Đo vận tốc sóng mạch (Pulse wave velocity-PWV) là công cụ chẩn đoán quan trọng trong việc đánh giá sức khỏe tim mạch, với khả năng phản ánh độ cứng động mạch, chỉ số PWV giúp bác sĩ đánh giá mức độ tổn thương mạch máu và tiên đoán các nguy tiềm ẩn như đột quỵ, bệnh mạch vành,…. Vậy làm sao để đo và tính vận tốc sóng mạch? Hãy cùng tìm hiểu chi tiết qua bài viết bên dưới với sự tư vấn chuyên môn của BS.CKII. Nguyễn Thu Trang, Khoa Tim mạch, BVĐK Tâm Anh Hà Nội.
Vận tốc sóng mạch (Pulse wave velocity, viết tắt PWV) là thước đo vận tốc lan truyền của sóng áp lực dọc theo thành động mạch chủ và các động mạch lớn trong suốt chu kỳ tim. Chỉ số này phản ánh mức độ cứng của động mạch, được xác định bằng cách đo vận tốc sóng lan truyền trên một đoạn động mạch, thường đo PWV từ động mạch cảnh đến động mạch đùi chung.
Vận tốc sóng mạch (PWV) được xem là tiêu chuẩn vàng trong việc đánh giá độ cứng của động mạch. Đây là chỉ số quan trọng để dự báo các nguy cơ tử vong do tim mạch, đặc biệt là tình trạng xơ vữa động mạch. (1)
PWV được đo bằng cách xác định thời gian di chuyển của sóng và khoảng cách giữa hai vị trí đo. Công thức cơ bản để tính vận tốc sóng mạch là:
Trong đó:
Ngoài ra, công thức PWV lý thuyết do Moens-Korteweg đề xuất, mô tả PWV dựa trên các đặc tính cơ học của thành động mạch được tính như sau:
Trong đó:
Nhờ khả năng phản ánh trực tiếp độ cứng của thành động mạch, đo vận tốc sóng mạch (PWV) đóng vai trò quan trọng trong việc chẩn đoán và đánh giá hiệu quả tình trạng sức khỏe tim mạch.
Động mạch trở nên cứng hơn là dấu hiệu của quá trình lão hóa và tăng nguy cơ mắc các bệnh tim mạch như tăng huyết áp hoặc đột quỵ. PWV giúp phát hiện sớm sự thay đổi này, hỗ trợ bác sĩ trong việc đánh giá nguy cơ và đưa ra các quyết định điều trị kịp thời.
Ngoài việc đánh giá tình trạng động mạch, PWV còn giúp theo dõi sự tiến triển của bệnh lý mạch máu theo thời gian, ví dụ như ở bệnh nhân tăng huyết áp, tiểu đường hoặc bệnh thận. Đồng thời, đo vận tốc sóng mạch cũng có thể phát hiện các vấn đề tim mạch sớm chẳng hạn như rung nhĩ, trước khi tình trạng này trở nên nghiêm trọng hơn.
Ngoài ra, đo vận tốc sóng mạch còn là công cụ hữu ích để đánh giá hiệu quả của các phương pháp điều trị, giúp bác sĩ theo dõi quá trình phục hồi của bệnh nhân và điều chỉnh phương pháp điều trị nếu cần. (2)
Đo vận tốc sóng mạch là công cụ hữu ích trong việc phát hiện sớm, theo dõi và quản lý các bệnh lý tim mạch, từ đó giảm thiểu nguy cơ mắc các biến chứng tim mạch nghiêm trọng. PWV thường được chỉ định thực hiện cho một số trường hợp sau:
Đo vận tốc sóng mạch (PWV) là công cụ hiệu quả trong việc đánh giá sức khỏe mạch máu và dự báo các nguy cơ tim mạch. Phương pháp này có nhiều ưu điểm nổi bật, bao gồm tính chính xác, nhanh chóng, an toàn và không xâm lấn.
Một trong những điểm mạnh của PWV là tính đơn giản và khả năng lặp lại. Bằng cách sử dụng thiết bị trương lực mạch kế, bác sĩ có thể dễ dàng theo dõi sự thay đổi của mạch máu theo thời gian. Từ đó, điều chỉnh phác đồ điều trị phù hợp với tình trạng của bệnh nhân.
Đo vận tốc sóng mạch (PWV) có thể được thực hiện ở nhiều vị trí khác nhau trong hệ thống động mạch, các vị trí được thực hiện đo chủ yếu bao gồm:
Để đo vận tốc sóng mạch, có nhiều phương pháp khác nhau được sử dụng, trong đó có hai phương pháp chính bao gồm:
Trong phương pháp này, cảm biến áp suất hoặc các thiết bị siêu âm Doppler sẽ được đặt tại hai điểm cách nhau trên cơ thể (chẳng hạn như cổ và đùi), để đo thời gian truyền sóng mạch giữa chúng. Thời gian này, kết hợp với khoảng cách giữa hai điểm, sẽ được sử dụng để tính toán vận tốc sóng mạch.
Phương pháp đo hai điểm giúp đánh giá độ cứng động mạch và sức khỏe tim mạch của bệnh nhân. Đồng thời, có thể phát hiện các vấn đề về lưu thông máu.
Đây là phương pháp sử dụng hiệu ứng Doppler, một hiện tượng vật lý xảy ra khi sóng thay đổi tần số khi di chuyển. Kỹ thuật này cho phép ghi nhận sự thay đổi trong dòng máu và đo thời gian sóng mạch truyền qua hai điểm trên động mạch, từ đó tính toán vận tốc sóng mạch (PWV).
Ưu điểm lớn nhất của phương pháp siêu âm Doppler là khả năng cung cấp thông tin chi tiết, liên tục về dòng chảy của máu. Điều này không chỉ giúp đo PWV tại các đoạn động mạch được cụ thể, mà còn hỗ trợ phát hiện chính xác vị trí bệnh lý mạch máu.
Quy trình thực hiện đo PWV bao gồm việc sử dụng các thiết bị trương lực mạch kế, như Complior hoặc SphygmoCor. Quá trình đo đạc được thực hiện bằng cách đặt các trương lực mạch kế ở những điểm trên cơ thể (thường là tại các mạch ngoại biên). Khoảng cách giữa các điểm này được ước tính qua việc đo trực tiếp trên bề mặt da.
Thời gian truyền sóng sẽ được ghi lại giữa hai điểm đo, từ đó có thể tính toán vận tốc sóng mạch dựa theo công thức. Tuy nhiên, việc xác định khoảng cách giữa hai điểm đo chỉ mang tính chất ước lượng, nhất là khi các động mạch không cùng nằm trên một đường thẳng (trường hợp thường thấy ở người béo phì).
Kết quả đo vận tốc sóng mạch (PWV) giúp đánh giá độ cứng của thành động mạch, từ đó phản ánh tình trạng sức khỏe của hệ thống mạch máu. PWV cao cho thấy động mạch bị cứng, thường liên quan đến các yếu tố nguy cơ tim mạch như tăng huyết áp, tiểu đường,…
Đây cũng là chỉ số quan trọng trong việc dự đoán nguy cơ gặp phải các biến cố tim mạch như bệnh mạch vành, đột quỵ,… Ngoài ra, PWV còn giúp theo dõi hiệu quả điều trị của các bệnh lý tim mạch.
Đo vận tốc sóng mạch (PWV) khá nhanh chóng và không xâm lấn. Thời gian đo thường chỉ mất khoảng 10-15 phút, tuy nhiên thời gian cụ thể còn tùy thuộc vào phương pháp đo, thiết bị sử dụng và tình trạng phức tạp của bệnh nhân.
Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh là một trong những địa chỉ uy tín tại Việt Nam trong việc thực hiện đo vận tốc sóng mạch (PWV). Với đội ngũ bác sĩ chuyên khoa tim mạch chuyên môn cao, giàu kinh nghiệm cùng hệ thống trang thiết bị y tế hiện đại, bệnh viện cam kết cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe tim mạch chất lượng và toàn diện.
Tại Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh, kỹ thuật đo PWV được thực hiện chính xác và nhanh chóng, giúp phát hiện sớm tình trạng cứng động mạch và các nguy cơ tim mạch tiềm ẩn. Ngoài ra, BVĐK Tâm Anh còn tạo ra một môi trường khám chữa bệnh chuyên nghiệp, tận tâm, hỗ trợ bệnh nhân đưa ra những phác đồ điều trị hiệu quả, góp phần cải thiện sức khỏe tim mạch lâu dài.
Để đặt lịch khám, tư vấn và điều trị trực tiếp với các bác sĩ tại Trung tâm Tim mạch, Hệ thống Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh, Quý khách hàng có thể liên hệ theo thông tin sau:
HỆ THỐNG BỆNH VIỆN ĐA KHOA TÂM ANH
Với sự phát triển của y học hiện đại, đo vận tốc sóng mạch (PWV) ngày càng trở thành công cụ không thể thiếu trong chẩn đoán và điều trị các bệnh lý tim mạch. Đây là một phương pháp đơn giản, an toàn, không xâm lấn, nhưng lại cung cấp giá trị thông tin thiết thực trong việc theo dõi sức khỏe tim mạch của người bệnh.
