Điện tâm đồ (ECG) để làm gì? Mục đích đo điện tim, ai cần thực hiện?

Điện tâm đồ, còn gọi là ECG hoặc EKG là một phương pháp được thực hiện để theo dõi nhịp tim và hoạt động của tim. Phương pháp ECG được thực hiện thông qua các miếng dán điện cực nhỏ được dán vào da ngực, cánh tay và chân giúp chẩn đoán các cơn đau tim hoặc rối loạn nhịp tim.

Điện tâm đồ là gì?

Điện tâm đồ (ECG hoặc EKG) là đồ thị để ghi lại quá trình hoạt động điện của tim, các biến thiên của các xung điện khử cực, tái cực của nhĩ và thất để giúp bác sĩ chẩn đoán, phát hiện và theo dõi các bệnh lý tim mạch, tìm nguyên nhân bệnh tim để xử trí và điều trị kịp thời.

Tim co bóp theo điều khiển của hệ thống dẫn truyền trong cơ tim. Các miếng dán điện cực sẽ được đặt để ghi lại tín hiệu điện và chuyển đến máy ghi. Máy ghi sẽ khuếch đại tín hiệu và ghi lại hoạt động trên điện tâm đồ sau đó in kết quả để các bác sĩ đọc và chẩn đoán.

Các loại đo điện tâm đồ ECG

Một số phương pháp đo điện tâm đồ được thực hiện phổ biến bao gồm:

1. ECG nghỉ ngơi

Điện tâm đồ nghỉ ngơi là một phương pháp được thực hiện để kiểm tra hoạt động của tim ở trạng thái hoàn toàn thư giãn. Trong quá trình này, bệnh nhân sẽ nằm yên thoải mái.

Kỹ thuật viên sẽ gắn các điện cực lên ngực, tay và chân để ghi lại tín hiệu điện từ tim để xác định các vấn đề cơ bản về nhịp tim và chức năng tim trong trạng thái nghỉ ngơi. (1)

2. Điện tâm đồ gắng sức

Điện tâm đồ gắng sức là một nghiệm pháp chuyên sâu giúp đánh giá sự phản ứng của tim khi phải làm việc dưới áp lực. Bệnh nhân sẽ thực hiện bài tập trên máy chạy bộ hoặc đạp xe tại chỗ khi dán điện cực. Các điện cực sẽ liên tục ghi lại hoạt động điện của tim khi hoạt động gắng sức.

Bài tập sẽ dần dần được tăng cường độ nhằm giúp bác sĩ quan sát cách tim xử lý căng thẳng và phát hiện các vấn đề bất thường khi tim hoạt động gắng sức.

3. Đo điện tâm đồ bằng máy theo dõi Holter

Máy theo dõi Holter là một phương pháp theo dõi liên tục hoạt động điện của tim trong suốt 24 đến 48 giờ, có thể đến 7 ngày. Phương pháp này sử dụng một thiết bị nhỏ gọn và di động gắn các điện cực lên da để ghi lại tín hiệu tim trong thời gian dài.

Đây là phương pháp hiệu quả trong việc phát hiện các rối loạn nhịp tim hoặc sự thay đổi bất thường của tim khi thực hiện các hoạt động thường ngày. Trong suốt thời gian theo dõi, bệnh nhân có thể tiếp tục sinh hoạt bình thường ngoại trừ tắm rửa.

Bác sĩ có thể yêu cầu bệnh nhân ghi chép nhật ký về các hoạt động và cảm giác của bản thân trong quá trình theo dõi Holter để hỗ trợ phân tích kết quả.

Mục đích đo điện tâm đồ để làm gì?

Điện tâm đồ ECG được thực hiện để kiểm tra hoạt động của tim và nhịp tim. Kết quả của điện tâm đồ có thể giúp bác sĩ chẩn đoán:

• Nhịp tim đập nhanh, đập chậm hoặc không đều (rối loạn nhịp tim).
• Tìm ra nguyên nhân gây ra các cơn đau ngực, đây có thể là dấu hiệu cho thấy các động mạch đang gặp tắc nghẽn hoặc thu hẹp.
• Điện tâm đồ cũng có thể được thực hiện để kiểm tra hiệu quả của máy tạo nhịp tim và các phương pháp điều trị bệnh tim mạch. (2)

Ai cần đo điện tâm đồ (ECG)?

Người bệnh có thể cần thực hiện điện tâm đồ nếu gặp phải các triệu chứng sau:

• Đau ngực.
• Chóng mặt, cảm giác nhẹ đầu, choáng váng.
• Nhịp tim đập mạnh, loạn nhịp.
• Mạch đập nhanh.
• Khó thở.
• Kiệt sức hoặc mệt mỏi.
• Giảm khả năng vận động.

Nếu có tiền sử gia đình mắc bệnh tim, bạn có thể cần thực hiện điện tâm đồ để sàng lọc bệnh ngay cả khi không có triệu chứng.

Cơ chế hoạt động của điện tâm đồ

• Tạo tín hiệu điện: Tim phát ra các tín hiệu điện từ các nút điều chỉnh nhịp tim, giúp điều khiển sự co bóp của cơ tim.
• Ghi nhận tín hiệu: Các điện cực gắn trên da giúp cảm nhận các thay đổi điện áp từ tim và gửi tín hiệu đến thiết bị ECG.
• Xử lý dữ liệu: Thiết bị ECG khuếch đại và chuyển đổi các tín hiệu điện thành đồ thị, hiển thị sóng P, khoảng PR, phức bộ QRS, khoảng QT, đoạn ST, sóng U và sóng T.
• Phân tích kết quả: Bác sĩ phân tích các sóng để đánh giá nhịp tim, phát hiện các bất thường và đưa ra chẩn đoán và kế hoạch điều trị.

Quy trình thực hiện đo điện tâm đồ

Để thực hiện đo điện tâm đồ ECG, bệnh nhân sẽ được trải qua lần lượt các bước bao gồm:

1. Chuẩn bị trước khi thực hiện điện tâm đồ

Trước khi chụp điện tâm đồ, cần đảm bảo bệnh nhân không mang theo bất kỳ thiết bị điện tử hoặc đồ kim loại nào. Kỹ thuật viên có thể cạo sạch lông ở khu vực dán miếng điện cực để đảm bảo miếng dán bám chặt vào da và cho kết quả chính xác hơn.

2. Thực hiện điện tâm đồ

Lau sạch bề mặt tiếp xúc giữa da và điện cực bằng cồn, tiếp theo thoa 1 lớp gel lên da và tiến hành gắn điện cực. Nên chọn chỗ thịt mềm để gắn điện cực, không nên đặt miếng dán lên xương.

Trong quá trình điện tâm đồ, có tới 12 miếng dán điện cực được gắn vào ngực, tay hoặc chân. Dây kết nối các miếng dán với máy tính. Máy tính là thiết bị in hoặc hiển thị kết quả, kết quả sẽ được hiển thị dưới dạng sóng thể hiện hoạt động và nhịp đập của tim.

Trong quá trình đo điện tâm đồ khi nghỉ ngơi, kỹ thuật viên cần trấn an bệnh nhân. Dặn bệnh nhân cố gắng nằm yên và không nói chuyện. Việc di chuyển có thể ảnh hưởng đến kết quả chẩn đoán.

3. Nhận kết quả điện tim

Thông thường, sau khi thực hiện đo điện tim bệnh nhân không cần phải chăm sóc đặc biệt. Nếu người bệnh gặp phải bất kỳ triệu chứng nào như đau ngực, khó thở, chóng mặt, ngất xỉu hoặc các triệu chứng khác sau khi thực hiện ECG. Hãy liên hệ ngay cho bác sĩ để được thực hiện thêm các chẩn đoán để tìm ra nguyên nhân và điều trị kịp thời.

Các yếu tố gây trở ngại đến kết quả điện tâm đồ

Một số yếu tố hoặc tình trạng sức khỏe có thể ảnh hưởng đến kết quả của ECG, bao gồm:

• Béo phì: Có thể làm khó khăn trong việc ghi nhận chính xác các tín hiệu điện từ tim.
• Yếu tố giải phẫu: Kích thước ngực và vị trí của tim trong ngực có thể ảnh hưởng đến kết quả.
• Di chuyển trong quá trình thực hiện đo ECG: Di chuyển có thể gây nhiễu và ảnh hưởng đến độ chính xác của kết quả.
• Tập thể dục hoặc hút thuốc trước khi thực hiện đo ECG: Yếu tố này có thể làm thay đổi hoạt động của tim và ảnh hưởng đến kết quả.
• Sử dụng một số loại thuốc: Một số thuốc có thể ảnh hưởng đến tín hiệu điện của tim.
• Mất cân bằng điện giải: Quá nhiều hoặc quá ít kali, magie, canxi trong máu có thể gây ảnh hưởng đến kết quả ECG. (3)

Cách đọc điện tâm đồ

Để kết quả đọc điện tâm đồ được chính xác nhất, sau đây là một số điều cần lưu ý khi đọc:

1. Trình tự đọc điện tâm đồ

Theo khuyến cáo của các chuyên gia tim mạch, trình tự đọc điện tâm đồ được thực hiện như sau:

• Xác định tần số, loại nhịp, các thành phần của chu chuyển tim.
• Xác định trục điện tim, góc của trục, qua đó xác định có block nhánh, block phân nhánh không.
• Xác định xem các buồng tim có phì đại không.
• Xem hình thái, thời gian QRS.
• Tìm hình ảnh nhồi máu, thiếu máu cơ tim, xác định vị trí tổn thương của tim.
• Tìm các bất thường khác (nếu có).

2. Lưu ý khi đọc

• Khi đọc cần đọc đầy đủ từng bước để tránh bỏ sót dẫn đến chẩn đoán sai.
• Sau khi nhận xét đầy đủ các bước thì tập hợp những điểm chính và điểm bất thường lại để kết luận (giống như chẩn đoán lâm sàng).
• Trường hợp chưa thể kết luận được, bác sĩ sẽ ghi lại ý chính của sự bất thường một cách chi tiết và rõ ràng.
• So sánh với kết quả điện tâm đồ cũ (nếu có) để xem sự thay đổi và diễn tiến trên điện tâm đồ.

Lưu ý khi thực hiện đo điện tâm đồ

Một số lưu ý cho bệnh nhân khi thực hiện đo điện tâm đồ bao gồm:

• Không sử dụng kem dưỡng da, lotion hoặc phấn rôm: Những sản phẩm này có thể làm cản trở sự tiếp xúc của điện cực với da.
• Không mặc quần tất dài: Các điện cực cần được gắn trực tiếp lên chân, nên tránh mặc tất dài để dễ dàng gắn điện cực.
• Mặc áo dễ cởi bỏ: Trang phục dễ dàng cởi bỏ để các dây dẫn có thể được gắn lên ngực một cách thuận tiện.
• Tránh ăn uống quá thịnh soạn và caffeine trước khi thực hiện nghiệm pháp gắng sức: Nếu đang thực hiện nghiệm pháp gắng sức, hãy tránh các bữa ăn lớn và thức uống chứa caffeine trước khi thực hiện.

Các câu hỏi liên quan đến đo điện tim ECG

1. Có thể dùng điện thoại và đồng hồ thông minh để thay thế điện tim đồ không?

Điện thoại và đồng hồ thông minh có thể thực hiện ghi lại nhịp tim và dấu hiệu rung nhĩ. Đây có thể là phiên bản đơn giản của ECG, nhưng không thể thay thế thiết bị ECG chuyên dụng, vì các thiết bị này có độ chính xác và khả năng phân tích kém hơn. Các thiết bị y tế chuyên dụng như ECG cung cấp kết quả chi tiết và chính xác hơn cho việc chẩn đoán bệnh lý tim mạch.

2. ECG (Điện tim đồ) khác với siêu âm tim như thế nào?

Sự khác biệt giữa điện tâm đồ (ECG) và siêu âm tim:

• Điện tâm đồ (ECG): Hoạt động bằng cách ghi lại các tín hiệu điện phát ra từ hoạt động của tim để đánh giá nhịp tim và các bất thường của tim. Phương pháp này chủ yếu dùng để phát hiện các vấn đề về nhịp tim như loạn nhịp tim, cơn đau tim hoặc các dấu hiệu tim mạch khác liên quan đến hoạt động của tim.
• Siêu âm tim (Echocardiogram): Sử dụng sóng âm thanh tần số cao để tạo ra hình ảnh của tim. Siêu âm tim đánh giá cấu trúc và chức năng của tim bằng cách phản hồi sóng âm từ các mô tim. Từ đó, giúp đánh giá cấu trúc tim, chức năng của các buồng tim, van tim và lưu lượng máu trong tim.

Tóm lại, ECG và siêu âm tim là hai phương pháp chẩn đoán khác nhau, mỗi phương pháp cung cấp thông tin bổ sung để đánh giá tình trạng tim và giúp bác sĩ đưa ra chẩn đoán chính xác hơn cho các vấn đề về tim mạch.

Đặt lịch tư vấn, thăm khám, đo điện tâm đồ ECG bằng các kỹ thuật và thiết bị hiện đại tại Trung tâm Tim mạch, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh, Quý khách có thể liên hệ theo thông tin sau:

Điện tâm đồ (ECG) đóng vai trò quan trọng trong việc đánh giá chức năng tim bằng cách ghi lại các tín hiệu điện của tim, giúp phát hiện sớm các bất thường như loạn nhịp tim, cơn đau tim và các vấn đề liên quan đến nhịp tim. ECG cung cấp thông tin chính xác để bác sĩ có thể chẩn đoán, điều trị kịp thời nhằm giảm nguy cơ biến chứng nghiêm trọng cho người bệnh.