Sẩn ngứa do gan là dấu hiệu cho thấy chức năng gan bị suy giảm khi không còn khả năng loại bỏ độc tố trong cơ thể. Tuy nhiên, tình trạng này cần được xác định bởi bác sĩ chuyên khoa. Vậy cách nhận biết và điều trị ngứa da do gan hay ngứa do bệnh gan là gì?
Tình trạng mẩn ngứa do gan xảy ra là khi gan không làm tốt chức năng thanh lọc và thải độc khiến các chất độc tích tụ lâu ngày trong cơ thể gây kích ứng da. Người bệnh thường cảm thấy ngứa ngáy, nổi mẩn đỏ, đặc biệt ở vùng lưng, tay hoặc chân. Tuy nhiên, ngứa da không chỉ đến từ bệnh lý về gan mà còn có thể đến từ nhiều nguyên nhân khác. Chẳng hạn như: chế độ ăn uống không khoa học, thường xuyên sử dụng thực phẩm chế biến sẵn, chứa nhiều chất bảo quản, ít rau xanh, uống nhiều rượu bia hoặc dùng chất kích thích; Căng thẳng kéo dài, làm việc quá sức, thức khuya cũng khiến gan và hệ miễn dịch suy yếu, da dễ bị kích ứng; Thời tiết nóng ẩm hoặc môi trường ô nhiễm cũng là yếu tố góp phần làm tăng nguy cơ mắc bệnh dị ứng da do gan vì cơ thể tiết nhiều mồ hôi và tích tụ độc tố qua da…
Ngứa da do gan là tình trạng khá phổ biến biểu hiện qua nhiều dấu hiệu đặc trưng ở trên da và toàn thân. Người bệnh có thể dễ dàng nhận biết thông qua một số triệu chứng phổ biến như: (1)
Cơn mẩn ngứa do bệnh gan nếu kéo dài không chỉ gây khó khăn mà còn ảnh hưởng đến sinh hoạt hằng ngày của người bệnh. Hành động gãi ngứa liên tục khiến da dễ bị trầy xước, viêm nang lông, dày sừng hoặc để lại sẹo. Ngoài ra, tình trạng ngứa kéo dài còn khiến người bệnh mất ngủ triền miên, căng thẳng, mệt mỏi dễ rơi vào lo âu hay trầm cảm. Nếu không được phát hiện và điều trị sớm, bệnh có thể tiến triển nặng hơn dẫn đến ứ mật hoặc suy gan gây nguy hiểm đến sức khỏe.
Khi cảm thấy tình trạng ngứa kéo dài mà không rõ nguyên do, người bệnh nên đi khám tại bệnh viện hay cơ sở y tế uy tín để được chẩn đoán có phải là bệnh gan gây ngứa hay không. Trong quá trình khám, bác sĩ sẽ hỏi về tiền sử bệnh, xem xét tình trạng da và loại trừ các nguyên nhân khác như dị ứng, bệnh ngoài da, rối loạn nội tiết hay căng thẳng tâm lý.
Để chẩn đoán chính xác bệnh, bác sĩ sẽ chỉ định xét nghiệm máu để đánh giá tình trạng men gan, lượng bilirubin và nồng độ axit mật. Ngoài ra, các phương pháp như siêu âm, chụp CT hay MRI gan, mật giúp phát hiện tắc nghẽn, tổn thương hoặc ứ mật. Dựa trên kết quả xét nghiệm, bác sĩ sẽ xác định rõ nguyên nhân gây ngứa, từ đó có phác đồ điều trị phù hợp và hiệu quả cho người bệnh.
Người bệnh cần đi khám để xác định nguồn cơn gây tình trạng mẩn ngứa do gan hay các nguyên nhân khác. Người bệnh cũng có thể được chỉ định điều trị các bệnh lý nền về gan khác như viêm gan, xơ gan…
Bác sĩ có thể sẽ hướng dẫn người bệnh áp dụng các biện pháp hỗ trợ để làm dịu cảm giác ngứa. Với trường hợp nổi mẩn ngứa do gan nhẹ, người bệnh nên thực hiện dưỡng ẩm và làm mát da bằng các loại kem chứa menthol 1% hoặc kem dưỡng ẩm dịu nhẹ. Nếu da mẩn ngứa do gan nặng, bác sĩ có thể kê đơn thuốc bôi, tùy thuộc vào mức độ ngứa của người bệnh.
Lưu ý: Việc dùng kem bôi cần tuân theo chỉ định của bác sĩ. Người bệnh không nên tự ý mua dùng.
Chế độ ăn uống và sinh hoạt cũng đóng vai trò quan trọng trong quá trình hồi phục. Người bệnh nên ăn nhiều rau xanh, trái cây tươi, thực phẩm giàu vitamin và chất chống oxy hóa. Hạn chế các đồ chiên rán, cay nóng, rượu bia, cà phê và thuốc lá. Uống đủ nước mỗi ngày giúp giữ ẩm cho da và hỗ trợ gan thải độc tốt hơn. Ngoài ra, người bệnh nên ngủ đủ giấc, tránh thức khuya và giữ tinh thần thoải mái, mặc quần áo mềm, thoáng mát để giảm cọ xát gây ngứa da do gan.
Cuối cùng, người bệnh cần theo dõi định kỳ sức khỏe và chức năng gan để đánh giá hiệu quả điều trị và kịp thời phát hiện biến chứng. Cần thực hiện xét nghiệm men gan, bilirubin, axit mật theo chỉ định của bác sĩ và tái khám đúng hẹn. Việc theo dõi đều đặn giúp kiểm soát bệnh tốt hơn, giảm nguy cơ ngứa tái phát và giữ cho gan luôn khỏe mạnh.
Khi chức năng gan được cải thiện, tình trạng da mẩn ngứa do gan sẽ giảm dần.
Hiện nay, vẫn chưa có biện pháp nào có thể giúp phòng ngừa hoàn toàn tình trạng mẩn ngứa do gan. Tuy nhiên người bệnh có thể giảm nguy cơ và hạn chế bệnh tiến triển bằng cách sau: (2)
Mẩn ngứa do gan thường hay bị nhầm lẫn với ngứa da thông thường. Việc phân biệt 2 tình trạng này giúp người bệnh phát hiện sớm vấn đề ở gan, từ đó chủ động thăm khám sớm.
| Sẩn ngứa do gan | Ngứa da thông thường | |
| Vị trí ngứa | Ngứa toàn thân, đặc biệt ở lòng bàn tay, lòng bàn chân, lưng tay, chân. | Ngứa tại vùng tiếp xúc như cổ tay, mặt, cánh tay… |
| Đặc điểm cơn ngứa | Ngứa nhiều về đêm, gãi không giảm mà có thể làm da bị trầy xước, sạm màu. | Ngứa tạm thời, thường giảm khi gãi hoặc bôi thuốc chống ngứa. |
| Tính chất kéo dài | Mạn tính và tái phát dai dẳng nếu chưa điều trị tận gốc. | Ngắn hạn và thường tự khỏi hoặc đáp ứng nhanh với thuốc. |
| Tác nhân kích thích | Không do yếu tố bên ngoài mà do rối loạn chức năng gan, mật. | Dị ứng với phấn hoa, thức ăn, mỹ phẩm, hóa chất… |
HỆ THỐNG BỆNH VIỆN ĐA KHOA TÂM ANH
Tóm lại, sẩn ngứa do gan cần được xác định bởi bác sĩ chuyên khoa Tiêu hóa hoặc Da liễu. Ngứa da do gan khác với ngứa da thông thường. Việc phát hiện sớm và điều trị đúng nguyên nhân sẽ giúp cải thiện, phục hồi chức năng gan, giảm nổi mẩn ngứa và ngăn ngừa biến chứng nguy hiểm như ứ mật, suy gan.
