Hút dịch khớp gối thường được chỉ định cho các trường hợp tràn dịch ở khớp gối, sưng đau khớp gối, hạn chế vận động, gây ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống. Vậy khi nào thì nên chọc dịch khớp gối và đâu là quy trình hút dịch khớp gối an toàn, hiệu quả?
Hút dịch khớp gối là một thủ thuật trong y khoa được thực hiện để loại bỏ dịch dư thừa trong khớp gối. Thủ thuật này thường được thực hiện nhằm mục đích điều trị tràn dịch khớp gối (sự tích tụ dịch bất thường trong khoang khớp), gây sưng tấy và đau đớn. Ngoài ra, kỹ thuật này cũng được áp dụng trong điều trị các bệnh viêm nhiễm tại khớp gối.
Bên cạnh mục đích điều trị, rút dịch khớp gối còn được sử dụng trong một số trường hợp chẩn đoán các bệnh lý liên quan đến khớp như bệnh gút, viêm khớp, nhiễm trùng khớp… Việc phân tích dịch khớp được hút ra giúp bác sĩ xác định các tế bào viêm hoặc sự có mặt của các tinh thể urat trong trường hợp gút, từ đó đưa ra phương án điều trị hiệu quả.
Tràn dịch khớp ở gối có thể đến từ nhiều nguyên nhân, dưới đây là một số nguyên nhân thường gặp: (1)
Chấn thương là một trong những nguyên nhân phổ biến dẫn đến tràn dịch khớp gối. Khi khớp gối bị tổn thương, các mô xung quanh khớp như dây chằng, gân, sụn, và xương có thể bị rách hoặc gãy, dẫn đến việc sản xuất một lượng dịch lớn trong khớp gối, gây sưng tấy, căng tức khớp gối. Lúc này, người bệnh cần hút tràn dịch khớp gối để giảm sưng đau khớp gối.
Nguyên nhân gây ra chấn thương thường do té ngã, lao động nặng, vận động thể thao quá mức, thường xuyên lặp lại động tác có sử dụng lực khớp gối.
Viêm khớp gối là nguyên nhân thứ hai dẫn đến tình trạng tràn dịch khớp. Có 3 loại viêm khớp chính gồm viêm khớp do thoái hóa, viêm khớp do tinh thể (gút), viêm khớp do bệnh tự miễn.
Thoái hóa khớp là một nguyên nhân phổ biến gây tràn dịch khớp gối, đặc biệt ở người lớn tuổi. Thoái hóa khớp gối xảy ra khi sụn khớp dần bị hao mòn và suy yếu theo thời gian, khiến các bề mặt khớp không còn trơn láng và dễ dàng bị cọ xát, dẫn đến viêm và tích tụ dịch. Khi thoái hóa khớp gối xảy ra, các mô sụn có thể bị tổn thương, gây viêm và sự tích tụ dịch tại khớp gối, làm cho khớp trở nên sưng, đau và khó vận động.
Viêm khớp do tinh thể (thường gặp nhất là tinh thể urat trong bệnh gút); Khi cơ thể bị rối loạn chuyển hóa axit uric hoặc thận không đào thải được axit uric đều có nguy cơ dẫn tới bệnh gút.
Những tinh thể urat dư thừa có thể tích tụ trong khớp của người bệnh nhiều năm mà không gây triệu chứng. Cấu trúc của các tinh thể này nhỏ, cứng, sắc nhọn; có thể cọ xát vào màng hoạt dịch gây sưng đau và tràn dịch khớp gối.
Ở các trường hợp viêm khớp do bệnh tự miễn, tràn dịch khớp gối có thể là lần đầu khởi phát hay cấp tính tuy nhiên bệnh thường sẽ diễn tiến dai dẳng thành mạn tính. Một số bệnh tự miễn có thể gây ra tình trạng tràn dịch khớp gối như: viêm khớp dạng thấp, viêm khớp cột sống, viêm khớp vảy nến, viêm khớp tự phát thiếu niên…
Tràn dịch khớp gối có thể xảy ra khi có nhiễm trùng như viêm khớp nhiễm khuẩn. Nguyên nhân gây nhiễm trùng khớp gối có thể do các yếu tố như vi khuẩn, lao hoặc nấm tấn công vào khớp gối. Khi bị nhiễm khuẩn, khớp gối có thể phản ứng bằng cách tăng sản sinh dịch trong khớp gây tràn dịch khớp, sưng tấy, căng tức khớp gối.
Việc thực hiện hút dịch có thể là bước cần thiết trong chẩn đoán và điều trị các bệnh lý liên quan đến khớp gối. Dưới đây là một số chỉ định chính để thực hiện thủ thuật này:
Hút dịch ở khớp gối là một thủ thuật y tế được thực hiện để lấy mẫu dịch từ khớp gối nhằm phục vụ cho việc chẩn đoán hoặc điều trị các bệnh lý khớp. Tuy nhiên, không phải tất cả các trường hợp đều thực hiện thủ thuật này. Dưới đây là một số chống chỉ định quan trọng đối với chọc hút dịch vùng khớp gối:
Hút dịch khớp ở gối được thực hiện với quy trình sau: (2)
Chọc dịch khớp gối là kỹ thuật phổ biến, mang lại nhiều lợi ích như:
Giảm đau nhức, khó chịu là lợi ích đầu tiên, dễ nhận biết nhất của hút dịch khớp gối. Khi khớp gối bị tràn dịch, viêm khớp hay các bệnh lý khác, thường sẽ dẫn đến cơn đau nhức do tình trạng viêm nhiễm hoặc sự tích tụ dịch trong khớp. Việc loại bỏ dịch khớp giúp giảm áp lực trong khớp, từ đó làm giảm đau nhức hiệu quả và mang lại sự thoải mái cho người bệnh. Việc loại bỏ dịch khớp dư thừa giúp người bệnh giảm cảm giác đau nhức hiệu quả, nhanh chóng.
Các bệnh lý liên quan đến dịch khớp, như viêm khớp hay tràn dịch khớp, có thể gây suy giảm chức năng khớp gối, làm khớp bị cứng, hạn chế tầm vận động, thậm chí khó di chuyển. Sau khi chọc hút dịch khớp, nguyên nhân gây bệnh được loại bỏ, giúp giảm bớt tình trạng viêm nhiễm, cải thiện độ linh hoạt và chức năng của khớp gối. Người bệnh sẽ có thể vận động dễ dàng hơn, trở lại với các hoạt động sinh hoạt hàng ngày.
Chọc hút dịch cũng là phương pháp chẩn đoán bệnh liên quan đến tình trạng viêm nhiễm xương khớp. Trường hợp nghi ngờ các bệnh cơ xương khớp vùng đầu gối liên quan đến yếu tố gây viêm, bác sĩ cũng có thể yêu cầu chọc hút dịch. Thông qua việc lấy mẫu dịch khớp, bác sĩ có thể phân tích và xác định sự hiện diện của vi khuẩn, tế bào viêm hoặc các dấu hiệu bất thường khác. Điều này giúp phát hiện bệnh và đưa ra phương án điều trị phù hợp.
Hút dịch vùng khớp gối là kỹ thuật thực hiện nhanh chóng, an toàn. Tuy nhiên, tương tự các kỹ thuật y tế khác, trong một số trường hợp chọc hút dịch khớp ở gối có thể gây ra những rủi ro như:
Nhiễm trùng có thể xảy ra do không đảm bảo vô trùng khi thực hiện thủ thuật hoặc do cơ thể người bệnh bị suy giảm miễn dịch. Việc nhiễm trùng có thể dẫn đến sưng viêm và gây đau đớn cho người bệnh.
Trường hợp nhiễm trùng, bác sĩ thường kê đơn thuốc kháng sinh kết hợp với vệ sinh vùng nhiễm trùng thường xuyên. Nếu người bệnh bị nhiễm trùng nặng, có thể được chỉ định phẫu thuật cắt lọc loại bỏ mô nhiễm trùng.
Chảy máu kéo dài tại chỗ là biến chứng hiếm gặp của kỹ thuật chọc dịch khớp gối. Điều này có thể xảy ra do một số yếu tố như tổn thương mạch máu trong quá trình thực hiện thủ thuật hoặc người bệnh mắc chứng rối loạn đông máu.
Nếu người bệnh bị chảy máu không ngừng, bác sĩ sẽ thực hiện một số kiểm tra, tìm ra nguyên nhân chính xác của hiện tượng này, đặc biệt đối với những người mắc chứng rối loạn đông máu. Sau đó, bác sĩ sẽ tiến hành cầm máu, xử lý vết thương và điều trị căn nguyên để đảm bảo sức khỏe cho người bệnh.
Tổn thương mô mềm có thể xảy ra nếu thủ thuật được thực hiện bởi kỹ thuật viên không đủ chuyên môn hoặc trong quá trình hút dịch, các tình huống bất thường xảy ra như người bệnh cử động đột ngột hoặc bị giật mình. Điều này có thể khiến kim hút đi sai hướng, gây tổn thương đến các mô mềm quanh khớp như gân, cơ, sụn, bao khớp…
Trong trường hợp tổn thương mô mềm, bác sĩ sẽ đánh giá mức độ tổn thương và áp dụng phương pháp điều trị thích hợp như sử dụng thuốc giảm đau, kháng viêm và các phương pháp khác.
Sau khi hút dịch khớp gối, việc chăm sóc đúng cách rất quan trọng để đảm bảo vết thương mau lành và tránh các biến chứng. Dưới đây là một số hướng dẫn cụ thể giúp người bệnh phục hồi sau thủ thuật này:
Để đảm bảo an toàn và tối ưu hiệu quả điều trị, người bệnh cũng cần lưu ý một số vấn đề sau:
Dưới đây là một số thắc mắc thường gặp về hút dịch khớp gối:
Hút dịch khớp gối là một thủ thuật đơn giản và nhanh chóng, không cần tiêm thuốc gây tê tại chỗ, người bệnh có thể có cảm giác đau buốt nhẹ khi kim đâm qua da. Tuy nhiên đối với người bệnh chịu đau kém, bác sĩ có thể xịt thuốc tê tại chỗ giúp giảm đau cho người bệnh.
Đây là thủ thuật an toàn, dễ thực hiện và hiệu quả. Về cơ bản, thủ thuật này không gây nguy hiểm cho người bệnh. Tuy nhiên, trường hợp dụng cụ y tế không đảm bảo, vệ sinh da không kỹ hoặc người thực hiện kỹ thuật không đủ chuyên môn có thể gây nên một số biến chứng như sưng tấy, nhiễm trùng, chảy máu kéo dài, tổn thương cấu trúc sụn khớp…
Do đó, người bệnh nên chọn cơ sở y tế, bệnh viện lớn, uy tín, đảm bảo về mặt nhân lực và hệ thống máy móc, trang thiết bị y tế.
Xem chi tiết: Hút dịch khớp gối có nguy hiểm không?
Quy trình kỹ thuật chọc hút dịch khớp gối để điều trị các vấn đề như tràn dịch, viêm khớp… thường diễn ra trong thời gian ngắn và có hiệu quả nhanh. Tuy nhiên, tùy vào mức độ nghiêm trọng và khả năng đáp ứng điều trị mà thời gian hồi phục sau thủ thuật có sự thay đổi nhất định.
Người bệnh nên tham vấn trực tiếp với bác sĩ để được tư vấn thêm dựa trên tình trạng bệnh lý cụ thể của bản thân.
Dịch khớp gối đóng vai trò quan trọng trong việc bôi trơn sụn khớp và các mô mềm, giúp giảm ma sát và hỗ trợ vận động. Dịch khớp gối bao nhiêu thì phải hút? Mức dịch khớp gối bình thường ở người trưởng thành khỏe mạnh là khoảng 2 – 4 ml. Khi lượng dịch này tích tụ vượt quá mức bình thường, gây ra hiện tượng tràn dịch khớp, bác sĩ có thể yêu cầu hút dịch khớp để cải thiện tình trạng bệnh. Tuy nhiên, quyết định này cần được đưa ra sau khi bác sĩ thăm khám và chẩn đoán cụ thể.
Để đảm bảo quá trình hồi phục diễn ra thuận lợi, sau khi thực hiện người bệnh cần kiêng một số thực phẩm, bao gồm: đồ cay nóng, thực phẩm nhiều dầu, rượu bia, thức uống chứa caffein…
Mức phí phải trả cho mỗi lần hút dịch khớp phụ thuộc vào cơ sở y tế, phương pháp hút, trang thiết bị y tế, dịch vụ đi kèm… Tuy nhiên, mức chênh lệch này thường không quá cao, vì vậy người bệnh nên ưu tiên các cơ sở y tế lớn, uy tín, đáp ứng đầy đủ yêu cầu về mặt nhân lực và trang thiết bị để tránh nguy cơ xuất hiện các biến chứng nguy hiểm trong và sau khi thực hiện thủ thuật.
HỆ THỐNG BỆNH VIỆN ĐA KHOA TÂM ANH
Hút dịch khớp gối là kỹ thuật được áp dụng với nhiều mục đích khác nhau. Tuy nhiên, không phải đối tượng nào cũng phù hợp với kỹ thuật này. Ngay khi xuất hiện các triệu chứng liên quan đến tổn thương khớp gối, bạn cần đến ngay cơ sở y tế lớn để được kiểm tra và chỉ định chọc dịch khớp gối hoặc phương pháp điều trị khác phù hợp theo hướng cá nhân hóa.
