Tương tự như suy thận độ 1, với giai đoạn 2, chức năng thận suy giảm, những tổn thương thận hiện diện vẫn ở mức độ nhẹ, nên người bệnh vẫn chưa bị giới hạn nhiều về chế độ dinh dưỡng. Bài viết này sẽ tư vấn giải đáp thắc mắc về thực đơn cho người suy thận độ 2 trong 7 ngày đủ chất, ngon miệng.
Đối với người mắc suy thận độ 2, chế độ ăn uống lành mạnh tập trung vào lượng protein vừa phải, hạn chế natri và ưu tiên các loại thực phẩm giàu chất xơ, vitamin chưa qua chế biến, đồng thời tham khảo ý kiến của bác sĩ điều trị để có chế độ ăn uống phù hợp. Tùy thuộc vào mức độ suy giảm chức năng thận, tiểu đạm, thiếu máu,… của từng người, bác sĩ sẽ có lời khuyên về chế độ dinh dưỡng phù hợp.
Nguyên tắc dinh dưỡng chung bao gồm:
Người bệnh nên hạn chế protein (đạm) ở mức không quá 0,8g/kg trọng lượng cơ thể. Tốt nhất nên chọn nguồn cung cấp đạm chất lượng cao như thịt nạc, ức gà, đậu hũ,… để giảm áp lực lên thận. Tùy thuộc về bệnh nền hiện tại, bác sĩ có thể yêu cầu người bệnh tiêu thụ lượng đạm thấp hơn mức này. Ví dụ, người mắc CKD giai đoạn 2 có huyết áp cao, bác sĩ có thể khuyên giảm lượng đạm xuống thấp hơn mức 0,8g/kg cân nặng.
Thận đóng vai trò quan trọng trong việc điều chỉnh cân bằng chất lỏng và chất điện giải, trong đó có natri. Suy thận độ 2 khiến chức năng thận giảm nhẹ, thận không hoạt động tối ưu, chúng có thể gặp khó khăn trong việc loại bỏ natri và nước dư thừa, dẫn đến tích tụ chất lỏng và tăng huyết áp.
Đối với người mắc CKD giai đoạn 2 có bệnh nền huyết áp cao cần hạn chế lượng natri nạp vào cơ thể ở mức dưới 2.000 miligam (MG) mỗi ngày, lý tưởng nhất là dưới mức 1.500 mg/ngày (khoảng 1 muỗng cà phê muối), điều này giúp kiểm soát bệnh nền dễ hơn và làm chậm tổn thương ở thận tiến triển. (1)
Khi mức lọc cầu thận vừa giảm xuống 89ml/phút thì việc giảm kali chưa thật sự cần thiết. Tuy nhiên, ở giai đoạn sau, khi bệnh sắp tiến triển sang suy thận độ 3, người bệnh cần giảm lượng kali tiêu thụ để tránh các biến chứng nguy hiểm như biến cố tim mạch. Tham khảo ý kiến bác sĩ để biến được mình cần hạn chế kali ở mức bao nhiêu là phù hợp.
Thực phẩm giàu chất xơ, vitamin trong chế độ ăn giúp ngăn chặn sự tiến triển của bệnh thận mạn tính và những biến chứng liên quan. Ngoài ra, chất xơ trong trái cây, rau củ còn giúp người bệnh suy thận độ cải thiện thành phần microbiota trong đường ruột, giảm nguy cơ nhiễm toan chuyển hóa và viêm.
Nếu không có chỉ định hạn chế chất lỏng người bệnh tốt nhất nên uống đủ nước và hạn chế đồ uống chứa cồn, cafein, nhiều đường để tránh gây áp lực lên thận. Nếu có dấu hiệu phù nề, giữ nước, người bệnh có thể cần hạn chế lượng nước tiêu thụ mỗi ngày, tùy vào từng trường hợp, bác sĩ sẽ có hướng dẫn phù hợp.
Thực đơn cho người suy thận độ 2 gồm những nhóm thực phẩm dưới đây:
Nhóm thực phẩm chứa protein chất lượng cao như thịt nạc cá, thịt gia cầm (gà, vịt, ngỗng,..), trứng,… nên được tăng cường trong chế độ ăn của người suy thận giai đoạn 2 vì chúng cung cấp lượng lớn chất đạm cần thiết cho cơ thể mà không gây quá nhiều áp lực lên thận.
Cần lưu ý rằng lượng protein cao có thể dẫn đến tăng áp lực nội bào và tăng cường hoạt động của cầu thận. Điều này có thể gây ra thiệt hại cho cấu trúc cầu thận làm nặng thêm bệnh thận mạn tính (CKD). Do đó, chế độ ăn kiêng protein thấp (LPD) là 0,6 – 0,8 g/kg/ngày thường được khuyến nghị để quản lý CKD.
Trong giai đoạn 2 của CKD, việc quản lý lượng kali nạp vào cơ thể là rất quan trọng và chế độ ăn kiêng các thực phẩm chứa kali có thể được khuyến nghị để ngăn ngừa tăng kali máu, có thể dẫn đến các vấn đề về tim. Tùy thuộc vào bệnh nền và mức độ suy giảm chức năng thận ở mỗi người suy thận độ 2, bác sĩ sẽ có lời khuyên về việc có nên hạn chế kali hay không? Nên hạn chế ở lượng bao nhiêu?
Phốt pho là khoáng chất thiết yếu, kết hợp với canxi để tăng cường xương. Khi thận không hoạt động tốt, phốt pho tăng trong máu lấy đi canxi từ xương, làm yếu xương và xơ cứng các mạch máu đến phổi, mắt và tim, điều này rất dễ xảy ra với người suy thận độ 2.
Sự tích tụ phốt pho có thể được kiểm soát bằng cách cắt giảm thực phẩm giàu phốt pho. Thực phẩm giàu protein thường chứa lượng lớn phốt pho. Tất cả các loại thực phẩm đến từ động vật, như thịt và sữa, và các loại thực phẩm không thịt khác,… đều chứa phốt pho.
Người bệnh nên lựa chọn các nhóm thực phẩm phốt pho thấp giúp quản lý nồng độ phốt pho, ngăn ngừa các biến chứng tiềm ẩn như các vấn đề về xương và các vấn đề về tim mạch, đồng thời duy trì lượng protein đầy đủ.
Bên cạnh nhóm thực phẩm tốt cho người suy thận độ 2, trong chế độ ăn kiêng của người bệnh cũng nên tránh các thực phẩm sau:
Ăn quá nhiều muối (natri) không tốt cho sức khỏe, đặc biệt là những người mắc bệnh thận mạn tất cả giai đoạn. Khi chức năng thận bắt đầu suy giảm, không thể loại bỏ hết natri trong máu, lâu dần gây tích tục natri và dẫn đến huyết áp cao, khó chịu, tích tục chất lỏng xung quanh tim và phổi.
Các thực phẩm chế biến sẵn, đồ ăn nhanh chứa nhiều dầu mỡ, nhiều đường, nhiều muối,… dễ gây áp lực lên thận. Người mắc CKD giai đoạn 2 nên tránh các thực phẩm này vì chất béo, muối và đường trong đó sẽ làm các tổn thương ở thận tiến triển nhanh hơn, tăng nguy cơ mắc các biến cố về tim mạch, làm tăng mỡ máu và nhiều biến chứng nguy hiểm khác.
Những loại trái cây chứa nhiều kali mà người bệnh CKD giai đoạn 2 cần ăn hợp lý như chuối, bơ, cam, xoài, đu đủ,… và trái cây khô (như: nho khô, mơ, mận,…) để kiểm soát mức kali trong máu và ngăn ngừa các biến chứng tiềm ẩn.
Người bị suy thận độ 2 nên tránh các đồ uống không tốt cho thận những đồ uống chứa nhiều đường (nước ngọt, nước tăng lực,…), rượu, bia, soda, cocktail, các loại nước ép chứa nhiều phốt pho, kali,… Các loại đồ uống này có thể làm tăng cân, tăng lượng đường trong máu, tăng mỡ máu, làm tăng các tổn thương lên thận.
Dưới đây là thực đơn cho người suy thận độ 2 trong 7 ngày đầy đủ dinh dưỡng, người bệnh có thể tham khảo.
| Bữa sáng | Bữa trưa | Bữa chiều | Bữa phụ | |
| Tinh bột | Miến dong khô: 60g | Cơm gạo lứt: 1 chén | Cơm gạo lứt: 1 chén | – Sữa cho người bị suy thận: 100ml
– Khoai lang hấp: 120g |
| Đạm | Mực: 30g | Cá hồi áp chảo: 50g | Gà kho gừng: 50g | |
| Chất xơ | – Cải ngọt: 50g
– Ớt chuông: 40g |
Canh bí xanh: 100g | Bầu luộc: 100g | |
| Chất béo | Đã được bổ sung trong món chính | Đã được bổ sung trong món chính | Đã được bổ sung trong món chính | – Sữa cho người bị suy thận: 100ml
– Táo: 200g |
| Vitamin và khoáng chất | Đã được bổ sung trong món chính | Đã được bổ sung trong món chính | Đã được bổ sung trong món chính | |
| Gia vị | Tuân thủ nguyên tắc hạn chế muối, đường | Tuân thủ nguyên tắc hạn chế muối, đường | Tuân thủ nguyên tắc hạn chế muối, đường | |
| Món ngon gợi ý | Miến dong xào mực | Cơm cá hồi áp chảo và canh bí xanh | Cơm gà kho gừng và bầu luộc |
| Bữa sáng | Bữa trưa | Bữa chiều | Bữa phụ | |
| Tinh bột | Yến mạch khô: 40g | Cơm gạo lứt: 1 chén | Cơm gạo lứt: 1 chén | – Sữa cho người bị suy thận: 100ml
– Khoai mì hấp: 200g |
| Đạm | Thịt băm: 25g | Bò : 50g | – Hến kho: 50g
– Đậu hũ: 10g |
|
| Chất xơ | Cà rốt: 50g | Su su :100g | Hẹ: 50g | |
| Chất béo | Đã được bổ sung trong món chính | Đã được bổ sung trong món chính | Đã được bổ sung trong món chính | – Sữa cho người bị suy thận: 100ml
– Ổi: 200g |
| Vitamin và khoáng chất | Đã được bổ sung trong món chính | Đã được bổ sung trong món chính | Đã được bổ sung trong món chính | |
| Gia vị | Tuân thủ nguyên tắc hạn chế muối, đường | Tuân thủ nguyên tắc hạn chế muối, đường | Tuân thủ nguyên tắc hạn chế muối, đường | |
| Món ngon gợi ý | Cháo yến mạch thịt bằm | Cơm bò xào su su | Cơm hến kho và canh hẹ đậu hủ |
| Bữa sáng | Bữa trưa | Bữa chiều | Bữa phụ | |
| Tinh bột | Hủ tiếu: 150g | Cơm gạo lứt: 1 chén | Cơm gạo lứt: 1 chén | – Sữa cho người bị suy thận: 100ml
– Khoai lang hấp: 120g |
| Đạm | – Thịt heo: 20g
– Trứng cút: 1 quả |
Tôm rim: 50g | Cá: 50g | |
| Chất xơ | – Giá, rau: 80g | Salad trộn: 100g | – Cà chua: 40g
– Cải thìa luộc: 60g |
|
| Chất béo | Đã được bổ sung trong món chính | Đã được bổ sung trong món chính | Đã được bổ sung trong món chính | – Sữa cho người bị suy thận: 100ml
– Bưởi: 200g |
| Vitamin và khoáng chất | Đã được bổ sung trong món chính | Đã được bổ sung trong món chính | Đã được bổ sung trong món chính | |
| Gia vị | Tuân thủ nguyên tắc hạn chế muối, đường | Tuân thủ nguyên tắc hạn chế muối, đường | Tuân thủ nguyên tắc hạn chế muối, đường | |
| Món ngon gợi ý | Hủ tiếu thịt heo | Cơm gạo lứt tôm rim và salad trộn | Cơm cá sốt cà chua và cải thìa luộc |
| Bữa sáng | Bữa trưa | Bữa chiều | Bữa phụ | |
| Tinh bột | Bánh mì nướng nguyên cám: 2 lát | Cơm trắng: 1 chén | Cơm gạo lứt: 1 chén | – Sữa cho người bị suy thận: 100ml
– Khoai lang hấp: 100g |
| Đạm | Trứng ốp la: 1 quả | Đậu hũ: 50g | Tép: 50g | |
| Chất xơ | x | – Nấm rơm: 20g
– Canh tần ô: 80g |
Bầu: 100g | |
| Chất béo | Đã được bổ sung trong món chính | Đã được bổ sung trong món chính | Đã được bổ sung trong món chính | – Sữa cho người bị suy thận: 100ml
– Bưởi: 200g |
| Vitamin và khoáng chất | Đã được bổ sung trong món chính | Đã được bổ sung trong món chính | Đã được bổ sung trong món chính | |
| Gia vị | Tuân thủ nguyên tắc hạn chế muối, đường | Tuân thủ nguyên tắc hạn chế muối, đường | Tuân thủ nguyên tắc hạn chế muối, đường | |
| Món ngon gợi ý | Bánh mì trứng ốp la | Cơm đậu hũ kho nấm rơm và canh tần ô | Cơm tím rang và bầu luộc |
| Bữa sáng | Bữa trưa | Bữa chiều | Bữa phụ | |
| Tinh bột | Bánh phở: 150g | Cơm gạo lứt: 1 chén | Cơm gạo lứt: 1 chén | – Sữa cho người suy thận: 100ml
– Khoai lang hấp: 120g |
| Đạm | Thịt bò: 30g | Vịt nấu măng: 50g | Thịt heo luộc: 50g | |
| Chất xơ | Rau, giá: 80g | Rau xanh luộc: 80g | Su hào xào tỏi: 100g | |
| Chất béo | Đã được bổ sung trong món chính | Đã được bổ sung trong món chính | Đã được bổ sung trong món chính | – Sữa cho người suy thận: 100ml
– Quýt: 200g |
| Vitamin và khoáng chất | Đã được bổ sung trong món chính | Đã được bổ sung trong món chính | Đã được bổ sung trong món chính | |
| Gia vị | Tuân thủ nguyên tắc hạn chế muối, đường | Tuân thủ nguyên tắc hạn chế muối, đường | Tuân thủ nguyên tắc hạn chế muối, đường | |
| Món ăn gợi ý | Phở bò | Cơm vịt nấu măng và rau luộc | Cơm thịt luộc và su su xào |
| Bữa sáng | Bữa trưa | Bữa chiều | Bữa phụ | |
| Tinh bột | Bún: 150g | Cháo trắng: 200g | Cơm gạo lứt: 1 chén | – Sữa cho người suy thận: 100ml
– Khoai sọ hấp: 70g |
| Đạm | Đậu hũ: 40g | Thịt gà: 50g | Cá diêu hồng: 50g | |
| Chất xơ | – Nấm: 40g
– Rau, giá: 80g |
– Cà rốt: 40g
– Gỏi bắp cải: 100g |
– Đậu que luộc: 40g
– Canh hẹ: 30g |
|
| Chất béo | Đã được bổ sung trong món chính | Đã được bổ sung trong món chính | Đã được bổ sung trong món chính | – Sữa cho người suy thận: 100ml
– Mận: 200g |
| Vitamin và khoáng chất | Đã được bổ sung trong món chính | Đã được bổ sung trong món chính | Đã được bổ sung trong món chính | |
| Gia vị | Tuân thủ nguyên tắc hạn chế muối, đường | Tuân thủ nguyên tắc hạn chế muối, đường | Tuân thủ nguyên tắc hạn chế muối, đường | |
| Món ăn gợi ý | Bún xào chay | Cháo gà và gỏi bắp cải | Cơm cá chiên, đậu luộc và canh hẹ |
| Bữa sáng | Bữa trưa | Bữa chiều | Bữa phụ | |
| Tinh bột | Cơm: 1 chén | Cơm gạo lứt: 1 chén | Mì: 150g | – Sữa cho người suy thận: 100ml
– Khoai lang hấp: 120g |
| Đạm | Sườn heo: 50g | Nấm đùi gà hấp sả: 50g | Thịt bò: 50g | |
| Chất xơ | – Dưa leo, cà chua: 50g
– Canh rong biển: 1 chén |
Canh rau bina: 80g | – Cà chua: 40g
– Xà lách: 50g – Thanh long: 60g |
|
| Chất béo | Đã được bổ sung trong món chính | Đã được bổ sung trong món chính | Đã được bổ sung trong món chính | – Sữa cho người suy thận: 100ml
– Lê: 150g |
| Vitamin và khoáng chất | Đã được bổ sung trong món chính | Đã được bổ sung trong món chính | Đã được bổ sung trong món chính | |
| Gia vị | Tuân thủ nguyên tắc hạn chế muối, đường | Tuân thủ nguyên tắc hạn chế muối, đường | Tuân thủ nguyên tắc hạn chế muối, đường | |
| Món ăn gợi ý | Cơm sườn nướng và canh rong biển | Cơm với nấm đùi gà hấp sả và canh rau bina | Mì bò cà chua và salad |
Đối với tình trạng bệnh hiện tại, không có nhiều hạn chế về chế độ ăn uống. Cho nên, khi xây dựng thực đơn cho người bệnh cần lưu ý chọn chế độ ăn lành mạnh, nhiều rau xanh, trái cây, ngũ cốc nguyên hạt, protein chất lượng cao (như protein từ thực vật, thịt nạc và cá).
Song song đó, cần kiêng những thực phẩm chế biến sẵn, chứa nhiều đường và đồ uống ngọt (trà sữa, nước ngọt,…) để ổn định đường huyết và ngăn các bệnh thận tiến triển sang giai đoạn muộn hơn.
Tư vấn thực đơn hàng ngày cho người thận độ 2 và quản lý bệnh nền, điều trị suy thận qua từng giai đoạn tại khoa Nội thận – Lọc máu, Trung tâm Tiết niệu – Thận học – Nam khoa, BVĐK Tâm Anh TP.HCM và Đơn vị Nội thận – Lọc máu, Trung tâm Khám chữa bệnh Tâm Anh Quận 7. Tại đây có đội ngũ bác sĩ là những chuyên gia hàng đầu trong lĩnh vực chẩn đoán và điều trị các bệnh về thận và bệnh thận mạn qua các giai đoạn.
HỆ THỐNG BỆNH VIỆN ĐA KHOA TÂM ANH
Hy vọng với những thông tin bài viết vừa chia sẻ đã giúp bạn có kế hoạch xây dựng thực đơn cho người suy thận độ 2 đầy đủ dưỡng chất, thân thiện với thận, giúp hỗ trợ điều trị bệnh hiệu quả.
