Thoát vị đĩa đệm nội xốp là một trong những bệnh lý cơ xương khớp ít được quan tâm, nhưng lại dễ gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm cho sức khỏe, nhất là người lớn tuổi. Làm sao nhận biết, điều trị hay phòng tránh hiệu quả? Mời bạn cùng tham khảo bài viết sau đây.
Thoát vị đĩa đệm nội xốp là tình trạng đau cột sống thắt lưng, có hoặc không có cơn đau quy chiếu, xuất phát từ một đĩa đệm, gây ra bởi sự phá vỡ tính toàn vẹn cấu trúc bên trong và sinh hóa bình thường của đĩa đệm bị ảnh hưởng. Bệnh có tên tiếng Anh là Internal Disc Disruption (viết tắt là IDD), được đề xuất lần đầu tiên vào năm 1970. (1)
Đây là một dạng thoát vị đĩa đệm rất đặc biệt, được hình thành bởi sự suy thoái thành phần tủy sống của đĩa đệm không phát triển thành thoát vị đĩa đệm, mà phát triển tạo thành vết nứt xuyên tâm kéo dài từ nhân đến vành khuyên gây rách hình khuyên và kích thích các đầu dây thần kinh tự do nếu nó đến khu vực 1/3 ngoài của xơ hóa hình khuyên. Vết nứt xuyên tâm kích thích các thụ thể hóa học và cơ học gây đau.
Sự cắt xén lặp đi lặp lại, tải trọng dọc trục và nén đĩa đệm được cho là có liên quan đến sự phát triển của khe nứt, dẫn đến đứt gãy nội mạc đốt sống, nơi các khe nứt có thể phát triển chứa vật liệu nhân của đĩa đệm bị thoái hóa. Điều này có thể bắt đầu phản ứng tự miễn dịch của cơ thể.
Theo đó, các giai đoạn của thoát vị đĩa đệm nội xốp được chia ra thành 4 cấp độ theo thang điểm Discograme Dallas có sửa đổi:
Các chuyên gia y tế nhận định rằng, thoát vị nội xốp liên quan chủ yếu đến sự lão hóa. Chính vì thế, đối tượng thường mắc bệnh này là người trên 60 tuổi. Khi tuổi tác tăng cao, hệ thống xương khớp suy giảm khả năng vận động do cấu trúc xương thay đổi; bao xơ yếu, dễ rách; các mô sụn khớp bị thoái hóa….
Ngoài ra, một số ý kiến khác cho rằng thoát vị đĩa đệm nội xốp cũng dễ xảy ra ở người gặp vấn đề về thoái hóa các nốt schmorl, phần lồi ra của mô mềm đĩa đệm, thường được tìm thấy ở vị trí của các đốt sống cùng ngực hoặc vùng thắt lưng.
Ngoài ra, một số yếu tố nguy cơ dưới đây cũng có thể trở thành nguyên nhân gây bệnh thoát vị nội xốp:
Các triệu chứng rõ rệt nhất của bệnh nhân bị thoát vị đĩa đệm nội xốp chính là đau thắt lưng trung ương mà không cần bức xạ hoặc bức xạ tối thiểu cho một hoặc cả hai chi. Mô tả kiểu đau là những cơn đau âm ỉ sâu và giảm khi bệnh nhân duỗi ra hoặc nằm thẳng. Tuy nhiên, khi người bệnh ngồi, lái xe, vặn người, gập người, ho và thực hiện kỹ thuật thở Valsalva… các triệu chứng sẽ trở nên trầm trọng hơn. (2)
Mô tả của Crock về thoát vị nội xốp bao gồm các đặc điểm sau:
Trong Phân loại đau mãn tính của IASP, thoát vị nội xốp có các đặc điểm:
Theo Sehgal (2000), bệnh nhân sẽ có cảm giác:
Thoát vị đĩa đệm nội xốp là một dạng của thoát vị đĩa đệm dọc theo chiều xương sống tại phần xốp của các đốt sống. Chính vì vậy, bệnh khó có thể chẩn đoán qua biểu hiện bởi chúng không gây ra triệu chứng đau điển hình. Thông thường, bệnh chỉ có thể nhìn thấy qua chụp CT hay cộng hưởng từ MRI.
Trong một nghiên cứu do Hamanishi thực hiện, các nốt Schmorl đã được quan sát thấy trên MRI ở 19% trong số 400 bệnh nhân bị đau lưng và chỉ có 9% trong nhóm không có triệu chứng. Các nhà nghiên cứu đã kết luận rằng, các nút Schmorl là những vùng “thoát vị đĩa đệm theo chiều dọc”. (3)
Để có được chẩn đoán chính xác, các bác sĩ sẽ tiến hành thăm khám lâm sàng thông qua việc tìm hiểu tiền sử tổn thương cột sống (nếu có), nghề nghiệp, triệu chứng… và có thể kết hợp các phương pháp chẩn đoán hình ảnh dưới đây để xác định mức độ nghiêm trọng của trình trạng thoát vị.
Như đã đề cập ở trên, thoát vị đĩa đệm nội xốp là một bệnh lý đặc biệt của thoát vị đĩa đệm và rất khó nhận biết, nên đến khi phát hiện thì tình trạng thường đã khá nặng, việc can thiệp cũng trở nên khó khăn, tốn kém, mất thời gian và ảnh hưởng tiêu cực đến tâm lý người bệnh.
Trong tình huống người bệnh không nhận biết sớm, không được chẩn đoán và điều trị kịp thời, bệnh sẽ gây ra Hội chứng chùm đuôi ngựa (Cauda Equina). Hậu quả của hội chứng này khiến cho các dây thần kinh tủy sống của bệnh nhân bị viêm nhiễm và làm tăng nguy cơ bị bại liệt. Bệnh nhân không thể tự phục vụ cho bản thân, ảnh hưởng đến công việc, gia đình và quan trọng nhất là chất lượng cuộc sống suy giảm.
Khi nói đến điều trị thoát vị đĩa đệm nội xốp, các bác sĩ sẽ có rất nhiều phương pháp khác nhau. Tuy nhiên, điển hình nhất bao gồm:
Mục đích của phương pháp này là điều trị bảo tồn, giúp bệnh nhân giảm đau bằng việc sử dụng các loại thuốc như: Acetaminophen (Paracetamol), thuốc chống viêm không steroid, thuốc giãn cơ hoặc opioid.
Bên cạnh dùng thuốc, bác sĩ có thể chỉ định cho tiêm steroid nội khoa; Giảm tần số vô tuyến hoặc Liệu pháp Điện nhiệt bên trong (IDET) đẻ đảm bảo tính xâm lấn tối thiểu cho người bệnh.
Hầu hết các nguyên nhân gây thoát vị thường sẽ đáp ứng với điều trị bảo tồn bằng thuốc, nghỉ ngơi hợp lý và can thiệp vật lý trị liệu. Mục tiêu của phương pháp này là cải thiện chức năng và chất lượng cuộc sống, điều trị cơn đau về lâu dài, ngăn ngừa chấn thương lưng và tàn tật trong tương lai.
Ngoài ra, sự phá vỡ đĩa đệm bên trong có thể được quản lý bằng cách phẫu thuật để hợp nhất các đốt sống ở mức độ vỡ đĩa đệm. Tuy nhiên, phương pháp cần phải được nghiên cứu hết sức kỹ lưỡng vì chúng có một số nhược điểm như:
Các bệnh lý về cơ xương khớp thường xuất phát từ nguyên nhân thói quen sinh hoạt và làm việc, trừ các trường hợp chấn thương do tai nạn giao thông hay tai nạn nghề nghiệp. Vì thế, lời khuyên từ các chuyên gia cơ giúp phòng tránh các bệnh lý cơ xương khớp nói chung và thoát vị nội xốp nói chung là:
Như đã đề cập ở trên, bệnh nhân thoát vị đĩa đệm nội xốp thường là người cao tuổi. Vì thế, việc chăm sóc người bệnh cũng cần được đặc biệt chú ý để không làm cho tình trạng trở nên trầm trọng hơn và không ảnh hưởng đến các bệnh lý khác, nếu có.
Theo đó, lời khuyên từ các chuyên gia cơ xương khớp Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP.HCM dành cho bạn là:
Trung tâm Chấn thương Chỉnh hình, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP.HCM có cơ cấu gồm 5 chuyên khoa: Khoa Chấn thương chỉnh hình, Khoa Thần kinh Cột sống, Khoa Nội cơ xương khớp, Khoa Phục hồi chức năng và Đơn vị Y học thể thao. Trung tâm với đội ngũ chuyên gia hàng đầu, luôn tự tin làm chủ những kỹ thuật điều trị, phẫu thuật chấn thương chỉnh hình tiên tiến bậc nhất thế giới hiện nay.
Bên cạnh đó, Trung tâm Chấn thương Chỉnh hình còn được trang bị hệ thống máy móc, trang thiết bị chẩn đoán hình ảnh hiện đại như: máy chụp CT 768 lát cắt Somatom Drive, máy cộng hưởng từ thế hệ mới Magnetom Amira BioMatrix, máy đo mật độ xương, máy siêu âm…; hệ thống kính vi phẫu thuật Opmi Vario 700 Zeiss, bàn mổ Meera-Maquet hàng đầu thế giới; phòng tập theo tiêu chuẩn quốc tế… góp phần thăm khám, phát hiện tổn thương, phẫu thuật thành công, hạn chế tái phát và biến chứng.
Để được tư vấn và đặt lịch khám với các chuyên gia hàng đầu tại Trung tâm Chấn thương Chỉnh, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh, quý khách hàng vui lòng liên hệ đến:
HỆ THỐNG BỆNH VIỆN ĐA KHOA TÂM ANH
Đặc biệt, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh còn tiên phong trong việc cung cấp dịch vụ chăm sóc vật lý trị liệu, phục hồi chức năng rất đa dạng với các bài tập sau mổ thoát vị đĩa đệm nội xốp được thiết kế riêng, giúp người bệnh nhanh chóng hồi phục và đặc biệt là hạn chế tối đa di chứng.
