Tắc ruột là bệnh lý nguy hiểm với các biểu hiện đặc trưng như đau bụng, nôn mửa, khó đi cầu, căng tức bụng… Nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời có thể gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe người bệnh.
Tắc ruột là tình trạng tắc nghẽn một phần hoặc hoàn toàn ruột non hay ruột già. Ruột đóng vai trò vận chuyển thức ăn và chất thải từ dạ dày đến trực tràng, hấp thụ chất dinh dưỡng từ thức ăn. Trường hợp ruột bị tắc sẽ gây nên tình trạng thức ăn và chất thải không thể di chuyển hoặc di chuyển chậm, gây ra các hệ lụy cho hệ tiêu hóa.
Ruột non được nối trực tiếp với dạ dày, đóng vai trò tiêu hóa, hấp thụ dưỡng chất từ thức ăn. Thức ăn sau khi được tiêu hóa sẽ tiếp tục di chuyển xuống ruột già. Tại đây, quá trình tổng hợp vitamin, hấp thụ nước, muối và phân hủy bilirubin (một loại sắc tố mật) sẽ diễn ra.
Khi có tình trạng tắc ruột, thức ăn sẽ không được hấp thu và đào thải ra ngoài một cách bình thường. Đoạn ruột tắc nghẽn có thể bị viêm, ruột phía trên giãn to. Nếu không được xử lý kịp thời có thể gây vỡ ruột, ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe, thậm chí tính mạng của người bệnh.
Theo các bác sĩ chuyên khoa, tỷ lệ mắc hội chứng tắc nghẽn ruột non (small bowel obstructions – SBO) thường cao hơn tắc nghẽn ruột già (large bowel obstructions – LBO). Bệnh tắc ruột xuất hiện ở cả nam và nữ với tỷ lệ gần tương đương nhau. Yếu tố chính ảnh hưởng đến tỷ lệ mắc bệnh và phân loại tắc ruột thường đến từ các nguyên nhân như phẫu thuật, ung thư, bệnh lý mãn tính, dị vật, liệu pháp điều trị…
Dưới đây là các phân loại thường gặp ở tắc đường ruột dựa trên nguyên nhân và mức độ nghiêm trọng của bệnh lý: (1)
Bị tắc ruột cơ học là tình trạng tắc nghẽn ruột do nguyên nhân thực thể, có thể do ung thư đường ruột, u bên ngoài đè vào, bất thường giải phẫu đường ruột, dây dính sau mổ… gây cản trở thức ăn đi qua ruột. Đây là phân loại phổ biến và xảy ra ở nhiều đối tượng khác nhau.
Bệnh tắc ruột cơ năng (liệt ruột) xảy ra khi các vấn đề về cơ hoặc thần kinh gây gián đoạn chức năng nhu động ruột. Liệt ruột có thể làm chậm hoặc ngưng trệ sự chuyển động của thức ăn và nước qua hệ tiêu hóa, khiến người bệnh buồn nôn, nôn mửa và khó chịu vùng bụng.
Tắc ruột cấp tính và tắc ruột bán cấp
Tắc ruột hoàn toàn và tắc ruột không hoàn toàn
Bệnh lý này xảy ra ở nhiều đối tượng khác nhau, chủ yếu là ở những người có hệ tiêu hóa không ổn định hoặc mắc các bệnh nền liên quan. Dưới đây là một số đối tượng có nguy cơ tắc ruột cao: (2)
Trẻ sơ sinh thường bị tắc ruột do tình trạng lồng ruột (phần ruột này lồng vào một phần ruột khác), xoắn ruột. Dấu hiệu tắc ruột ở trẻ sơ sinh thường mơ hồ, trẻ thường quấy khóc, sốt, bỏ bú, nôn ói…
Trẻ em cũng là đối tượng dễ bị tắc ở ruột do hệ tiêu hóa còn non nớt, nếu không ăn uống, sinh hoạt đúng cách rất dễ mắc phải bệnh lý này. Ngoài ra, hội chứng lồng ruột cũng là một trong những nguyên nhân tắc ruột chủ yếu ở trẻ dưới 3 tuổi.
Khi ruột bị tắc trẻ thường sốt cao, phân lẫn máu, nôn dịch xanh vàng, mệt mỏi, mắt lờ đờ, căng cứng bụng… Người lớn nên quan sát và đưa trẻ đến bệnh viện khi có các dấu hiệu bất thường để tránh dẫn đến những biến chứng nguy hiểm.
Người già thường bị tắc ở ruột do các nguyên nhân như dính ruột, dây thắt, thoát vị hoặc ung thư đường ruột. Ngoài ra, lối sinh hoạt thiếu khoa học như ăn quá nhiều thực phẩm chứa chất xơ, bị táo bón lâu ngày, nhai không kỹ… cũng là một trong những nguyên nhân phổ biến gây tắc ruột ở người già. Một số biểu hiện tắc ruột ở người già dễ nhận biết là đầy hơi, chướng bụng, đau bụng, khó đi cầu, mệt mỏi…
Có rất nhiều nguyên nhân gây nên hội chứng tắc ruột, tuy nhiên hội chứng này thường được chia thành 2 nhóm chính sau:
Tắc ruột ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng cuộc sống, gây khó khăn trong sinh hoạt thường ngày của người bệnh do các triệu chứng như:
Chẩn đoán bệnh tắc ruột dựa vào các thông tin khai thác từ bệnh sử, kết quả khám lâm sàng, xét nghiệm máu và chẩn đoán hình ảnh như chụp CT, chụp MRI, chụp X-quang tắc ruột,… Từ các thông tin thu được, bác sĩ sẽ xác định tắc ruột hoàn toàn hay không hoàn toàn, vị trí tắc, mức độ, nguyên nhân gây tắc, từ đó đưa ra phác đồ điều trị phù hợp cho người bệnh.
Ruột bị tắc có thể gây nên các biến chứng như mất nước, rối loạn cân bằng điện giải, vỡ ruột, suy thận, nhiễm trùng máu, viêm phúc mạc…
Tắc ruột là bệnh lý nguy hiểm và cần được điều trị kịp thời để tránh các biến chứng không mong muốn. Dựa vào kết quả chẩn đoán mà bác sĩ sẽ xác định phương pháp điều trị tắc ruột phù hợp như:
Thói quen sinh hoạt và chế độ ăn uống có thể ảnh hưởng đến chức năng hệ tiêu hóa. Để phòng ngừa tình trạng tắc ruột, người bệnh nên lưu ý các vấn đề sau:
Dưới đây là những vấn đề người bệnh thường thắc mắc khi gặp phải hội chứng tắc ruột: (3)
Đây là bệnh lý nguy hiểm, mức độ nặng phụ thuộc vào phân loại, độ tuổi, bệnh nền và thời gian phát hiện. Trường hợp tắc ruột cơ học hoàn toàn mà không được can thiệp y tế kịp thời, tỷ lệ tử vong là rất cao. Do đó ngay khi có các dấu hiệu bị tắc ruột, người bệnh cần đến ngay cơ sở y tế để được kiểm tra và xử lý nhanh chóng.
Không phải tất cả các trường hợp tắc ở ruột đều cần phải mổ. Bác sĩ sẽ dựa trên kết quả chẩn đoán, từ đó đưa ra phương pháp điều trị cụ thể. Thông thường người bệnh chỉ mổ khi bị tắc ruột hoàn toàn hoặc do các nguyên nhân cơ học, hay khi các phương pháp điều trị khác không mang lại hiệu quả như mong muốn.
Người bệnh vẫn có thể đi ngoài khi tắc ruột không hoàn toàn, tuy nhiên tùy thuộc vào vị trí tắc và mức độ nghiêm trọng mà việc đại tiện có thể khó khăn hơn. Trường hợp tắc ruột hoàn toàn, người bệnh thường sẽ không đi đại tiện được, không xì hơi được.
Như đã đề cập, dinh dưỡng có sự ảnh hưởng nhất định tới hệ tiêu hóa. Người bị tắc ruột nên đến khám với bác sĩ chuyên khoa để nhận được lời khuyên y tế về việc có nên tiếp tục ăn bằng đường miệng hay không. Trường hợp tắc ruột hoàn toàn, thường sẽ phải nhịn ăn. Đối với tắc ruột không hoàn toàn, người bệnh có thể ăn các thực phẩm dễ tiêu hóa theo chỉ định của bác sĩ.
Người bệnh cần đến ngay cơ sở y tế nếu xuất hiện tình trạng đau bụng dữ dội kèm theo các triệu chứng như sốt, nôn mửa dai dẳng, chướng bụng, khô môi, táo bón lâu ngày, không xì hơi được… để được kiểm tra và điều trị kịp thời, tránh các biến chứng nguy hiểm.
Trung tâm Nội soi và Phẫu thuật Nội soi Tiêu hóa, Hệ thống Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh là đơn vị đi đầu trong cung cấp dịch vụ nội soi và phẫu thuật nội soi tiêu hóa cao cấp. Trung tâm hội tụ các chuyên gia đầu ngành, có nhiều kinh nghiệm trong khám chữa các bệnh lý liên quan đến hệ tiêu hóa, trong đó có tắc ruột.
Ngoài ra, trung tâm còn chú trọng đầu tư hệ thống cơ sở hạ tầng hiện đại với máy móc và trang thiết bị tiên tiến, hỗ trợ tối ưu quá trình chẩn đoán và điều trị, giúp bảo vệ sức khỏe của người bệnh.
Để đặt lịch thăm khám, tư vấn về sức khỏe, Quý khách vui lòng liên hệ trực tiếp qua:
HỆ THỐNG BỆNH VIỆN ĐA KHOA TÂM ANH
Tắc ruột là bệnh lý nguy hiểm có thể gây ra các biến chứng nghiêm trọng nếu không được phát hiện và can thiệp y tế kịp thời. Người bệnh nên khám sức khỏe định kỳ để phát hiện sớm những bất thường về hệ tiêu hóa, từ đó đưa ra hướng điều trị phù hợp, hạn chế ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe tổng thể.
