, 11.
Vắc xin Gardasil được nghiên cứu và phát triển bởi hãng xin và công ty dược phẩm hàng đầu thế giới MSD (Mỹ), cung cấp khả năng phòng 4 tuýp HPV là 6, 11, 16 và 18. Vắc xin chỉ định cho trẻ em gái và phụ nữ từ 9 – 26 tuổi với lịch tiêm 3 mũi. Trong đó, mũi 1 là lần tiêm đầu tiên trong độ tuổi khuyến cáo, mũi 2 cách mũi 1 là 2 tháng và mũi 3 cách mũi 2 thời gian là 4 tháng.
Ngoài phòng ngừa 4 tuyết huyết thanh HPV đã có trong vắc xin Gardasil, vắc xin Gardasil 9 được bổ sung thêm 5 tuyết HPV khác là 31, 33, 45, 52 và 58. Đối tượng chỉ định tiêm phòng được mở rộng cho cả nam và nữ, cộng động LGBT, với khả năng phòng bệnh hơn 90%.
Khi vừa ra mắt tại Việt Nam, vắc xin Gardasil 9 được khuyến nghị tiêm cho bé trai, bé gái, nam và nữ giới từ 9 – 26 tuổi. Kể từ tháng 5/2024, vắc xin Gardasil 9 đã được Bộ Y tế mở rộng chỉ định tiêm cho người từ 27 – 45 tuổi với kỳ vọng tăng tỷ lệ bao phủ vắc xin cho đầy đủ các nhóm tuổi từ trẻ em đến người lớn, giảm nguy cơ mắc bệnh và lây bệnh trong cộng đồng trong bối cảnh ung thư ngày càng tăng và trẻ hóa.
Theo các kết quả nghiên cứu vào năm 2018 cho thấy, vắc xin Gardasil 9 cho hiệu quả phòng bệnh ở nhóm đối tượng 27 – 45 tuổi tương tự người trẻ tuổi từ 16 – 26 tuổi. Cơ quan Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Mỹ (FDA) đã phê duyệt mở rộng độ tuổi chỉ định vắc xin cho người từ 27 – 45 tuổi.
Trong các nghiên cứu lâm sàng đánh giá tính sinh miễn dịch của vắc xin, ghi nhận có hơn 99,2% người được tiêm Gardasil 9 sản sinh kháng thể bảo vệ cả 9 tuýp HPV có trong vắc xin vào tháng thứ 7 ở tất cả các nhóm được thử nghiệm, trong đó có cả nhóm từ 27 – 45 tuổi.
Có khoảng 80% dân số bất kể nam hay nữ sẽ nhiễm một hoặc nhiều chủng HPV ít nhất một lần trong đời. Do đó, tất cả người trong độ tuổi từ 9 – 45 tuổi, bất kể đã quan hệ tình dục, mắc HPV hay nhiễm sùi mào gà hay chưa đều nên tiêm vắc xin phòng HPV.
Các bằng chứng khoa học đã chỉ ra tiêm phòng HPV sớm, tốt nhất là ở độ tuổi 9 – 14, giúp trẻ sản sinh nồng độ kháng thể bảo vệ cao hơn với tính sinh miễn dịch bền vững hơn lứa tuổi lớn. Do đó, 9 – 14 tuổi còn được xem là độ tuổi vàng để tiêm vắc xin phòng HPV. Kháng thể được sinh ra ở độ tuổi này cũng được chứng minh có thể duy trì ở nồng độ cao và không suy giảm theo thời gian nếu tiêm sớm. (1)
Mặt khác, trẻ dưới 15 tuổi chỉ cần tiêm chủng 2 mũi vắc xin Gardasil 9 đã có thể sinh kháng thể chủ động, đặc hiệu với cả 9 tuýp HPV phổ biến và nguy hiểm hàng đầu hiện nay. Từ 15 tuổi trở lên cần tiêm theo phác đồ 3 mũi. Vì thế, xét về lợi ích kinh tế, tiêm vắc xin HPV trước 15 tuổi sẽ tiết kiệm nhiều chi phí và xét về khía cạnh hiệu quả khi tiêm ngừa, đây cũng là độ tuổi mang lại khả năng bảo vệ sớm và hiệu quả cao.
Tuy nhiên điều này không có nghĩa rằng nhóm tuổi lớn hơn như từ 27 – 40 tuổi sẽ không được hưởng lợi từ việc tiêm vắc xin phòng HPV. 40 đến 45 tuổi là lứa tuổi thường đã sinh hoạt tình dục nhiều năm, nếu không có các biện pháp bảo vệ khỏi HPV như tiêm vắc xin, khả năng lây nhiễm và ủ bệnh do HPV sẽ cao hơn nhiều so với nhóm tuổi trẻ. Tiêm phòng HPV là cách cung cấp miễn dịch đặc hiệu với virus, ngăn lây nhiễm cũng như phát triển các loại ung thư do HPV gây ra.
Vào năm 2018, các kết quả nghiên cứu cho thấy, vắc xin Gardasil phòng 9 chủng HPV cho hiệu lực phòng bệnh ở người lớn từ 27 – 45 tuổi tương tự như ở người trẻ tuổi từ 16 – 26 tuổi. Trong các nghiên cứu lâm sàng, khi đánh giá tính sinh miễn dịch cho thấy 99,2 – 100% người đã được tiêm Gardasil 9 có huyết thanh dương tính đối với các kháng thể kháng tất cả 9 tuýp trong vắc xin vào tháng thứ 7 ở tất cả các nhóm được thử nghiệm, bao gồm nhóm 27 – 45 tuổi. (2)
Để đảm bảo tính an toàn và hiệu quả khi tiêm vắc xin phòng HPV, bạn cần lưu ý một số điều sau.
Đầu tiên, tránh quan hệ tình dục không an toàn. Ngoài ra, cần tránh nhịn đói trước khi tiêm HPV hoặc bất cứ loại vắc xin nào khác. Vì việc nhịn ăn có thể làm giảm lượng đường trong máu, khiến cơ thể mệt mỏi, dễ ngất xỉu, chóng mặt. Điều này gián tiếp khiến việc theo dõi và phân biệt các phản ứng sau tiêm trở nên khó khăn hơn.
Lưu ý tiếp theo trước tiêm HPV là tránh căng thẳng quá mức, vì căng thẳng trước tiêm có thể dẫn đến một số phản ứng không mong muốn sau tiêm như chóng mặt, nhức đầu, ngất xỉu… Đây là các phản ứng do tâm lý, song cũng sẽ ảnh hưởng đến hiệu quả tiêm chủng.
Người đi tiêm HPV hoặc tiêm bất cứu loại vắc xin nào cũng cần kiêng uống rượu bia vì các đồ uống có cồn có thể làm tổn thương và ức chế hoạt động của tế bào bạch cầu, làm ảnh hưởng đến hiệu quả vắc xin. Mặt khác, rượu bia có thể gây chóng mặt, buồn nôn dễ gây nhầm lẫn với các phản ứng sau tiêm.
Trước khi tiêm vắc xin nên nghỉ ngơi, ăn uống đầy đủ và chuẩn bị một tinh thần thoải mái. Khi đến tiêm chủng tại VNVC, Quý khách hàng sẽ được bác sĩ khám sàng lọc trước tiêm miễn phí. Khi đó, hãy khai báo đầy đủ các thông tin về sức khỏe hiện tại, các bệnh đã và đang mắc, các loại thuốc đang sử dụng điều trị trong 3 tháng gần nhất, loại vắc xin đã tiêm gần đây, tiền sử phản ứng, dị ứng của bản thân.
Đối với những người có tình trạng sức khỏe phức tạp hoặc đang trải qua điều trị y tế, nên tham khảo ý kiến bác sĩ chuyên khoa tại cơ sở y tế, bệnh viện trước khi quyết định tiêm phòng để đảm bảo rằng vắc xin là lựa chọn phù hợp. Điều này không chỉ tăng cường mức độ an toàn mà còn đảm bảo rằng người tiêm nhận được những lợi ích tối đa từ tiêm chủng vắc xin HPV.
Trước tiêm vắc xin HPV, người tiêm phòng sẽ không cần làm xét nghiệm trước tiêm. Sau tiêm chủng cần ở lại trung tâm trong vòng 30 phút để được nhân viên y tế theo dõi phản ứng sau tiêm. Nếu phát hiện các biểu hiện bất thường như mệt mỏi, buồn nôn, khó thở, khò khè, sốt, chóng mặt… cần báo ngay cho nhân viên y tế gần nhất để được hỗ trợ xử trí.
Các loại vắc xin phòng HPV được đánh giá có độ an toàn cao. Các phản ứng sau tiêm thường nhẹ, chỉ kéo dài từ 1 đến 2 ngày. Đa số là các phản ứng tại chỗ như sưng, đau, ngứa tại chỗ tiêm. Phản ứng toàn thân như sốt nhẹ, đau đầu, buồn ngủ.
Bên cạnh đó, việc tuân thủ lịch tiêm chủng là vô cùng quan trọng. Việc không hoàn thành đầy đủ các liều vắc xin theo khuyến cáo có thể làm giảm hiệu quả bảo vệ của vắc xin. Do đó, cần đảm bảo rằng tất cả các mũi tiêm đều được thực hiện đúng theo lịch trình.
Ngoài ra, mặc dù vắc xin HPV có khả năng bảo vệ chống lại các loại HPV nguy cơ cao, nhưng không thay thế cho việc sàng lọc ung thư cổ tử cung định kỳ – đây là một phần quan trọng trong chăm sóc sức khỏe phụ nữ. Người đã tiêm vắc xin vẫn cần tuân thủ các hướng dẫn sàng lọc định kỳ để phát hiện sớm các bất thường nếu có.
Nếu bạn còn thắc mắc về vấn đề bị nhiễm HPV rồi có tiêm phòng được không, hoặc những vấn đề khác xoay quanh vắc xin phòng HPV cho trẻ em và người lớn, đặt mua vắc xin, Quý khách vui lòng liên hệ VNVC theo thông tin sau:
Quý Khách hàng có thể tải VNVC Mobile App dễ dàng bằng 2 link sau:
HỆ THỐNG BỆNH VIỆN ĐA KHOA TÂM ANH
Bài viết trên đây, chuyên gia từ Hệ thống tiêm chủng VNVC đã giải đáp chi tiết cho thắc mắc đang bị nhiễm HPV có tiêm phòng được không? Vắc xin phòng HPV đã được chứng minh an toàn cao, hiệu quả cho người từ 9 – 45 tuổi dù đã quan hệ tình dục, đã nhiễm HPV hay mắc sùi mào gà hay chưa. Trẻ từ 9 – 14 tuổi cần tiêm vắc xin sớm để vắc xin phát huy hiệu quả cao, khả năng bảo vệ lâu dài, tính sinh miễn dịch bền vững.
